De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 5

Kunstkroniek.
15 Augusti-15 September.

Tooneel- en letterkunde.

Prijskampen. - De tooneelwedstrijd door ‘Hoop en Liefde’ van Antwerpen alhier in den Franschen Schouwburg gegeven, leverde den volgenden uitslag op: - Vreemde maatschappijen. 1^e prijs: niet toegekend; 2^e prijs: De Fonteinisten, van Gent en de Ware Vrienden, van Hasselt; 3^e prijs: de Kruisbroeders van Kortrijk en de Taalminnaren van Lier; 4^e prijs: Voor Eer en Kunst van Geeraardsbergen. 1^e eervolle melding: de Groeiende Boom van Lier; 2^e idem de Vlaamsche Ster van Yperen. De prijs der zuivere uitspraak is met eenparige stemmen toegekend aan de Taalminnaren van Lier. - Antwerpsche maatschappijen. - 1^e prijs: De Jonge Vlamingen; 2^e: Voor Eer en Kunst; 3^e: de Lauwertak; 4^e: de Vlaamsche Zonen. Prijs der zuivere uitspraak: de Verbroedering. - De Jury bestond uit de heeren Jacob Beeckmans, Eloy Lemaire, Julius Van der Voort, J. Ducaju, Jos. Moreels en A.J. Cosijn.

[p. 425]

- Hel Algemeen Bestuur van het Willems-Fonds heeft besloten eenen prijs van 1000 franks uit te loven voor de beste verhandeling over de Pacificatie van Gent, voor het volk geschreven, waarvan de omvang het getal van 150 tot 200 blz. gewoon formaat zijner uitgaven niet te boven ga. - Het verlangt, dat de mededingers een kortbondig en duidelijk overzicht zullen leveren van de gebeurtenissen welke de sluiting der Pacificatie voorafgingen en volgden, en, bij de ontleding van haren inhoud, hare beteekenis zoowel onder het nationaal als onder het godsdienstig opzicht doen uitschijnen. - De verhandelingen, in de Nederlandsche taal opgesteld, en goed en leesbaar geschreven door eene andere hand dan die van den opsteller, moeten vrachtvrij ingezonden worden, voor den 1ⁿ februari 1876, aan den secretaris van het Algemeen Bestuur van het Willemsfonds, te Gent. - Zij moeten eene kenspreuk dragen en vergezeld zijn van een gesloten briefje, dezelfde keuspreuk ten opschrift voerende, en van binnen den naam en de woonplaats van den schrijver behelzende. - Het kopijrecht der bekroonde verhandeling zal aan het Willemsfonds toebehooren; zij zal door de zorgen van het Bestuur uitgegeven worden. De schrijver zal 50 exemplaren van zijn werk ontvangen. De ingezondene handschriften zijn de eigendom van 't Willemsfonds; doch het kopijrecht der niet bekroonde stukken blijft aan de inzenders, welke ten hunnen koste afschriften van hunne werken kunnen bekomen.

- Het bestuur van de Rederijk kamer de Olijftak, in acht nemende dat de lijst tusschen de afkondiging van het programma van haren prijskamp en den gestelden dag voor het inleveren der stukken te kort was, verleent aan de mededingers uitstel tot 15 october aanstaande voor 't inzenden hunner werken.

- Aan den platduitschen dichter Klaus Groth is de eereprijs van 3000 mark toegekend, welke om de twee jaren op 28 Augusti (Goethe's geboortedag) door de Goethe-Stichting wordt uitgeloofd wegens verdiensten op 't gebied van Duitsche kunst.

- ‘De koninklijke Academie van België heeft het programma

[p. 426]

afgekondigd der prijskampen van de klas van letteren en zedelijke en staatkundige wetenschappen voor 1877. Ziehier de gestelde vragen:

1^o Het historisch verschijnsel verklaren van het behoud van ons nationaal karakter, dwars heen al de vreemde beheerschingen.

