De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 5

Kunstkroniek.
15 April. - 15 Mei.

Tooneel- en letterkunde.

- Prijskampen. - In den Toon- en Tooneelkundigen wedstrijd, uitgeschreven door de Morgenstar van Brussel, zijn 10 tooneelspelen, 8 blijspelen en 20 muziekstukken (koren en volksliederen) ingezonden. - Jurij: de hoeren Benoit. Gevaert, Samuel, Miry en Van Gheluwe.

- Niet minder dan 27 Nederlandsche dichtstukken zijn bij het Belgisch Gouvernement ingekomen, ter mededinging in den nationalen prijskamp voor de Cantate (poëzie).

- Het Hoofdbestuur van het ‘Davids-Fonds,’ gevestigd te Leuven, heeft de volgorde prijsvraag uitgeschreven, tegen 1 April 1875:

‘Eene Levensschets van den zeer eerwaarden heer hoogleeraar David, tevens bevattende eene grondige beoordeeling van al zijne werken, zijne historische en ascetische, zoowel als zijne literarische; met aanwijzing van de plaats welke zij innemen onder de schriften van degelijken aard in Nederlandsche taal, vooral in België in onze eeuw geschreven; eene beschouwing van den invloed welken zij hebben gehad, en van de blijvende waarde die zij bezitten.’

[p. 233]

De uitgeloofde prijs is 500 fr, - De stukken in te zenden aan M.J. Brouwers Z. letterkundige te Leuven.

- De Letterkundige Afdeeling van Het Vlaamsche Volk te Antwerpen heeft een' Novellenprijskamp uitgeschreven waarin de volgende prijzen worden uitgeloofd:

1^e prijs: 100 fr. en een verguld zilveren eermetaal.

2^e prijs: 50 fr. en een zilveren eermetaal.

De medewerkers blijven volkomen vrij zoo voor den keus van hun onderwerp als voor den omvang van hun verhaal. - Stukken in te zenden vóór 25 September e.k. aan M.A.V. Bultynck, ondervoorzitter der Afdeeling, Groendalstraat 16, te Antwerpen.

- Tot viering harer stichting heeft de nieuwe Ledebergsche afdeeling van het Willemsfonds tegen 23 Mei en daaropvolgende zondagen een' prijskamp voor Nederlandsche Declamatie uitgeschreven. Alle liefhebbers uit Noord en Zuid worden tot dien wedstrijd uitgenoodigd. Aanmelding met afschrift van het voor te dragen stuk wordt verwacht vòòr 15 Mei, aan het adres van den Sekretaris, te Ledeberg (bij Gent.) De prijzen bestaan in eeremedaliën en verschillige premiën van 10 tot 25 frs.

- Op Zondag, 9 dezer, werd Multatuli's Vorstenschool voor de eerste maal in België ten tooneele gevoerd. Het Rotterdamsche gezelschap, onder bestuur der heeren Haspels, Van Zuylen en Legras, gaf daarvan een enkele voorstelling in onzen Nederlandschen Schouwburg te Antwerpen, met medewerking van Mejuffer Mina Krüseman en ‘hare leerlinge Mej. Elisa Baert.’ Wij achten het onnoodig hier nog over het stuk of de opvoering uit te wijden, daar twee Noordnederlandsche correspondenten MM. Smit Kleine en Joh. Gram zulks vroeger in ons tijdschrift hebben beoordeeld. Zeggen wij alleen dat het stuk, althans bij het beschaafd publiek, dat dien avond in groote meerderheid was, zeer veel belangstelling heeft opgewekt en verdienden bijval bekwam.

Dat thans ook de troep van den heer Victor Driessens het meesterstuk van Multatuli zal vertolken is reeds een vast beslist feit. Trouwens, overmorgen heeft in Holland (te Middelburg

[p. 234]

meenen wij.) het antwerpsch gezelschap voor de eerste maal in ‘Vorstenséhool’ op, met Mej. Beersmans in de schoone, maar onvangrijke rol van Koningin Louise.

- Het tijdschrift De Gids kondigt aan dat eerstdaags Mevr. Douwes-Dekker - Multatuli's tweede echtgenoote - in de rol van Hanna uit ‘Vorstenschool’ zal optreden.

