Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 60

[p. 265]

De wondere wereld van ligaturen, schreven, holwitten, onderkasten en majuskels
Boekarchitecten in Vlaanderen
Geert Swaenepoel

In een themanummer over hedendaagse Vlaamse boekarchitectuur mag een overzicht van belangrijke boekarchitecten in Vlaanderen niet ontbreken. Al snel had ik een zestigtal namen bijeengesprokkeld. Omdat die binnen de toegemeten ruimte van een tijdschriftartikel onmogelijk allemaal aan bod kunnen komen, was selecteren de boodschap.

Bekende namen zoals Louis Van den Eede, Herbert Binneweg of Antoon De Vylder, die hun stempel gedrukt hebben op het vak, komen hier niet aan bod. Ze oogstten tijdens hun lange en rijke ontwerpersloopbaan meermaals welverdiende successen in de vorm van bekroningen in binnen- en buitenland. Mijn aandacht richt zich vooral op de jongere generaties ontwerpers. Enkele tientallen onder hen, sommigen verenigd in een ontwerpersduo of -collectief, komen in de onderstaande portrettenreeks alfabetisch aan bod. Wie zijn ze, wat doen ze, waar staan ze voor en hoe zichtbaar is hun werk?

Sven Beirnaert (1976) studeerde Grafische Vormgeving, optie Typografie en Vormgeving aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent. Sinds 2002 werkt hij als zelfstandig ontwerper. Naast ontwerper van affiches en publicaties voor de culturele sector was hij vooral actief als vormgever van magazines en werkte hij onder meer samen met Marc Meulemans voor Deng Magazine. Hij werkte ook drie jaar als vormgever voor A+, Belgisch Tijdschrift voor Architectuur. Daarnaast ontwierp hij posters voor Bozar Architectuur, een reeks architectuurlezingen. Sinds 2008 profileert hij zich als boekvormgever van vooral architectuur- en kunstpublicaties voor diverse uitgeverijen. Een boek vormgeven is voor Beirnaert het vastleggen van de juiste verhouding tussen inhoud en vorm. Hij noemt zijn werk ‘informatief’ of ‘postnieuw zakelijk’. Hij tracht tijdloos - niet modieus, functioneel en pragmatisch - te werk te gaan. De vorm gaat niet in concurrentie met de inhoud en vice versa, maar dient in overeenstemming te zijn met het beoogde gebruik. ‘Droog is het nieuwe hip,’ aldus Beirnaert. Met het architectuurboek Antwerp Central (Lannoo) won hij dit jaar de prijs voor De Best Vormgegeven Boeken in de categorie Special Interest. Momenteel werkt Beirnaert aan de vormgeving van een boek over tien jaar Stedenfonds en aan een publicatie over de stedelijke ontwikkeling van Turnhout. Info: www.svenbeirnaert.be

■ Boekarchitect: Sven Beirnaert

Dion Boodts (1968) studeerde Toegepaste Grafiek aan de Hogeschool Sint-Lukas Brussel en Illustratief Ontwerpen aan de Provinciale Hogeschool Limburg in Hasselt. Na zijn studies in Brussel begon hij voltijds te werken als grafisch vormgever voor het Provinciebestuur Limburg. In 1993 vestigde hij zich als zelfstandig illustrator en grafisch vormgever in bijberoep onder de naam Le Poisson illustré. In 2003 werd Boodts door Design Vlaanderen als ontwerper erkend en bestempeld met het Design Vlaanderen Kwaliteitslabel. In 2004 gaf hij vorm aan Een eeuw beeldende kunst in Limburg (Provincie Limburg). Verder mocht hij in 2006 de vormgeving verzorgen van het door Design Vlaanderen uitgegeven tijdschrift Kwintessens, Vlaams tijdschrift voor vormgeving & mode. In de categorie School- en studieboeken en wetenschappelijke uitgaven werd Boodts in 2010 bekroond met een Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken voor Gezondheid bij bewoners van Limburgse opvangcentra voor thuislozen (Provincie Limburg). Momenteel werkt hij aan een bezoekersdoe-gids voor het Gallo-Romeins Museum van Tongeren.

