De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 2

[p. 464]

Volkswetenschap.

Beschutting tegen den bliksem.
(Vervolg)

II

Reeds Franklin, wien de wereld de uitvinding der bliksemafleiders verschuldigd is, heeft eene rei voorschriften gemaakt, die men ook heden nog moet bijtreden. Daartoe behooren: de meest mogelijke verwijdering van metalen voorwerpen gedurende een onweder; verders, verwijdering van boomen, enz. Overigens is ook menige onzin op dit gebied voortgebracht. Zoo beschreef b.v. Hauch, een door hem uitgevonden, ‘draagbaren donderscherm’, die van den weerlicht zou bevrijden. Deze is een gewone regenscherm van wastaffetas, aan welks bovenste einde eene breede en lange metalen roede vast is. De hem spannende bleinen zijn van vischbeen en de middelstaf van droog hout of, tot nog grootere zekerheid, van massief glas. Deze scherm kan als eene tent in den grond vastgemaakt worden en heer Hauch verzekert dat een daarop vallende bliksem langs de roede naar onder loopen zal, en de persoon die aan de tegenovergestelde zijde onder den regenscherm staat, ongehinderd laat Geheel het voorschrift is echter onzinnig. Hier zij datgene, waarop men bij het losbreken eens onweders bij voorkeur acht te geven heeft, in vorm van korte volzinnen volgenderwijze samengesteld:

1^o	Verwijdering uit plaatsen, waar zich vele menschen of dieren verzameld hebben.
2^o	Verwijdering van boomen, bijzonderlijk van zulke

[p. 465]

	die alléén staan. Men doet wèl, zich verder van den stam te verwijderen dan de grootste takken zich uitstrekken.
3^o	Vermijding van te snel te gaan of te loopen, bijzonderlijk in het open veld.
4^o	In de huizen verwijdere men zich zooveel mogelijk van alle metaalvoorwerpen, draadtuigen, gazgeleiders, schouwen. Men houdt zich, zoo mogelijk, in het midden der kamer op, zonder nogtans zijne plaats te nemen onder de van het gewelf afhangende kroonluchters. In geen geval, stelle men zich in poorten of opene deuren.
5^o	Men mijde de nabijheid van vloeiende waters, dakgoten en vooruitspringende hoeken.

Indien men gedurende een onweder deze behoedmaatregelen volgt, zoo heeft men àlles gedaan, wat de wetenschap onder dit betrek voorschrijft. Duizenden zouden in den loop des tijds niet door den bliksem getroffen geworden zijn, indien zij op deze eenvoudige voorschriften acht geslagen hadden. Veiligst is men natuurlijk, als men, in geval van onweder, in een gebouw schuil zoekt dat door een' der hier nader te bespreken bliksemafleiders beschermd is.

Deze bliksemafleiders hebben geenszins de taak, den bliksemstraal voort te drijven, maar veeleer - gelijk hun naam ook zegt - dien van de gebouwen welke zij moeten beschutten, rechtstreeks in den grond te geleiden. Een goed gemaakte bliksemafleider zal deze taak ook volkomen goed vervullen. Wij willen nu toezien, hoe groot de bescherming is die een afleider aan een gebouw verleenen kan.

Duprez heeft de opsomming gemaakt van opgemerkte bliksemslagen welke van 1760 tot 1854 in Frankrijk bekend geworden zijn.

Onder deze zijn er maar elf, in welke de bliksem gebouwen trof zonder van den afleider nota te nemen. Elf gevallen in 95 jaren, maakt, in middelmaat, in zoo wat

[p. 466]

9 jaar één bliksemslag trots den afleider. Men kan deze verhouding in een groot land gelijk Frankrîjk, welks donderschermen tot vele duizenden beloopen, zeker reeds als gunstig aanzien, bijzonderlijk zoo men nagaat, dat gedurende dézelfde tijdruimte, in hetzelfde land alleen meer dan 3000 menschen door den bliksem getroffen werden. Alleenlijk is het te bewijzen, dat zelfs deze weinige bliksemslagen, in met afleiders voorziene gebouwen, dikwijls nog hadden kunnen vermeden worden, indien men nauwkeurig de voorschriften der wetenschap nagekomeu en niet wellicht ter onjuiste plaats had. Korts na de uitvinding der donderschermen, heeft de natuur als het ware zelf aangewezen, in welke maat ze voor het onweder beschutten. Trouwens, wanneer den 20 Maart 1782 een hevig onweder in de stad Philadelphia trok, die toenmaals op het derde deel harer huizen donderscherms droeg, trof de bliksem juist een huis, dat opzettelijk van geenen afleider voorzien was, namelijk het paleis des franschen gezanten.

(Wordt voortgezet).

C. Mestdagh.

Vrij naar Julius Klein.