De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 5

Mina Kruseman te Antwerpen.

De met veel belangstelling verwachte voordracht van Mej. Mina Kruseman over Kunst en Kritiek en Multatuli's ‘Vorstenschool’ heeft dezer dagen in de groote zaal van den Cercle Artistique alhier,voor een even talrijk als uitgelezen publiek, plaats gehad. De begaafde spreekster gaf de ondubbelzinnigste blijken van een buitengewoon oratorisch en dramatisch talent. - Zij is eene schoone verschijning: haar orgaan alhoewel niet zeer sterk, is aangenaam en streelend, haar uitspraak helder en duidelijk, haar voordracht onberispelijk. - Zij weet en gevoelt dat wat zij zegt en bezit daarbij het talent aan anderen haar gevoel medetedeelen; haar mimiek is uiterst beschaafd en vrij van overdrijving. Uit alles blijkt de vrouw van beschaafde opvoeding en van goeden huize. Geen wonder dus dat Mej. Kruseman in Noord-Nederland, als dramatische kunstenares optredend, met de rol van Koningin Louise in Multa-

[p. 179]

tuli's ‘Vorstenschool’, zooveel bijval heeft behaald. Naast de hooge begaafdheid als artiste bewonderen wij ook in haar eene zelfstandigheid en volharding die men zelden bij het teedere geslacht aantreft. Men deinsde voor de moeilijkheid terug in Nederland dit meesterstuk optevoeren; maar dank zij hààr streven en pogen, heeft het Nederlandsch publiek nu een literarisch kunstgewrocht leeren kennen, dat den genialen schrijver alle eer aandoet.

Dat de schrijfster van ‘Een Huwelijk in Indië’ vrijdag avond jl. alhier ten zeerste beviel is ontegenzeggelijk waar; de herhaalde bijvalsbetuigingen van het publiek bewezen hoe zeer haar gevierd talent ook hier werd gewaardeerd.

Wij gelooven dan ook niet te veel te zeggen, zoo wij beweren, dat een wederoptreden van Mej. Kruseman in Antwerpen eene zeer aangename verrassing voor onze dilettanten wezen zou. - En nu een enkel woord over den inhoud van Mej. Kruseman's voordracht: Kunst en Kritiek. Wij hebben naast veel billijken lof enkel ééne bescheiden aanmerking te maken, waarin de meeste harer toehoorders ongetwijfeld ons gevoelen deelen, namelijk: dat die begaafde spreekster in haar oordeel over de Kritiek wel wat te veel generaliseert. Hoezeer ook met meesterhand geschetst, scheen ons hare geestige verpersoonlijking der Kritiek toch alleszins de palen der waarheid te overschrijden. Trouwens, dat zoo maar de kunstkritiek in Nederland ‘veil zou zou wezen: tegenover de mannen voor geld en tegenover de vrouwen voor een' kus’ zulke stelling is o.i. onmogelijk aan te nemen. Wel willen wij gelooven dat er eene Kritiek bestaat, die is zooals Mej. Kruseman die beschrijft, maar tegenover die Kritiek, bestaat er zeer zeker, zoowel in Noord- als in Zuid-Nederland, eene andere die, ernstig en eerlijk is, en die, verre van de Kunst en hen die zich aan haar wijden te ontmoedigen, integendeel de Kunst en hare beoefenaars beschermt en bemoedigt, zich bepalend tot degelijke terechtwijzingen, die hoofdzakelijk zijn in het belang van kunst en kunstenaren.

Wij kunnen ons ook niet geheel en al vereenigen met de wijze waarop de geachte spreekster het Publiek stelt tegenover

[p. 180]

de Kritiek. Immers, de eerijke kritiek oordeelt niet alleen volgens haar eigene bevindingen; maar wel degelijk met de gevoelens van het oordeelkundig publiek, zoodat publiek en kritiek niet tegenover elkander - zoo al niet makende één geheel - dan toch naast elkander staan.

Het ware dus billijk dat Mej. Mina Kruseman met wat meer kalme beradenheid ‘de kritiek der kritiek’ maakte, en de goede niet meer met de kwade tot mikpunt hare satire's nam. Immers wij, en velen met ons brengen eene onverdeelde hulde aan haar oratorisch en dramatisch talent, zonder daarvoor ‘eenen kus’ of welke belooning ook ontvangen te hebben!

Waarlijk Mej. Kruseman! gij bezit te veel geestesontwikkeling en te veel talent om degelijke, eerlijke en welgemeende aanmerkingen der kritiek te versmaden, en gij staat te hoog om u over de oneerlijke kritiek te bekommeren. Geen beter middel tegen deze laatste dan de toepassing van ‘la mort sans phrases.’

Antwerpen, April 1875.

M.A.P.

N.B. Op het oogenblik van het ter pers leggen, dus te laat om nog in dit nummer te worden opgenomen, ontvangen wij een artikel van de hand van Mej. Mina Kruseman, en wel over den schrijver van ‘Vorstenschool’ den genialen Multatuli, - alias haren ‘doodvijand’ Douwes Dekker. Wij brengen der begaafde kunstenares onzen hartelijksten dank voor die vereerende belangstelling in ‘De Vlaamsche Kunstbode.’ Die merkwaardige bijdrage kan niet missen bij onze lezers een gretig onthaal te vinden. Daarin leeren wij den beroemden dichter wat nader als mensch kennen, en hoe ‘Douwes Dekker vergeet wat hij aan Multatuli verschuldigd is.’

Red.