Info: http://home.scarlet.be/lepoissonillustre/

Paul Boudens (1965) ging na zijn studies Grafisch Ontwerp & Illustratie aan de Hogeschool Sint-Lucas Antwerpen freelance aan de slag als tekenaar voor de Belgische modeontwerper Walter Van Beirendonck. Daarna volgden nog meer opdrachten voor diverse modeontwerpers, alsook voor de Antwerpse Modeacademie, Interieur2000 en het MoMu-ModeMuseum Provincie Antwerpen. Boudens kreeg ook opdrachten van het Zuidelijk Toneel en van uitgeverij Ludion, en hij werkte in 2002 samen met Anne Teresa De Keersmaeker en Rosas voor het project RosasXX, naar aanleiding van het twintigjarige bestaan van het dansgezelschap. In 2003 verscheen

[p. 266]

Paul Boudens Works Volume 1 (Ludion), een lijvig grafisch overzicht van Boudens' werk van de voorbije tien jaar. Het is een staalkaart van zijn kunnen door de waaier aan technieken (zeefdruk, fluodruk, zwartop-zwart, UV-lak, druk-op-snee, overdruk) waarmee zijn onderwerpen vorm krijgen. In 2004 won Boudens de Vierjaarlijkse Prijs voor Vormgeving van de Provincie West-Vlaanderen in de categorie Grafische Vormgeving. De jury prees zijn consistente oeuvre, zijn eigentijdse en eigenzinnige aanpak en het centraal stellen van ‘emotie’. In 2010 werd Boudens tweemaal genomineerd voor de Publieksprijs voor het Beste Boekomslag in de Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken: voor Delvaux, 180 jaar Belgische luxe (Lannoo) en voor Walter Van Beirendonck (Houtekiet).

■ Boekarchitect: Paul Boudens

■ Boekarchitect: Filip Coopman

Info: www.paulboudens.com

Geoffrey Brusatto (1979) studeerde Grafische Vormgeving aan de Provinciale Hogeschool Limburg. Na zijn studies ging hij aan de slag als grafisch vormgever voor tal van culturele instellingen en startte hij zijn eigen grafisch bureau brusatto. Zijn werk wordt gekenmerkt door een uitgepuurde, al dan niet typografische vormentaal gecombineerd met een grote affiniteit met materiaal. Voor de Vlaamse Gemeenschap ontwierp hij in 2008 de promotiebox Arts Flanders en recent creëerde hij een nieuwe identiteit voor theatergezelschap De Queeste. Eerder werk van hem bestaat uit de huisstijl van kunstencentrum Z33 in Hasselt en uit publicaties voor Nicc (Nieuw Internationaal Cultureel Centrum Antwerpen), het Platform Beeldende Kunsten Limburg en het M HKA. Hij maakte boekontwerpen voor het Davidsfonds Leuven en de Stichting Kunstboek en creëerde het Henry van de Velde-label van Design Vlaanderen. In 2010 won Brusatto een Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken in de categorie Overige non-fictie met het boek '40-'45, Sint-Truidense getuigen (Erfgoedcel Sint-Truiden). ‘Met weinig middelen is een mooie vormgeving tot stand gekomen,’ aldus het juryrapport. Geoffrey Brusatto doceert Typografie en Grafisch Ontwerpen aan de Provinciale Hogeschool Limburg. Die job combineert hij met een doctoraatsonderzoek over boekontwerp.

Info: www.brusatto.be

Koen Bruyñeel (1969) studeerde Grafische Vormgeving aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent. Hij ontwierp de nieuwe vormgeving van het Vlaams-Nederlandse culturele tijdschrift Ons Erfdeel en van het Franstalige zusterblad Septentrion, en realiseerde typografische ontwerpen voor binnen- en buitenlandse opdrachtgevers, waaronder het Festival van Vlaanderen Kortrijk, De Brakke Grond Amsterdam, De Werf Brugge en The Art Foundation New York. Daarnaast ontwierp hij huisstijlen en catalogi voor tal van musea, instellingen en culturele organisaties. Voor uitgeverij Ludion gaf hij vorm aan de monografieën van onder meer Christian Kieckens, Claire Bataille & Paul Ibens en Honoré d'O. In 2006 behaalde hij met zijn ontwerp van de monografie André Verroken (Ludion) een eervolle vermelding in de Plantin-Moretusprijzen voor de best verzorgde boeken in Vlaanderen. In 2008 kreeg Bruyñeel een Plantin-Moretusprijs voor de boeken Overeind in Babel. Talen in Europa (Stichting Ons Erfdeel) en Whistling a Happy Tune. Michael Borremans (Ludion), en in 2011 werd hij bekroond met een Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken in de categorie Kinder- en jeugdboeken voor Tikken tegen de maan. 50 kindergedichten uit Nederland en Vlaanderen, verzameld door Joke van Leeuwen met 48 gloednieuwe illustraties (Stichting Ons Erfdeel). Per illustrator koos Bruyñeel telkens voor een andere vormgeving, die inspeelde op de stijl van de illustrator. Sinds januari 2011 werkt Bruyñeel als art director bij het weekblad Humo, terwijl hij daarnaast ook als boekvormgever actief blijft.