2^o De fransche encyclopedisten hebben in de tweede helft der achtiende eeuw beproefd om van het prinsdom Luik het uitgangspunt hunner propagande te maken. De middelen doen kennen, die zij gebruiken en den uitslag hunner pogingen, onder opzicht van den invloed, dien, zij uitoefenden op de periodieke drukpers en op de letterkundige beweging in het algemeen.

3^e De geschiedenis schrijven van Jacoba van Beieren, gravin van Henegouwen, Holland en Zeeland.

4^o De geschiedenis schrijven der openbare financiën van België sedert 1830, en in hunne beginselen en hunne uitslagen de verschillende gedeelten der wetgeving en de voornaamste bestuurlijke maatregelen beoordeelen die er mede in verband staan. Het werk zal een beknopt overzicht bevatien, rakende de financiën der provincien en gemeenten.

5^o De overeenkomst en het verschil aanduiden, die de Vlaamsche dichtkunde aanbiedt met de dichtkunde der andere talen van Germaanschen oorsprong, wat zij hun verschuldigd is en den invloed, dien zij op haar heeft uitgeoefend.

De tijd voor het inzenden der verhandelingen over Christoffel Plantijn (Prijs Stassart, 600 fr.) is verlengd tot 1 Februari 1876.

- Ter gelegenheid der plechtige heropening van den herbouwden Schouwburg Van Lier te Amsterdam zal een nieuw drama van Mej. Betsy Perk worden opgevoerd.

- De hoer J.J. Cremer, de gevierde schrijver der ‘Betuwsche novellen’ legt de laatste hand aan een nieuwen roman, waarvan de stof aan de tooneel wereld is ontleend.

- De Zweep meldt dat het gezelschap des heeren Victor Driessens van Antwerpen te Brussel tijdens de Septemberfeesten twee kostelooze tooneelvoorstellingen geven zal, op last van het Belgisch Staatsbestuur.

[p. 427]

- De nieuwe Nederlandsche Schouwburg van Brussel zal naar alle waarschijnlijkheid den 3ⁿ October e.k. worden geopend, en wel met het bekroond historisch drama Philippine van Vlaanderen door Des. Delcroix. Het muziekaal gedeelte wordt vervaardigd door den heer Van Gheluwe, bestuurder der Brugsche muziekschool.

- Het doet ons groot genoegen te vernemen dat een Hollandsche uitgever, de heer Belinfante van den Haag, besloten heeft de volledige werken van de verdienstelijke Zuid-Nederlandsche dichteres, Mev. Van Ackere, geb. Doolaeghe, onze ijvervolle medewerkster van den Kunstbode, uit te geven. Te recht mag men hopen dat die belangwekkende uitgave aan beide zijden van den Moerdijk genoegzamen bijval moge vinden.

- De letterlievende vereeniging ‘Nicolaas Beets’ van Utrecht, heeft onzen jongen vlaamschen tooneelschrijver M. Em. Van Goethem tot eerelid benoemd.

Toonkunde.

- De nieuwe vlaamsche opera ‘Liederik’ der heeren Mertens en Billiet, heeft veel bijval gevonden. Tijdens de Antwerpsche feesten in den nieuwen Schouwburg ten tooneele gebracht, werd dit zangspel sedert dan nog een drietal koeren voor een talrijk publiek gespeeld, dat telkens op ondubbelzinnige wijze zijne ingenomenheid met deze proeve van Nederlandsche operavertooning door warme toejuichingen te kennen gaf. De muziek des heeren Mertens is zeker niet zonder verdiensten; daar is warmte, bezieling en kleur in. Sommige stukjes zooals het duetto De mannen zijn tyrannen, zijn lief en eigenaardig van opvatting, - andere verraden wel wat te veel jacht op effekt. Ofschoon het onderwerp slechts een eenvoudige, wat gedramatiseerde dorpsgeschiedenis uit de middeleeuwen (?) is, komen er in de muziek van Liederik passages die aan het tragieke uit de Huguenots doen denken!.. Doch op zich zelven genomen, verraden ook deze gedeelten een talent, dat met grondige studie tot een hoogen graad van ontwikkeling komen, en der nationale dramatische muziek diensten bewijzen kan. - De vertolking van

[p. 428]