- Op 10 dezer vierde de heer G. Haegens, voorzitter der Mertensvereeniging en algemeene bestuurder der Antwerpsche Stadsscholen, op plechtige wijze zijn 25 jarig onderwijzerschap. Van velezijden ontving de jubilaris eerbewijzen en geschenken. De gansche 5^e wijk was bevlagd en 's avonds had er eene algemeene verlichting plaats.

- Onder den titel ‘Eene Vlaamsche Dichteres’ komt in het te 's Gravenhage verschijnend ‘Familieblad’ (redactie G. Kepper) eene keurig geschrevene levenschets voor van onze geachte medewerkster Mevrouw Van Ackere, wier poëtische voortbrengselen ook aan gene zijde van den Moerdijk zeer worden gewaardeerd. De met zorg verzamelde biographische bijzonderheden en enkele beschouwingen over hare letterkundige werkzaamheden zijn gedeeltelijk aan Prudens Van Duyse en De Breyne-Dubois ontleend. Tot slot van dit artikel, waarin aan de begaafde schijfter van de ‘Madelieven’ eene treffende hulde wordt gebracht, komt het uit ‘De Vlaamsche Kunstbode’ overgenomen dichtstuk van Dr. Wap: ‘Aan Vlaanderen's dichteres...’ - Geen twijfel of de talrijke vereerders van Mevr. Van Ackere's talent zullen den wensch van het ‘Familieblad’ bijstemmen ‘dat hare werken eens tot één geheel worden vergaêrd; - zij zouden elke boekerij van Zuid en Noord ten sieraad strekken; zij maken een immer frisschen krans uit, al heugt die ook van half een eeuw.’

- Aan Prof. J.F.J. Heremans van Gent in het lidmaat schap van de koninklijke Nederlandsche Akademie van wetenschap opgedragen.

- Verleden maand word te Brussel het huwelijk gevierd van onzen medewerker M. Theofiel Coopman, met Mej. Maria Dillens, dochter van den schilder van dien naam. Dit bruiloftfeest had eeu echt kunstkarakter. Verscheidene Vlaamsche

[p. 235]

kunstvrienden, o.a. Conscience en Hiel, waren erop aanwezig. Door M.M. Antheunis en Boucherij werden heilverzen voorgedragen. Als een zusterlijke hulde aan de bruid, zong Mevr. Antheunis, geb. Conscience eene lieve melodie, door haar zelve voor de omstandigheid gedicht en door haar begaafden echtgenoot op muziek gebracht.

Toonkunde.

- ‘Noblesse oblige’ is de leus waarvan de Antwerpsche ‘Sociétè de Musique’ - welke onder het bestuur van Meester Peter Benoit tot een zoo hoogen graad van volmaking is gekomen - bij elk harer concorto's een schitterend bewijs levert. Dit was dezer dagen weder het geval met het waarlijk prachtig muziekfeest, dat dezer dagen onze talrijke dillettanten in de groote zaal van den Cercle had vereenigd.

Na de schoone ouverture ‘Hulde aan Nederland’ van onzen letreurden Willem De Mol, werden wij op Schumann's ‘Adventlied’ en eene aria uit ‘Jessonda’ van Spohr vergast, waarin Mej. Mina Sleeckx ruimschoots gelegenheid vond hare lieve en goed geleide sopranostem te doen gelden. Vervolgens droeg Mevr. De Give-Ledelier, die ontegenzeggelijk een eersten rang onder onze nederlandsche zangeressen bekleedt, een drietal eenvoudig-lieve Duitsche liederen van F. Oberstadt voor, waarvan het vierregelige ‘Das Blatt im Buche’ ons bijzonder genoegen deed. Verder bevatte het programma Beethoven's concerto voor klavier (in sol op. 58). naar ons inzien een der schoonste van dien onsterfelijken toondichter. Wat de vertolking van dergelijke meesterwerken onder de leiding van een man als Benoit, aan kunstgenot schenkt, kan wel gevoeld, maar niet beschreven worden. Zoowel het orkest als het pianogedeelte, wekte algemeene, geestdriftige bewondering op.

Eindelijk - last not least - werd nog het 1^e en het 3^de deel van Benoit's Oratoris De Schelde ten gehoore gebracht, waarin koren, en orkest een nieuw hewijs van hunne hooge kunde gaven. Niet minder voortreffelijk kweten zich de Solisten van hunne taak, inzonderlijk de zoo ievervolle als begaafde Mevr. De Give (Het Meisje) en M. Hendrik Collin (De Jongeling).