Filip Coopman (1966) studeerde Toegepaste Kunst aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) Gent. Mon-

[p. 267]

menteel werkt hij vooral voor uitgeverij Van Halewyck. Zo stond hij in voor de vormgeving van Dagelijkse kost 1 & 2 van Jeroen Meus. Daarnaast werkte hij ook voor de uitgeverijen Imschoot, Toohcsmi, Roularta Books en Borgerhoff & Lamberigts. Voor de vormgeving van GAL. Een halve eeuw op het scherp van de snee (Van Halewyck) ontving Coopman dit jaar een Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken in de categorie Special Interest. Naast zijn werk als grafisch vormgever tekent, schildert en fotografeert hij ook, terwijl zijn bijzondere belangstelling uitgaat naar het ontwerpen en zelf maken van juwelen. De komende twee jaar wil Coopman zich, naast zijn werk voor Van Halewyck, voornamelijk bezighouden met het maken van een boek rond juwelen en schilderkunst. Hij zal het boek zelf vormgeven. Ook het maken van de juwelen en de foto's, alsook het opzetten van een tentoonstelling rond het onderwerp, zal hij in eigen handen nemen. Het omvangrijke project heeft als voorlopige titel SPHERES.

Info: www.filipcoopman.be

Kris Demey (1970) vestigde zich na zijn studies aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent als zelfstandig vormgever. Tussen 1998 en 2008 was hij actief als huisontwerper voor het Brusselse Kaaitheater. Hij stond ook in voor projecten in diverse Belgische musea en ontwierp tal van huisstijlen. Hij werkte daarnaast voor uitgeverijen als Manteau, Ludion en Borgerhoff & Lamberigts. In Nederland werkt hij al een achttal jaar voor de uitgeverijen Prometheus en Bert Bakker. Demey ontwierp tot nog toe ongeveer 600 boekomslagen, literaire reeksen en kunstcatalogi. Voor de uitgeverijen Lannoo en De Eenhoorn geeft hij ook vorm aan kinderboeken. In hetzelfde vakgebied werkt hij nauw samen met Boek.be en voor Stichting Lezen verzorgde hij de campagne rond de Jeugdboekenweek 2010 en de Gedichtendag 2011. Kris Demey ziet boekarchitectuur als de plaats bij uitstek waar vele disciplines uit de grafische vormgeving elkaar ontmoeten en beïnvloeden: traditie en hedendaagse visie, vakkennis en experiment, feeling en finesse.

Info: www.krisdemey.be

Leen Depooter (1968) is onder de naam quod. voor de vorm sinds 1992 actief als zelfstandig grafisch vormgever. Zij studeerde Toegepaste Grafiek aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent. Eerst kreeg zij vooral mode-, architectuur- en huisstijlopdrachten. Sinds een paar jaar legt zij zich in hoofdzaak toe op boekarchitectuur en maken vooral uitgevers deel uit van haar klantenbestand. Depooter werkt graag samen met auteurs en illustratoren van kinderboeken en jeugdromans. Haar samenwerking met Carll Cneut en Edward van de Vendel leverde haar in 2008 de Plantin-Moretusprijs in de categorie Kinder- en jeugdboeken op voor Eén miljoen vlinders (De Eenhoorn). Depooter won dezelfde prijs - toen herdoopt als de Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken - ook in 2010 voor Telfeest (De Eenhoorn) van Jaak Dreesen en Soetkine Aps. Naast kinder- en jeugdboeken geeft Depooter ook vorm aan boeken over koken, kunst, architectuur en interieur. In opdracht van uitgeverij Ludion tekende zij daarnaast voor het ontwerp en de ontwikkeling van merchandise-items van de kunstenaars Magritte, Ensor en Tuymans. In november 2010 behaalde ze een nominatie in de Provinciale Prijs Vormgeving van de Provincie Oost-Vlaanderen, terwijl ze in het najaar van 2011 met haar werk deelnam aan een groepstentoonstelling rond diezelfde prijs in het Gentse Caermersklooster.

