De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 1

[p. 178]

Boekbeoordeeling.

I.
Vergeet mij niet, Poezie door Jan Boucherij Gent, bij Van der Haeghen.

Geen twijfel of dit werkje, de eersteling van een jongen dichter die reeds in verschillige letterbladen proeven van bekwaamheid had gegeven, zal gewis algemeen met genoegen gelezen zijn. En wel te recht: De heer Boucherij had zich ten doel gesteld door de uitgave van zijn ‘Vergeet mij niet’ eene hoogstverdiende hulde te brengen aan de nagedachtenis zijner vrienden P. Bosch en Th. Van Hoecke, in leven twee verdienstvolle onderwijzers, en dit lofwaardig doel heeft de schrijver volkomen bereikt. Trouwens, de indruk dien de lezing dezer tweevoudige élégie op het gemoed te weeg brengt, is een gevoel van sijmpathie, voor mannen die hun jeugdig leven aan het volksonderwijs ten offer brachten, en een gevoel van dankbaarheid, voor den dichter die ze in zulke hartroerende verzen verheerlijkt. Vol gevoel en waarheid schetst de heer Boucherij ons het voorbeeldig leven en streven af van de beide betreurde volksvrienden, die

‘Zoo moedig streden voor de schoone zaak
Der volksbeschaving, en die eedle taak
Met hoofd en hart vervulden...’

Ook onder louter letterkundig opzicht beschouwd mag dit dichtwerkje verdienstelijk heeten: De verzen zijn meestal vloeiend, vol harmonie, en dichmaat en rijm zijn nagenoeg onberispelijk. Ofschoon, door den aard van het onderwerp zelf, niet zeer nieuw, zijn de gedachten schoon en dichterlijk uitgedrukt. Zoo bijvoorbeeld het natuurtafereeltje, waarmede elk gedeelte van het gedicht bijzonder gepast aanvangt, is recht poëtisch voorgesteld. Vooreerst:

‘Hoe schoon is de aarde in 't reine winterkleed!
Ziet hoe de sneeuw in tintelende glansen,
Scherp afgeteekend op de azuren transen
Zich uitbreidt als een zilverblank tapeet!

[p. 179]

 

Ziet hoe voor mij de frissche zonnestralen

 

Het blanke veld met weemlend goud bemalen,

 

En vroolijk over huis en heide dwalen,

 

Als zochten zij den lijder in zijn leed..

 

Ziet ginder langzaam, van der boomen twijgen

 

Het glinsterende water nederzijgen

 

En drop voor drop verspatten op den grond,

 

Nu bont gekleurd door 't glimmend zonnegloren,

 

Dan donker als de sombere avondstond,

 

Als of mij elke drop een dag, verloren

 

In 't niet, weer voor 't geheugen roepen wou,

 

Met al zijn vreugde of al zijn bittren rouw...’

 

En dan verder het tafereel van de lente:

 

‘Hoe min ik 't voorjaar met zijn blijde glansen,

 

De meimaand met heur blauwe hemeltransen

 

Hier verre van der steden hol gerucht!

 

Hoort... niets beweegt! alleen het klokketampen

 

Galmt als een zoete stemme door de lucht,

 

Terwijl het zoele windje zingt en zucht.

 

Ziet hoe daar in de wei de dunne dampen,

 

Doorvonkeld van het avondzonnelicht

 

Opstijgen als een floers met goud doorweven

 

Dat over gansch de bonte weide ligt

 

En heimlijk heel den omtrek komt omzweven...’

Dit gedicht is naar den dichttrant van Van Beers geschreven, en niet moeielijk is het de bemerken dat de heer Boucherij diens poëzie wel met eene zekere voorliefde moet hebben gelezen. Door gansch zijn ‘Vergeet mij niet’ heerscht die pracht van kleur in de voorstelling, die toon van diep gevoel en innige gemoedelijkheid, welke men in den dichter der ‘Jongetingsdroomen’ zoo lief heeft.