[p. 236]

Alleen de Baryton scheen ons niet gansch voor zijne moeilijke partij berekend. - Benoit's werk werd andermaal met de ondubbelzinnigste blijken van vooringenomenheid aanhoord.

Den avond dier uitvoering vernamen wij eene verheugende tijding. Aan de ‘Société de Musique’ is namelijk door het Staatsbestuur de vereerende taak opgedragen het 3^e groot Nationaal Festival (in 1876) te Antwerpen in te richten, naar het plan van onzen Vlaamschen meester Peter Benoit. Die inrichting kon vast aan geene betere handen worden toevertrouwd.

- Verleden maand hebben wij het niet gering genoegen gesmaakt in het ‘Nederlandsch Kunstgenootschap’ te Brussel het groot Concerto-Vanden Eeden bij te wonen. Dit feest, waaraan Mevr. De Give Ledelier (Contralto) en M.K. Waeyenberghe (Baryton) bereidwillig hunne hooggeschatte medewerking hadden verleend, was puik in den vollen zin des woords. Al de stukken van hot programma waren van den toondichter Vanden Eeden, op woorden van M. Em. Hiel. Ons bevielen vooral een paar krachtige vaderlandsche liederen: ‘De Toekomst en ‘De Zee van Nederland’ alsook de zacht gemoedelijke stukjes ‘Het dorpje rust’ en ‘Liefdelied in Mei.’

Er was ook een letterkundig gedeelte, en dit was zeker niet het onbelangrijkste: de heer Hiel droeg er voorde eerste maal een declamatorisch gedicht voor, getiteld: ‘Breydel en de Coninck’ een krachtig, prachtig verzenstuk, dat naar wij vernemen eerlang in geïllustreerde uitgave verschijnen zal.

Zulke feesten strekken tot grooteeere van hen, die in Belgie's verfranschte Hoofdstad zoo moedig tot opbeuring van eigen taal en kunst werkzaam zijn. Een schitterende uitslag bekroont hun edel streven.

- Op het Toon- en Letterfeest dat de Rederijkkamer ‘De Olijftak’ onlangs haren Eerevoorzitter, M. Loop. De Wael, burgemeester der stad Antwerpen, aanbood, werden eenige fragmenten uitgevoerd uit M. Jos. Mertens' nieuwe opera ‘Liederik de Rentmeester,’ poëzie van M. Paul Billiet. Als solisten traden op de jufvrouwen Biemans en Van den Bosch en de heeren Vercouteren en Van Beers, Jz. Deze keurig ver-

[p. 237]

zorgde uitvoering, die onder de leiding van den componist zelven plaats greep, vond bij het in groot getal opgekomen publiek een zoo vleienden als welverdienden bijval.

Beeldende kunsten.

- De Gemeenteraad van Antwerpen heeft besloten het borstbeeld van wijlen Bⁿ Gustaf Wappers - dat aan den beitel van M.J. De Braeckeleer is toevertrouwd - in eene der zalen van het Museüm te plaatsen. Ook zal voor het Museum een der bijzonderste schilderijen van den beroemden Vlaamschen kunstenaar worden aangekocht. - In verband daarmede zij gezegd dat eerstkomenden dinsdag, 18 dezer, in de Galerij-Ter Bruggen alhier de openbare verkooping plaats heeft van Wappers nagelaten kunstwerken: schilderijen, schetsen, teekeningen, studiën, enz. Deze belangrijke kunstveiling zal ongetwijfeld talrijke liefhebbers uitlokken.

- De beeldhouwer M. Ed. Colinet heeft, ten gevolge van opzoekingen in het Archief van Carlsruhe, ontdekt dat de beeldhouwwerken die 't kasteel van Heidelberg versieren, het werk zijn van Alexander Colins, van Mechelen, die ook het graf van Maximilaan te Inspruck heeft vervaardigd, en een der grootste beeldhouwers der XVI^e eeuw is.