Liederik was aan operazangers van beroep toevertrouwd en heeft oneindig veel tot den goeden uitslag bijgedragen. De heer Blauwaert, die in de titelrol optrad, is een baryton zonder weêrga in België en heeft ook tooneelkundige verdiensten. Veel lof verdienen mede de dames Hasselmans, Gobbaerts en Aleidis. De twee eerstgenoemden, zangeressen van den franschen Schouwburg, bewezen dat zij ook in hunne moedertaal goed zingen en spelen kunnen. De heer Hendrik Van Beers Jz. kweet zich goed van zijn ondergeschikte, enkel reciteerende gravenrol. De koren en het orkest waren uitstekend en de geheele uitvoering, geleid door den toondichter zelven, liet weinig te wenschen over. Zonder de waarde van ‘Liederik’ te willen overdrijven, aanzien wij het als een stap vooruit op de baan die, hopen wij, naar een Nederlandsch muziektooneel geleiden moge.

- In het daartoe feestelijk verlicht Beurslokaal bood de Olijftak van Antwerpen tijdens de Gemeentefeesten zijnen leden een zeer belangwekkend Concerto aan. Behalve een nieuw Rederijkerslied van de heeren Ceulemans en Fernau, werden er een aantal vlaamsche volksliederen uit de XVI^de eeuw gezonden, wat aan dit avondfeest een zeer eigenaardig karakter gaf.

- De heeren J. Dodd en Van Singelen van Brussel, maken tegen het aanstaande tooneeljaar eene nieuwe vaderlandsche opera gereed, getiteld ‘Breydel en De Coninck.’

- In het Westvlaamsch stadje Dixmude, dat zich door een ontwikkelden kunstzin en eene bijzondere gehechtheid aan eigen taal en zeden onderscheidt, bestaat sedert een paar jaren een ‘Muziekale kring’, die onder het kundig bestuur van den heer Haemers (schoonzoon van de dichteres mevr. Van Ackere) rasse vorderingen maakt. Dezer dagen werd de jonge kring vereerd met een bezoek van den heer Peter Benoit, die zich zeervoldaan over hunne werkzaamheden verklaarde. De vlaamsche meester heeft het hem aangeboden eerelidmaatschap aanvaard en den dixmudschen muziekliefhebbers eene voor fanfaren bewerkte fantazie op het Wilhelmuslied uit zijn oratorio de Schelde beloofd

[p. 429]

Beeldende kunsten.

Prijskampen. - Ter gelegenheid der Nationale Tentoonstelling, in 1876, in Antwerpen te houden, worden door de Maatschappij ter aanmoediging der Schoone Kunsten de volgende wedstrijden uitgeschreven:

I. Beeldhouwkunde. Onderwerp: Leonidas in de Thermopylen (zijn krijgslieden tot den strijd wakkerend). Een standbeeld van ten minste 1 meter hoog. Prijs 800 ft. en een eermetaal.

II. Klassieke Bouwkunde. Onderwerp: Hoofdpostkantoor, op te richten op een afgezonderden grond van 3000 vierkante meters. Prijs 800 fr. en een eermetaal.

III. Ogivale Bouwkunde. Onderwerp: Heerenkasteel. Prijs 800 fr. en een eermetaal.

- De Tentoonstelling van Beeldende Kunsten, sedert een paar weken te Brussel geopend, is zeer belangrijk. Onze nationale schilders en beeldhouwers zijn er vrij goed vertegenwoordigd. In een volgend nummer zullen wij deze nader bespreken.

- De beeldhouwer Picquery van Brugge heeft het ontwerp van een aan Breydel en De Coninck op te richten standbeeld naar de Brusselsche Expositie gezonden.

- Als herinnering aan den merkwaardigen historischen ‘Ommeganck’, die door de zorgen onzer Rederijkkamer de Olijftak verleden maand in onze Scheldestad plaats had. heeft een onzer uitstekendste jonge schilders, de heer Frans Van Kuyck in een prachtig album de bijzonderste groepen en praalwagens uit dien optocht afgebeeld, waarvan de heer Cuperas, letterkundige en lid van den Olijftak, eene beknopte beschrijving geeft. - Ook van de schitterende St-Rombautscalvacade te Mechelen (1875) is een groot album verschenen, welk in sierlijken kleurendruk een 7tal platen bevat, met de teekeningen en plans van M. Willem Geets, den talentvollen bestuurder der Mechelsche Teekenacademie. Deze platen worden door een nederlandschen en een franschen tekst opgehelderd.

