Lieve Van Stappen, ‘Empty Eyes’ [Foto: Luc Van Acker]
In 1994 maakte Johan Van Geluwe de installatie ‘Ars Longa Vita Brevis’, een project dat totaal inspeelde op de jaarlijkse herdenkingen georganiseerd door het Beschermcomité van Campo Santo. Het verhaal van de tegenkantingen tegen dit project vanuit het Beschermcomité wordt uit de doeken gedaan in de bijhorende catalogus. Aan de linkerzijde, kant kerkhof en de wereld van de doden, bracht hij zwarte doeken aan met daarop in het wit de namen van de kunstenaars die er begraven zijn. Daaronder verschillende exemplaren van het plakkaat met de titel van de tentoonstelling, grote doodsbrieven die men bijvoorbeeld in Italiaanse steden kan aantreffen én in Brugge, vermoedelijk nog de enige plaats in België. Aan de rechterzijde, kant Sint-Amandsberg en de wereld van de levenden, werden bovenaan witte doeken aangebracht met daarop in het zwart de namen van alle kunstenaars die vanaf het begin in deze ruimte hebben geëxposeerd met daarbij de aanduiding of ze reeds zijn overleden. Daaronder de lauriertakken, symbool van gelauwerd te worden op deze wereld. De grens tussen doden en levenden werd gemarkeerd door een rode loper van de ingang tot aan het altaar. Voor het altaar plaatste Van Geluwe een schraag die onmiddellijk het beeld oproept van het Laatste Avondmaal, de samenkomst, het afscheid tussen leven en dood. Op de tafel plaatste hij plastieken wegwerpborden, glazen en colaflessen. In het middelste bord één hamburger van een grote Amerikaanse keten, de andere disgenoten kregen enkel de isolatiedoosjes. Boven de tafel een ronddraaiende spiegelbol die kunstlicht projecteerde in alle richtingen, als sterren in het firmament.
Met deze aangrijpende installatie heeft Van Geluwe de dimensie tijd belicht en ook de relatie tussen leven en dood, tussen vergeten en gelauwerd te worden. Het gedeelte met de schraag laat ons reflecteren over de diepere betekenis van het dagelijks ritueel van samen te komen aan tafel. Op een bijna ludieke wijze brengt hij een kritische maatschappelijke reflectie, het gegeven dat het nuttigen van eten vandaag maar al te vaak gereduceerd wordt tot het consumeren van voedsel en drank. Zoals een kerkruimte de plaats is voor samenkomst van mensen, zo is de eettafel meer dan een meubel of object, het is een plaats voor gesprek en ontmoeting. Door juist de schraag voor het barokaltaar te plaatsen is zijn boodschap nog versterkt.
Leo Copers, ‘1001 Nacht’ [Foto: Luc Van Acker]
Een aangrijpende expositie was ‘Empty eyes’ van Lieve Van Stappen in 1999. De titel verwijst naar een term waarmee hulpverleners in ex-Joegoslavië de blik omschreven van de vele vrouwen en meisjes die totale verschrikkingen hadden meegemaakt, een naar binnen gekeerde en uitgebluste blik. De installatie is een hulde aan hen die een drama hebben meegemaakt, een eigentijds reliekschrijn dat de mens tot bezinning laat komen. Het thema is de gruwel van de oorlog waar vrouwen en kinderen vaak de grootste slachtoffers zijn. Het is een uitzonderlijk harde en gelijktijdig een poëtische installatie die opnieuw de spiritualiteit van de kapelruimte wist te benutten.
In het grasperk voor de toegangsdeur van de kapel stonden Friese ruiters. Prikkeldraad is niet gemaakt om iets te verbinden, maar om zaken of mensen te scheiden. In het interieur een subtiele enscenering met erg verschillende objecten ter nagedachtenis van ‘het rijk van het anonieme slachtoffer’ waarbij het thema van de vrouwelijke overlevingsdrang en de vrouwelijke overlevering via het ritueel centraal werd ontwikkeld. Waar Johan Van Geluwe een rood tapijt legde, plaatste Lieve Van Stappen een ‘smeedijzeren paternoster’, een vergroting van het beeld van prikkeldraad, die vervolgens verticaal loopt naar het plafond. In deze kapel krijgt prikkeldraad ook een directe associatie met de doornenkroon van Christus. Aan de muren waren ijzeren tekens aangebracht, evenals glazen schaaltjes met daarop mensenhaar en kristallen vogeltjes. In een andere glazen schaal met water bevonden zich glazen kogels met gouden koppen: het beeld dat ontstaat is dit van bewegende spermacellen. In één beeld wordt het begin van het leven en de gewelddadige dood vastgehouden. Op een kleine sokkel een verweerde helm met gaten erin waardoor de prikkeldraad als het ware groeit, op de draad
Auteursrechtelijk beschermd