Info: www.quod.be

Studio Luc Derycke. Luc Derycke (1963) studeerde aan de KASK Gent en is sinds 1988 actief als uitgever, samensteller en vormgever van boeken. Sinds 1993 concentreert hij zich op het grafisch ontwerp en op de productie van kunstboeken. In 2005 ontstond, met de komst van Thomas Desmet, Studio Luc Derycke. Met Jeroen Wille en Ellen Debucquoy vormen zij tot vandaag het kwartet dat de studio uitmaakt. De drie partners studeerden aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent. In 2005 ook bracht Luc Derycke ook zijn uitgeversactiviteiten onder in MER: Paper Kunsthalle. MER wil meer brengen dan kunstcatalogi en stelt zich tot doel het boek als mentale tentoonstellingsruimte te onderzoeken. Derycke beschouwt zijn werk als het samenbrengen van ‘alle aspecten van de ontwikkeling van een boek, waarvan niet alleen inhoud en vorm, maar ook institutionele context, historiciteit, verhouding tot de canon(s), de markt, budget, technologie en materialiteit deel uitmaken’. Vorm is hierbij een begrip dat veel verder gaat dan het grafisch ontwerp op zich. Ontwerpen van Studio Luc Derycke vielen al dikwijls in de prijzen. In 2008 en 2009 ontving de Studio respectievelijk drie en vier Plantin-Moretusprijzen, waarbij vooral de kunstenaarsmonografie Observatorium (Ludion) over Johan Tahon veel lof kreeg toegezwaaid. In 2011 werd Juliaan Lampens (ASP) bekroond met een Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken in de categorie Kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea. ‘Geen overdaad, een boek dat volledig in de lijn ligt van de gebouwen van architect Juliaan Lampens,’ aldus de jury.

Info: www.studiolucderycke.be

Stéphane de Schrevel (1967) studeerde Grafische Vormgeving aan de KASK Gent en typografie in Exeter, Groot-Brittannië. Die laatste opleiding kaderde in de klassieke Britse traditie van het letterzetten - een ambachtelijke aanpak die bepalend geweest is voor De Schrevels visie over typografie. De Schrevel startte zijn beroepsloopbaan in een Brussels grafisch bureau. Later ging hij als zelfstandig typograaf en boekverzorger aan de slag voor verschillende culturele instanties en uitgeverijen, zoals Het balanseer, ASP, Snoeck, het Vlaams Fonds voor de Letteren en het Letterenhuis. Samen met Filip de Baudringhien, met wie hij vaak samenwerkt, gaf hij vorm aan Zacht Lawijd, literair-historisch tijdschrift. In De Schrevels werk staat leesbaarheid voorop, wat resulteert in een verzorgde, no-nonsense vormgeving. In 2010 werd De Schrevels werk opgenomen in Impressive: Printmaking, Letterpress and Graphic Design (Gestalten) en in Reinventing Letterpress: Prints by Contemporary Practitioners (RotoVision). Voor De Best Vormgegeven Boeken 2011 bekroonde de jury De Schrevel als één van de winnaars in de categorie Literatuur voor het met een typografisch omslag vormgegeven boek De verzwegen Boon (het balanseer) van Pol Hoste.

Info: www.functionmatters.com

Danny Dobbelaere (1957) studeerde Vrije Grafiek aan de KASK Gent en volgde de tweejarige cyclus aan het Plantin Genootschap Antwerpen. Hij is sinds 2000 als docent Typografie verbonden aan de

[p. 268]

KASK, waar hij ook drie jaar wetenschappelijk medewerker was. Hij is (typo)grafisch vormgever (Grafijn) en boekenmaker (Zegwerk). Verder is hij als recensent actief voor Leeswolf en ook als dichter en plastisch kunstenaar. Hij gaf vorm aan boeken van auteurs als Konrad Bayer, Arno Schmidt, Yves Bonnefoy, Jacques Izoard en Bart Meuleman. Voor de jonge Aalsterse uitgeverij Het balanseer verzorgde hij de afgelopen jaren uitgaven van Willy Roggeman en C.C. Krijgelmans. Als vormgever hanteert Dobbelaere een uitgepuurde vorm en een sobere typografie, waardoor zijn werk een tijdloos karakter krijgt. In 2004 werd Dobbelaere voor zijn (typo) grafisch werk bekroond met de Provinciale prijs Vormgeving van de Provincie Oost-Vlaanderen, terwijl hij ook meerdere Plantin-Moretusprijzen won.