- In de voortreffelijke Maatschappij ‘Voor Nijverheid en Wetenschappen’ had, tijdens de laatste Gemeentefeesten van

[p. 430]

Gent, eene tentoonstelling plaats, die over 't algemeen zeer prachtig mag worden genoemd. Onder de eigentlijke kunst-produkten bemerkte men o a. een paar keurige landschappen van de heeren De Baerdemaker en den Duyts, en uitmuntende porseleinschilderingen van den heer L. Schepens, voorzitter dier vereeniging. Ook de beeldhouwwerken der heeren De Smuel, Regnier, en Schmitz werden gunstig opgemerkt. De overige kunst- en nijverheidstakken waren er mede goed vertegenwoordigd.

- Dezer dagen hadden wij gelegenheid in het nieuwe Stadhuis te Kortrijk de thans voltooide muurschilderingen der heeren Guffens en Swerts te bewonderen. Treffende tafereelen uit onze Vaderlandsche geschiedenis zijn daarop voorgesteld. Wij komen op dit belangrijk werk nader terug.

- Onder den titel Overzicht der algemeene Kunstgeschiedenis, geeft het Willemsfonds thans een zeer gewichtig boekwerk in het licht, waarvan dezer dagen het eerste gedeelte aan de inschrijvers werd verzonden. Daarin zal op bondige en duidelijke wijze, met keurige houtgravuren opgehelderd, de historiek der bouw-, schilder- en muziekkunst worden saamvervat.

- De Leië schijnt tegenwoordig onze Vlaamsche kunstenaars goed te inspireeren. Pas heeft de toondichter Benoit die dichterlijke schoone rivier bezongen, of met belangstelling vernemen wij dat de landschapschilder Felix Cogen bezig is met langs de Leieboorden in de beide Vlaanderen een twaaftal schetsen te nemen, om die bij middel der sterkwatergravuur in een Album uit te geven.

- De gentsche beeldhouwer Isidoor Du Brucq, heeft het hoofd van wijlen Napoleon Destanberg in plaaster afgegoten om zijn borstbeeld te maken. Ook is in Vlaanderen 's Hoofdstad een Comiteit gesticht om aan den betreurden volksdichter een grafmonument op te richten.

Necrologie.

- Nap. Destanberg, verdienstelijke vlaamsche letterkundige, overleden te Gent in den weinig

[p. 431]

gevorderden ouderdom van 46 jaren. - Destanberg bezat een veelzijdig talent. Als volksdichter was hij buitengewoon goed: zijne liederen zijn eenvoudig lief en zeer vloeibaar berijmd, en zijne schoolgezangen, door Miry gecomponeerd, worden terecht zeer hoog geschat. Hij was mede een begaafd tooneelschrijver. Men heeft van hem o.a. de dramas ‘Elena’, ‘Mast en Daneels’, ‘Laurens Coster’ en de twee gekende zangspelen ‘Frans Ackerman’ en ‘Maria Van Burgondië’, alsook meesterlijke vertalingen van Molière's Tartuffe en Macbeth van Shakespare. Vroeger deed hij zich aan het Nationaal Tooneel van Antwerpen ook als een zeer talentvol acteur kennen. - In de laatste jaren was Nap. Destanberg aan de Redactie van de Stad Gent en het Journal de Gand verbonden. Verscheiden redevoeringen werden op zijn graf uitgesproken en immortelkronen nêergelegd.

- Lodewijk Minard, bouwkundige overleden te Gent. De heer Minard was eigenaar van den vlaamschen schouwburg die zijnen naam draagt: Minard's Schouwburg. Hij was een zeer geleerd oudheidkundige die eene uitstekende collectie bezat.