Dus, een voorbeeld dat zonder twijfel eenige navolging verdient. - Zou echter, in het belang der originaliteit, waarvan de heer Boucherij ons meermaals blijken heeft gegeven, zijn tegenwoordig dichtgewrocht niet op enkele plaatsen wat te getrouw aan Van Beers herinneren? Bijvoorbeeld aan het stuk ‘Zijn Zwanenzang’? waarin, gelijk men

[p. 180]

weet, hetzelfde onderwerp nagenoeg op dezelfde wijze behandeld is.

Eindelijk in het eindvers van ‘Vergeet mij niet’, dat den lezer wel eens aan het slot van ‘Martha de zinnelooze’ denken doet, komt een woord voor, waarvan M. Boucherij ons dunkens in zijn werkje wal al te kwistig gebruik heeft gemaakt. Wij bedoelen het woord strooien, dat overigens, in zijne figuurlijke beteekenis, niet overal even gelukkig is aangewend. Bijv: ‘Vreugde en zielevrede strooien (bladz. 5.) Onderwijs, beschaving, verlichting strooien (bladz. 9, 17 en 19)‘ Het goed dat mijne hand zou strooien langs mijn schreden’. (bladz. 15.) enz.

Ziedaar eenige kleine aanmerkingen, waarop wij de aandacht van den dichter inroepen. Zulks neemt echter niets weg van den lof, die, wij herhalen het, aan den eersteling des heeren Boucherij in ruime mate toekomt.

FLANDRIUS.

P.S. - Met voldoening vernemen wij uit goede bron dat M.J. Boucherij zich thans onledig houdt met eene uitgave, van P. Bosch' nagelaten pedagogische schriften.

F.

II.
Drie kluchtliederen: 1^o Een schoone jongen. 2^o Twee joden weten den prijs van een' brit; 3^o Ik spring hooger dan gij, woorden van Em. Rosseels en De Weerdt, muziek van Alph. Janssens. - Antwerpen bij H. Possoz.

Door de uitgave van bovengenoemde liederen heeft de heer Janssens ons andermaal een bewijs gegeven van zijn talent als humoristische componist. De muziek is lief en bevallig en bezit die opwekkende levendigheid, die wij in de luimige liederen gaarne aantreffen. Onder dit opzicht vooral is de heer Alphons Janssens een meester in het vak. Inderdaad, de meeste toonzetters die zich op het kluchtlied hebben toegelegd, zijn gewoonlijk begost met liederen van ernstigeren aard, met eigentlijke romancen te vervaardigen. Van daar dat dan later hunne luimige voortbrengselen soms nog al te veel den stempel hunner vroegere compositie dragen.

[p. 181]

Te recht mag men zeggen dat de heer Alphons Janssens zich goed aan dien invloed heeft weten te onttrekken.

Wat nu bepaaldelijk zijne drie laatste stukjes betreft, over het algemeen laat de opvatting, even als de bewerking, weinig te wenschen over. Echter willen wij ons enkele opmerkingen veroorloven: Ons dunkens ware het wenschelijk bijv. in het eerste gedeelte van het lied ‘Ik spring hooger dan gij’ wat meer afwisseling van toon te vinden. De twee andere zijn onder dit opzicht beter gelukt, behalve dat voor het eene stuk eene dansmaat is gebruikt, die niet immer goed met het onderwerp overeenstemt. Verders zullen wij den schrijver doen opmerken dat op enkele plaatsen de klavierbegeleiding wel eens den zang bijna overheerscht. Voor een' zanger die niet met eene krachtige stem is begaafd (gelijk het met vele onzer kluchtzangers het geval is) wordt aldus de taak veel moeielijker.

Dit alles belet niet dat de drie liederen van den heer Jansens stellig onder de beste van dien aard mogen gerekend worden. Ook twijfelen wij niet of hun zal dezelfde bijval te beurt vallen, dien de geestige gewrochten van dezen gevierden volkscomponist gewoon zijn te verwerven.

Wat de tekst aangaat, door de heeren Em. Rosseels en A. De Weerdt geleverd, deze liederen bezitten, vooral onder opzicht van gedacht, onmiskenbare verdiensten, ofschoon voor eene louter letterkundige kritiek er wellicht al iets op af te wijzen valt.

Hermann D....