Info: http://zegwerk.wordpress.com en http://grafijnement.blogspot.com/

Gert Dooreman (1958) studeerde één jaar animatiefilm in Gent en schakelde dan over naar de opleiding Vrije Grafiek aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent. Hij is sinds 1980 als tekenaar en vormgever actief in de culturele sector en in het boekbedrijf. Dooreman begon als illustrator voor onder meer De Morgen en Humo. Het eerste boekomslag dat hij ontwierp was dat van Rozegeur en maneschijn (Kritak) van Tom Lanoye. Daarna ging hij zich meer en meer toeleggen op vormgeving en vooral op typografie, een gebied waarin hij autodidact is. De lijst van uitgeverijen en theaterhuizen waarvoor Dooreman gewerkt heeft is lang. Tot deze uitgeverijen kunnen we onder meer Lannoo, Meulenhoff | Manteau, Ludion en Van Halewyck rekenen. Dooremans werk werd meermaals bekroond, onder meer met Plantin-Moretusprijzen, door de Stichting De Best Verzorgde Boeken (Amsterdam), het Vlaams Theater Instituut en de Provincie Oost-Vlaanderen. Boekvormgevers zijn meestal niet echt bekend bij een breder publiek. Gert Dooreman is de uitzondering op deze regel. Het stadsgedicht van Tom Lanoye op de Antwerpse KBC-Toren in 2004 heeft daar zeker toe bijgedragen.

■ Boekarchitect: Jan W. Hespeel

Jan W. Hespeel en Randoald Sabbe Jan W. Hespeel (1972) en Randoald Sabbe (1973) studeerden beiden Grafische Vormgeving en Vrije Grafiek aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent en legden een gelijkaardig grafisch parcours af. Beiden vestigden zich als grafisch vormgever, waren als assistent verbonden aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent, waar ze vanaf 2006 ook allebei als docent Grafisch Ontwerp werden aangesteld. Voor Het circus van Dottore Fausto (De Eenhoorn) van Pieter van Oudheusden en Isabelle Vandenabeele, werd het duo bekroond met een Prijs voor de Best Vormgegeven Boeken 2011 in de categorie Kinder- en jeugdboeken. Het boek viel in de smaak bij de jury omdat het wat eng en rauw is en dus een verademing betekent in een categorie die doorgaans gedomineerd wordt door ‘brave’ en ‘nette’ boeken. Hespeel en Sabbe zijn daarnaast vooral actief in de brede culturele sector. Ze ontwerpen affiches, programmabrochures en publicaties voor onder andere het Muziekcentrum de Bijloke, de Antwerpse Musea, het kunstencentrum De Werf in Brugge en het Gentse S.M.A.K., en catalogi voor kunstgaleries als die van Sofie Lachaert. Ook de uitnodiging voor de voorstelling van het STAM, het nieuwe STAds Museum Gent, was van hun hand.

Info: www.janenrandoald.be

Tom Hautekiet (1970) studeerde eerst Productontwikkeling aan het Hoger Instituut voor Schone Kunsten en daarna Grafische Vormgeving aan de Hogeschool Sint-Lucas, allebei in Antwerpen. Hij startte in 1997 met een eigen studio in Antwerpen. Hautekiet is op meerdere vlakken actief. Naast boekvormgeving voor uitgeverijen als Lannoo en Houtekiet houdt hij zich onder andere bezig met webdesign en met het ontwerpen van logo's, affiches en postzegels. Hij werkt voor opdrachtgevers als de popgroepen Zita Swoon en Think of One, het Vlaams Architectuurinstituut, Rock Werchter, het theatergezelschap de

[p. 269]

Roovers en de Filharmonie. Het ongelooflijke verhaal van Marie (Lannoo) werd in 2008 bekroond met een Plantin-Moretusprijs in de categorie Kinder- en jeugdboeken. De jury loofde in haar rapport het binnenwerk omwille van de ‘heldere combinatie van tekst en beeld’ en noemde het een geslaagde poging om aan ‘een traditioneel boekje een heel fris elan te geven: Tiny voor de 21ste eeuw’. In 2009 werd Hautekiet in de Plantin-Moretusprijs genomineerd voor de Publieksprijs voor het Beste Boekomslag met Daar wordt aan de deur geklopt! De bekendste Sinterklaasliedjes verzameld en gezongen door Jan De Smet (Lannoo).