- Evarist Van Maldeghem, vlaamsche toondichter, overleden te Elsene, in den ouderdom van 67 jaren. De naam der Van Maldeghem's is in onze kunstwereld allergunstigst bekend.

- Op zondag 3 October e.k. wordt te Antwerpen het grafmonument ingehuldigd van wijlen Lodewyk Gerrits, in wien onze Zuid-Nederlandsche letterkunde een zeer verdienstelijken beoefenaar, en de Vlaamsche Beweging een ijvervollen voorstander verloren. ‘Niemand meer dan Gerrits, zegt de inrichtingscommissie, heeft recht op de erkentenis der Vlamingen; dat zullen zij bewijzen en het zich ten plicht rekenen hulde te komen brengen aan den overtuigden strijder, die zoo moedig de rechten van het vlaamsche volk heeft verdedigd.’ Aan de Maatschappijen die in korps aan deze plechttigheid deel nemen zal eene herinneringsmedalie worden geschonken.

Deze grafzuil is versierd met het borstbeeld van Gerrits, vervaardigd door den talentvollen Antwerpschen beeldhouwer L. De Vriendt.

[p. 432]

Verschenen werken.

	Twee beproefde harten. Tafereelen uit onzen tijd door A.C. Van der Cruyssen. Gent bij W. Rogghé. - Prijs 2 fr.
-	Vaderlandsche liederen voor 2 en 3 stemmen, getoonzet door Edw. Gregoir. N^rs 1-8. Antwerpen bij F. Rümmel. - Prijs per n^r 20 centiemen.
-	Schandevrees. Zedenschets door H. Conscience. Met 4 platen van Edw. Dujardin. Antwerpen bij Van Dieren. - Prijs fr. 1.80.
-	Uit den vreemde door Ten Kate. Bloemlezing uit de vertaalde poëzie der Compleete Dichtwerken. Leiden bij A.W. Sijthoff. - Prijs per afl. 12 1/2 ct^s.
-	Zes maanden in Amerika, door D^r M. Cohen Stuart. Haarlem bij Kruseman en Tjeenk Willinck. - Prijs per afl. 0.80 ct^s.
-	Liederik. Opera in 3 bedrijven en 4 tafereelen, woorden van Paul Billiet, muziek van Jos. Mertens (libretto). Antwerpen, drukkerij van B.J. Mees. - Prijs 1 fr.
-	Amsterdamsche tafereelen, door J. Tergouw. Met platen door J.C. Greive. Haarlem bij de Erven F. Bohn. - Prijs per afl. 60 cents.
-	Muziekale novellistische schetsen, door J. Van Santen Kolff. 's Gravenhage bij M. Nijhoff. - Prijs gl. 3.25.
-	Verspreide schetsen en novellen, door Tony. Gent bij Ad. Hoste. - Prijs fr. 3.50.
-	Beknopte en volledige Encyclopedie, bewerkt door G.L. Kepper. Rotterdam bij Nijgh en Van Ditmar. 1875. - Prijs 45 cents per aflev.

Aangekondigde werken.

	Vereenigde Dichtwerken van Mevr. Van Ackere geb. Doolaeghe. Deze uitgave geschiedt in postformaat en zal nagenoeg 70 bladen (4 deelen) beslaan. 's Gravenhage bij de Gebr. Belinfante. - Inschrijvingsprijs: per vel druks 10 cents.
-	Biblioteek van Tooneelwerken, verschijnende in maandelijksche afleveringen, die elk een volledig tooneelstuk bevatten. Antwerpen, uitgave van L. Dela Montagne. - Prijs per jaargang 6 fr. (voor Holland 3 gl. 50).
-	Al de Gedichten van Frans Rens, verzameld door Lodewijk De Vriese. Met het portret van den dichter en eene inleiding van Em. Hiel. Gent bij L. De Vriese, drukker-uitgever. - Prijs 3 fr.
-	Vriend Kobus. Bekroond tooneelspel door Emiel Van Goethem. Gent bij den schrijver.
-	Indische Schetsen door D^r J. Groneman (2 dln.) Zutphen bij Van Someren. - Prijs 4 gl. 90.