Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 19

Discotheek

Intekenactie herfst 1970

Uit de gehele intekenaktie herfst 1970 werden 3 opnamen als werkelijk merkwaardig weerhouden.

Richard Wagner: Götterdämmerung, DG 2720019 (6 LP), Herbert von Karajan, Berliner Philharmoniker, Chor der deutschen Oper Berlin, Helga Dernesch (Brünnhilde), Helge Brilioth (Siegfried), Thomas Stewart (Gunther), Gundula Janowitz (Gutrune), Karl Ridderbusch (Hagen), Zoltan Kelemen (Alberich), Christa Ludwig (Waltraute).

Wellicht is deze opname, die tevens Karajans Ring-opname afsluit, een mijlpaal in de interpretatie van de tetralogie. Op een indrukwekkende manier heeft von Karajan, met de hem eigen gave voor nuancering en thematische contrastwerking, de partituur tot een summum van koloriet gebracht, mede door de uiterst homogene klank van de betoverende Berliner Philharmoniker. Was de opname van de Götterdämmerung onder Solti (Decca) eertijds de maatstaf, dan valt het niet te betwijfelen, dat von Karajan er nu een nieuwe heeft gesteld, die de toekomst van de Wagner-interpretaties zal bepalen. De bezetting is uniek, jong, dynamisch. Stewart, dé heldenbariton van het ogenblik, vertolkt Gunther op een nog nooit geëvenaarde manier, Karl Ridderbusch, Gundula Janowitz en Zoltan Kelemen bewijzen hun waarde in het vak, terwijl Christa Ludwig, even subliem als altijd, de Waltraute-partij met nog meer menselijkheid en grootheid brengt, dan ze destijds deed op Decca. In Helge Brilioth vinden de Wagner-liefhebbers voor het eerst sinds lange tijd weer een krachtige heldentenor met schitterende mogelijkheden, fervent en etherisch als het zware vak vereist. Helga Dernesch is een prachtige Brünnhilde, weliswaar niet zo krachtig als Birgit Nilsson, maar wellicht interpretatief veel warmer, geloofwaardiger. Werkelijk een unieke opname!

Georges Bizet: Carmen, EMI C 165-02072/4, Raphael Frühbeck de Burgos, Orchestre de l'Opéra National de Paris, Grace Bumbry (Carmen), Jon Vickers (Don José), Mirella Freni (Micaela), Kostas Paskalis (Escamillo).

De bezetting is ongeveer die van de Salzburger Festspiele onder von Karajan, doch de dirigent is m.i. beter voor het werk dan von Karajan. Niet alleen is de Burgos Spanjaard, maar bovenal beschikt hij over een grotere kracht wat Bizets partituur betreft. Hij is nerveuzer, ritmischer, geaccentueerder. Bumbry is uniek, ongeëvenaard als Carmen op dit ogenblik; Freni is zeer fijn; Paskalis mooi. Jon Vickers is echter te groot voor die partij, wat duidelijk tot uiting komt in zijn te veelvuldig aangewend mezza

[p. 427]

voce. Vervelend is echter dat geen van allen een behoorlijk Frans spreekt (of liever zingt). Dé grote verdienste van deze opname ligt echter in het feit, dat het de originele versie is met het parlando, m.a.w. zonder de recitatieven, die werden getoondicht door Ernest Guiraud, en hoewel het storend werkt, dat de meeste zangers voor het parlando werden gedoubleerd (de stemkleur verschilt teveel), is het toch een aanbevelenswaardige opname, vooral dan voor dié muziekliefhebbers, die van het originele houden.

Claude Debussy: 3 Nocturnes (Nuages-Fêtes-Sirènes) & Maurice Ravel: Daphnis et Chloé II - Pavane pour une Infante défunte DG 2561012, Claudio Abbado, Boston Symphony Orchestra, New England Conservatory Chorus.