Info: www.tomhautekiet.com

■ Boekarchitect: Herman Houbrechts

Herman Houbrechts studeerde Grafische Vormgeving aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) te Antwerpen. Eerst heette zijn eenmansbedrijf Sketch and Gum. Die naam werd in 1998 vervangen door Beeldzorg. Voor een aantal projecten werkt hij samen met Gert Dooreman. Dat is zo voor een aantal boeken voor uitgeverij Meulenhoff | Manteau. Samen met Tom Hautekiet ontwikkelde Houbrechts de huisstijl van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Hij ontwierp ook cd-covers voor groepen als De Mens, Monza, Admiral Freebee en Evil Superstars. Zelf is hij trouwens ook als muzikant actief. Als boekverzorger werkt hij voor uitgeverijen als Houtekiet, Manteau en Van Halewyck. In de culturele sector leverde hij werk af voor onder meer het Kunstenfestivaldesarts, STUK Kunstencentrum en De Nachten.

Info: www.hermanhoubrechts.be

Oeyen & Winters. Tim Oeyen (1971) en Sanny Winters (1975) delen al vijftien jaar leven en werk als het ontwerpersduo Oeyen & Winters. Ze studeerden allebei Grafische Vormgeving aan de Hogeschool Sint-Lucas Antwerpen. Tim Oeyen doceert er momenteel Typografie. Het werk van Oeyen & Winters is divers en loopt uiteen van het ontwerpen van boeken, catalogi en tentoonstellingen tot het uittekenen van huisstijlen. Oeyen & Winters tekenden ook voor de restyling van Knack Weekend. In 2011 verzorgden ze de campagne voor de tentoonstelling over het werk van Roelandt Saverey in Kortrijk. In 2004 werd hun werk bekroond met de Henry van de Velde Award Jong Talent van Design Vlaanderen. De jury was erg te spreken over hun persoonlijke en uitgesproken stijl, met een typografisch karakter, hard kleurenpalet, vlakmatige elementen, een vleugje humor en positieve naïviteit. Hun vormgeving van het fotoboek Koen broos/3 (De Dagen) werd in 2011 als één van De Best Vormgegeven Boeken in de categorie Fotoboeken bekroond. De jury loofde de vormgevers omwille van het consequent doorgedreven concept. Het gebruik van zeer licht papier voor de breekbare beelden dwingt de lezer zijn bladertempo aan te passen om de foto's de nodige tijd te schenken.

Info: www.oeyenenwinters.be

■ Boekarchitect: Jurgen Persijn

Jurgen Persijn (1966) volgde het atelier Film & Video aan de Hogeschool Sint-Lucas Brussel. Als grafisch vormgever is hij autodidact. Dat laat hem naar eigen zeggen toe om vormgeving vanuit een andere invalshoek te bekijken. Herkenbaarheid of ‘eigen stijl’ is voor hem ondergeschikt aan de juiste aanpak in functie van het onderwerp. Dat merk je alleen al aan de naam van Persijns Brusselse bureau: NNBXL. ‘NN’ staat voor ‘nomen nescio’, de andere letters verwijzen naar de vestigingsplaats. Jurgen Persijn werkte onder meer voor A Prior Magazine, ASP, Lannoo, Ludion, Mercatorfonds, NAi publishers en de Vlaamse Gemeenschap. Hij ontving voor zijn werk meerdere bekroningen in de categorie Kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea van de Plantin-Moretusprijs. Recent verscheen Day for Night (Lannoo), een monografie over het werk van kunstenaar Gert Robijns. De vorm sluit naadloos aan bij het werk van de kunstenaar. Het boek werd opgedeeld in twee volumes met elk hun eigen formaat: TXT en IMG, respectievelijk tekst en beeld. Vormgeving is hier meer dan het louter bepalen van formaat, papierkeuze, afwerking, lettertype en bladen zetspiegel. Het gaat in eerste instantie over hoe je met die inhoud omgaat: het boek als een virtuele tentoonstelling, met de vormgever als curator.