- De beeldhouwer K. de Kesel is door het stedelijk bestuur van Gent gelast met de vernieuwing van het beeldhouwwerk, dat boven de ingangpoort der Vischmarkt prijken moet. Men weet dat het oud beeldhouwwerk door eenen brand zoo sterk beschadigd werd, dat het geheel is moeten afgebroken worden.

(Volksbelang).

Vlaamsche belangen.

- Ten einde de taak te vergemakkelijken der officieren, onderofficieren en korporaals, gelast met het onderricht der soldaten die alleen de Vlaamsche taal kennen, en ook om de Vlaamschsprekende korporaals in staat te stellen de theorie in hunne moedertaal aan te leeren, zijn de luitenants Vande Weghe en Van Acker van voornemen, met toestemming van den heer krijgsminister, al de verordeningen over de Wapenoefeningen en het Schijfschieten, het Handboek over krijgstucht en verschillige dienstreglementen in de Vlaamsche taal over te zetten.

[p. 238]

- Van geachte zijde worden ons uit Luik eenige inlichtingen gestuurd over den toestand van het Vlaamsen aldaar, een toestand die thans niet al te bevredigend schijnt te wezen. Wij zullen in ons volgend N^r het hoofdzakelijke uit dit schrijven mededeelen.

- Te Brussel is een nieuwe Vlaamsche kring tof stand met name ‘Agneessens’ en onder kenspreuk ‘Voor taal en Volksrecht.’

- In de kamerzitting van eergister is, bij de discussie over het Budget van Openbare Werken, andermaal de Vlaamsche kwestie ter sprake gekomen. In afwachting dat het verleden jaar aangekondigde wetsontwerp worde voorgesteld, dat aan onze taal in alle bestuurlijke zaken recht zou laten wedervaren, heeft de vertegenwoordiger De Laet, van Antwerpen, de ernstige aandacht van den Minister ingeroepen op zekere grieven in het bestuur der Spoorwegen en zelfs in het Postbestuur. Door gansch het Vlaamsche land geschiedt alles daar bijna in het Fransch! De toestand schijnt er zelfs verergerd te wezen: Vroeger waren vele opschriften en aankondigingen in de beide talen gemaakt. Wanneer men thans eene Vlaamsche statie binnentreedt, b.v. Brugge, Gent of Antwerpen, dan is het zelden dat men er nog vergeten in den eenen of anderen hoek een Vlaamsch berichtje aantreft!...

Necrologie.

- Mej. Rosalie Loveling, letterkundige, overleden te Nevele, in den ouderdom van 40 jaren. - Het afsterven der rijkbegaafde schrijfster, aan wie wij zulke keurige verzameling gedichtjes en novellen hebben te danken, is voor onze Vlaamsche letteren een zeer gevoelig verlies. De begraving heeft. op 7 dezer, plaats gehad op het kerkhof van St-Amandsberg-bij-Gent, waar reeds zoovele onzer duurbare dooden rusten. Bij die treurige plechtigheid werd aan Jufvr. Loveling's nagedachtenis hulde gebracht o.a. door de heeren Prof. Heremans, Karel Bogaerd en Vander Cruyssen. Ziehier de ons vriendelijk toegezonden redevoering van den laatstgenoemde:

‘Als medeburger en als oude vriend der duurbare overledene koom ik eene laatste hulde brengen aan Haar, die als eene parel aan de kroon onzer Nederlandsche Letterkunde zal blijven schitteren.

[p. 239]

‘Een bevoegder man dan ik, de achtbare Heer Heremans, heeft UEd. over de letterkundige verdiensten van Rosalie Loveling gesproken; - ik, ik wil alleen UEd. een oogenblikje onderhouden over haar maatschappelijk leven, over hare betrekkingen met hare medeburgers.

‘Eenvoudig en braaf, leefde zij in Nevele. Met hare waardige zuster was zij de steun, de troost eener oude achtbare Moeder; de gehechtheid tusschen deze menschen kende geene palen, in zóó ver dat menigeen de beide zusters, Rosalie en Virginie, de onscheidbaren noemde.

‘Geacht en bemind door hare medeburgers, gemeenzaam in haren omgang, had de jonge vrouw een goed woord voor iedereen die haar naderde. Arm en rijk elkeen was haar welkom: zij kende geen onderscheid en begreep te wel dat verdienste niet afhangt van rang of geboorte.