Info: www.nnbxl.com

Hugo Puttaert (1960) studeerde Vrije Grafiek aan de Hogeschool Sint-Lukas Brussel. In 1990 richtte hij zijn eigen bureau voor grafische vormgeving op: visonandfactory. Als docent Grafische Vormgeving en als coördinator van de masterproef Grafische Vormgeving is hij verbonden aan de Hogeschool Sint-Lucas Antwerpen. Sinds 2009 doceert hij ook aan het Plantin Instituut voor Typografie in dezelfde stad. Sinds 2005 is hij daarnaast hoofdredacteur en mede-uitgever van Addmagazine - magazine about print & other media. Hij ontwerpt affiches voor onder meer de-Buren en de Brusselse Beursschouwburg. Voor de groepstentoonstellingscatalogus

[p. 270]

vsta07. Van Stof tot Asse, een uitgave van galerie De Ziener in Asse, ontving Hugo Puttaert in 2009 in de categorie Kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea de Plantin-Moretusprijs. Zijn ontwerp is een plakboek waarin de bezoeker van de driejaarlijkse tentoonstelling van actuele kunst in en rond Asse zelf de reproducties in het boek moet aanbrengen. Puttaerts werk werd meermaals genomineerd voor de Henry van de Velde Award en haalde de shortlist van onder andere de New York Art Director's Club's Annual Competition en de Fernand Baudin Prijs 2009.

■ Boekarchitect: Hugo Puttaert

Info: www.visionandfactory.com

Filiep Tacq (1959) studeerde Grafische Vormgeving aan de KASK Gent. Hij is sinds 1984 actief als zelfstandig grafisch vormgever gespecialiseerd in de vormgeving van boeken, kunstcatalogi en kunstenaarsboeken. Hij was enkele jaren docent Typografie aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent en Adviserend Onderzoeker aan het Design Department van de Jan van Eyck Academie in Maastricht. Tacq leeft en werkt in Madrid, Spanje. Een aanzienlijk deel van zijn productie als boekarchitect is dan ook internationaal getint. Voor de uitgeverijen Ludion en Mercatorfonds ontwierp hij monografieën over onder meer Luc Deleu, Raoul de Keyser en Marthe Wéry, en voor de uitgever Yves Gevaert in Brussel ontwierp hij kunstenaarsboeken van Rodney Graham, Chris Marker en Harald Klingelhöller. In 1994 ontving Tacq de Plantin-Moretusprijs voor het boek Het Sublieme Gemis (Ludion). Internationale erkenning kreeg hij door de toekenning van de Design Award, Best Art Catalogue 1994 (voor het boek Rodney Graham) en de American Graphic Design Award 2000 (voor het boek Juan Muñoz). Ook in 2000 kreeg Filiep Tacq de Provinciale Prijs Vormgeving van de Provincie Oost-Vlaanderen. In een interview met Dirk Pültau in september 2006 voor De Witte Raaf onderlijnde Tacq ‘dat een boek ook een ruimte is. Dat je in een boek een verhaal kunt vertellen met beelden. Net zoals je in een gebouw kan tentoonstellen, kan je in een boek zoiets als een tentoonstelling maken.’

Info: www.filieptacq.com

Steven Theunis (1972) maakt sinds 1999 van ‘spelen met boeken’ zijn beroep. Eerst in Studio Lannoo, de ontwerpstudio van de gelijknamige uitgeverij, sinds oktober 2006 als freelance grafisch ontwerper. Armée de verre is de naam van zijn grafisch bureau. Het is gespecialiseerd in boekvormgeving en in verpakkingen van cd's en dvd's. Theunis werkt voor uitgeverijen zoals Lannoo, Witsand, Fontaine en Luster en geeft voor hen vorm aan kunstboeken, kinderboeken en wetenschappelijke werken, maar ook aan luchtiger werk zoals kookboeken. Voor Het verdriet van de mediawatcher (Luster) van Marc Didden kreeg Theunis een Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken 2011 in de categorie Literatuur. Met Plots anders. Opmerkelijke verhalen achter littekens (Lannoo), werden Armée de verre en Steven Theunis in dezelfde prijs ook genomineerd voor de Publieksprijs voor het Beste Boekomslag 2011.

Info: www.armeedeverre.be

Johan Van Looveren & Hilde Princen Johan Van Looveren (1969) en Hilde Princen (1974) werken sinds 2006 quasi onafgebroken samen. De verschillende achtergronden van het duo bepalen hun werkwijze. Van Looveren studeerde Grafische Vormgeving aan de Hogeschool Sint-Lukas Brussel en hij specialiseerde zich aan het Plantin Genootschap Antwerpen. In 1995 vestigde hij zich als zelfstandig grafisch vormgever. Hij is ook docent Typografie aan de afdeling Grafisch Ontwerp van de Hogeschool Sint-Lukas Brussel. Princen behaalde een Master in Taal- en Letterkunde en werkte als projectleider bij verschillende communicatiebureaus alvorens ze zich in 2004 definitief tot het grafisch ontwerp bekeerde. Van Looveren & Princen zijn duidelijk geobsedeerd door typografie en focussen daarom op editoriaal en corporate design. In 2010 ontvingen ze een Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken in de categorie Schoolen studieboeken en wetenschappelijke

[p. 271]

uitgaven voor het boek Karel Appel: un geste de couleur (Universitaire Pers Leuven) van Jean-François Lyotard. In 2011 wonnen ze opnieuw de prijs, deze keer in de categorie Business en wetenschappelijke uitgaven met het boek Sam Francis. Leçon de Ténèbres - ‘like the paintings of a blind man’ (Universitaire Pers Leuven).

■ Boekarchitect: Madeleine Wermenbol

Info: www.vanlooveren-princen.be

Stan Van Steendam (1985) studeerde Grafische Vormgeving aan de Hogeschool Sint-Lucas Gent. Typografie is zijn passie. Hij besteedt er veel zorg aan en probeert een expressieve vormentaal te ontwikkelen waaruit zijn fascinatie spreekt voor vorm (driehoek, cirkel, vierkant) en kleur. Van Steendam streeft naar uitgepuurde composities die tegelijk toch heel chaotisch kunnen zijn. Hij houdt niet van overbodige tierelantijntjes, maar des te meer van rechttoe rechtaan. Hij werkt voor het culturele en literaire circuit en voornamelijk voor Uitgeverij Vrijdag. Voor die uitgeverij gaf hij onder meer vorm aan de verzamelde toneelteksten van Eric De Volder, In stukken. De monumentale uitgave sleepte in 2010 in de categorie Literatuur een Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken in de wacht. In het juryrapport werd de verscheidenheid aan lettertypes geloofd. Eerder werkte Van Steendam aan Poéte et Prisonnier (Academia Press), de geïllustreerde uitgave van een theatertekst van Eric De Volder. Ook hierin zie je een doorgedreven wisselwerking tussen pure vormgeving en illustraties, waarbij tekst en beeld elkaar versterken. Recent publiceerde Van Steendam een eigen kinderboek, waarvoor hij zowel de tekst en de illustraties als de vormgeving verzorgde. In O Echo Stadsgeluiden (Vrijdag) trekt het jongetje Tuur door de stad. De stadsgeluiden trekken hem in de wondere wereld van ligaturen, schreven, holwitten, onderkasten en majuskels...

Info: www.standeman.be

Madeleine Wermenbol (1969) is grafisch ontwerper en art director. Ze studeerde aan de KASK Antwerpen en liep stage bij modetrendwatcher Lidewij Edelkoort in Parijs. Vervolgens werkte ze vier jaar bij modeontwerper Walter Van Beirendonck om daarna bij Base Design aan de slag te gaan. Eind 2000 startte ze haar eigen grafisch bureau op. Als grafisch ontwerper voor de modesector verzorgde ze prints en catalogi voor onder meer Quincy, Essentiel, Violetta & Vera Pepa. Ze illustreerde daarnaast boeken en gaf vorm aan boeken en tijdschriften. In 2011 kreeg ze voor haar ontwerp van Papa vertelt (Luster) een Prijs voor De Best Vormgegeven Boeken in de categorie Kinder- en jeugdboeken. ‘Er is met buikgevoel gewerkt aan de vormgeving, een pluspunt,’ aldus het juryrapport. Ook de illustraties in het boek waren van Wermenbols hand. Momenteel is ze bezig met een boek voor Rizzoli Publishers over modeontwerper Giambattista Valli en onlangs verzorgde ze voor uitgeverij Luster het boek Living in Brussels.