‘Eerbiedvol nogtans naderde men dit Heiligdom, omdat Poëzij met Wijsheid vereenigd, niets dan eerbied en aanbidding uitlokken kan.

‘Ook, spreekt maar over de duurbare afgestorvene, hoort maar hetgeen iedereen die haar kende, zeggen zal, en overal zal eene stem opgaan van jammer en wee, eene stem van innige spijt, die het lot der arme maagd beklagen zal!..

‘Vijanden kende zij niet, vijanden had zij niet!... En in naam mijner medeburgers van Nevele, mag ik hier de getuigenis afleggen dat de achtingsvolle overledene de liefde en toegenegenheid van allen die haar kenden, met zich ten grave draagt!,..

‘En thans is zij, helaas! niet meer, zij die in hare poëzij zoovele beelden onzer oude kennissen in het leven riep!... zij is niet meer!... Ons nederig dorpje zal hare schoone zangen, zal hare lieve stem niet meer hooren!...

‘Beweenen zullen wij haar; herdenken niet minder, en hare nagedachtenis zal voor immer bij ons in eere en achting blijven.

‘Vaarwel, Edele Vrouw!... Vaarwel, Rosalie!... Tot een beter leven, vaarwel!...’

[p. 240]

Verschenen werken.

	Een eenig kind, door Victor De Veen. Gent, bij E. Todt. - Prijs 1 fr.50
-	Handelingen van het XIII^e Nederlandsch Taal en Letterkundig Congres. Antwerpen. - Prijs 5 fr.
-	Marnix van St-Aldegonde door Edw. Van Bergen. Bekroonde verhandeling. Met eene voorrede van D^r Beynen. Antwerpen, drukkerij van Buschman. - Prijs 2 fr.
-	Het Vlaamsche Meisje. Romance. Poëzie van Mevr. Van Ackere, muziek van Haemers. Dixmude.
-	Jaarboekje van Zetternam's Kring voor 1875. Derde jaargang Gent bij W. Rogghé. - Prijs 1 fr.
-	De la Littérature Belge. - Madame Van Ackere. Madame Popp par Antoine Clesse.
-	Verspreide Schetsen en Novellen door Tony (Anton Bergmann). Gent bij Ad. Hoste. - Prijs 3 fr. 50 c.
-	La Renovation Flamande par Paul Jane (Van Soust de Borekenfeld). Bruxelles. - Prijs 1 fr
-	Verordening over het schieten door de Luitenants Vande Weghe en Van Acker. Dendermonde bij De Schepper.
-	Handboek van gerechtelijke en gemeentelijke politie, door B. Bernolet. Gent bij E. Todt.
-	De Magt der liefde. Novellen door Servaas van Rooijen. Utrecht.
-	Meester Kritiek. Geen roman of novelle, maar een Satire, door Mina Kruseman. Tweede druk. (Voor rekening van de schrijfster). Middelburg, drukk. van Abrahams.
-	Noord- en Zuidnederl. Tooneel-Almanak voor 1875, onder redactie van N. Donker. Met twee portretten in kleurendruk (Mevr. Kleine en Mevr. Albregt). Amsterdam bij Th. Bom. - Prijs 2 gl. 50.
-	Het Noorden in omtrekken en tafereelen, door E.J. Potgieter. Met een inleidend woord door J.P. Hasebroek. 1^e afl. (compl. in 5 afl.) Amsterdam, bij J. Leendertz. - Prijs: 3 gl.
-	Sprookjes van Leander, naar het Hoogduitsch door Ch. F. Van Duijl. Kampen bij L. Van Hulst. - Prijs 1 gl. 30.

Aangekondigde werken.

	Liederen en andere gedichten voor de jeugd, door Th. Sevens, met muziek van F. Mille Gent.
-	De Fortuna. Lyrisch diorama, door Jan Adriaensen. Antwerpen bij Mees. - Prijs 1 fr.
-	Les Conspirations Militaires de 1831 par A. Eenens, lieutenant général en retraite. 2 vol. Bruxelles chez Muquard. - Prix 10 fr.
-	Bekroonde Stukken uit den Prijskamp van 't Kersouwken van Leuven. - Prijs 1.75.
-	Annalen der Mertensvereeniging. (Red. Campers en Van de Ven). Antwerpen. - Prijs 4 fr. per jaar.