Dé opname, die qua kwaliteit boven alle andere uitsteekt! Niet alleen is het fantastisch, dat het Boston Symphony Orchestra voor de eerste maal op DG opneemt, en dan nog o.l.v. Abbado, maar het is Amerika's grootste orkest. De opname is revelatief voor de kwaliteit van het orkest, dat het karakter van deze twee impressionistische komponisten op de meest complete manier vertolkt. Het koor is buitengewoon gedrild en gestileerd. Enorm rijk aan kleur en dynamiek is deze opname, tegelijk echter sensueel geritmeerd en etherisch prikkelend. Nog nooit kwam het visueel karakter van deze impressionistische muziek zo goed tot zijn recht. Het zij dan ook een vurige wens, dat deze eerste opname van het orkest het begin is van een serie voor de luisteraar absoluut volwaardige uitvoeringen!

Albert Leyns

Kerstplaten

Wie op zoek mocht zijn naar enkele zeer goede platen voor de Kersttijd, kunnen wij een vijftal uitgaven van Christophorus aanbevelen:

Festliches Weihnachtskonzert, SCGLX 75.946, 30 cm. stereo/mono. Deze schijf bevat vier sfeerscheppende werken van componisten uit de 17^e en 18^e eeuw, nl. Concerto grosso op. 6 nr. 8 ‘fatto per la notte di Natale’ van Arcangelo Corelli, Sinfonia pastorale op. 2 nr. 12 ‘per il Santissimo Natale’ van Francesco Manfredini, Concerto grosse f-mol op. 1 nr. 8 ‘Weihnachtskonzert’ van Pietro Locatelli en ‘Concerto op. 8 nr. 6 ‘in forma die Pastorale per il Santissimo Natale’ van Giuseppe Torelli.

Heerlijke, zeer rustige muziek, ten gehore gebracht door een perfect uitgebalanceerd Kammerorchester Wolfgang Marschner.

Der Heiland ist geboren, SCGLV 75.914, 30 cm, mono.

Kinderen die voor kinderen kerstliederen zingen en spelen. Vanzelfsprekend ook ‘Stille Nacht’ van Gruber (ditmaal gebracht door blokfluitkwartet, xylofoon, klokkenspel en metallofoon), maar verder nog een schat van oude liederen, teruggaand tot op de 14^e eeuw. De leerlingen van het meisjesgymnasium uit Ravensburg, o.l.v. Hermann Feifel, laten horen wat zij op muzikaal gebied waard zijn en echt: dat loont beslist de moeite!

Gloria in Excelsis Deo, SCGLB 75.966, 30 cm, mono/stereo, DM 10. Een schijf vol feestelijke muziek voor de Kersttijd. Zestien kortere stukken van oude meesters: koormuziek, orgelspel, kamerorkest. De namen van de componisten zijn: Johann Crüger, Pachelbel, Helmbold, Lorenzen, Scheidt, Buxtehude, Corelli, Melchior Franck, Praetorius, J.S. Bach, Zipoli, Johannes Walter, Nik. Herman en zelfs Andries Pevernage, wiens ‘Gloria in excelsis Deo’ gezongen wordt door de Stuttgarter Hymnus-Chorknaben.

Zeer hoge kwaliteit voor weinig geld.

Alpenländische Weihnachtslieder, SCGLV 75.945, 30 cm, stereo/mono.

Het Landa-Chor, o.l.v. Landa Ruprecht, het Tobi-Reiser-Quintett en de Salzburger Geigenmusik zingen en spelen deze plaat vol met de heerlijkste kerstmuziek, die wij ooit hebben gehoord. Hier wordt eens te meer aangetoond, welke enorm rijke bron de echte volksmuziek is en het is met handen en voeten toe te juichen, dat zij, o.m. door middel van de fonoplaat, eens en voorgoed wordt vastgelegd, bewaard en vooral verder doorgegeven, over alle grenzen heen.

Weihnachtsmusik aus dem Salzburger Land, SCGLB 75.931, 30 cm, stereo/mono, DM 10.

Wat wij van de voorgaande plaat hebben gezegd, kan hier zonder meer herhaald worden. Er zijn evenwel heel wat meer uitvoerenden: naast de bovengenoemde drie groepen komen daar nog bij: Richard Moder (orgel), de Fischbachauer Sängerinen, het Salzburger Gitarren-Dreispiel, de Salzburger Lehrersingkreis, de Riederinger Sänger en het blokfluitenkwartet Derschmidt. De tekst van de liederen staat afgedrukt op de hoes, zodat de geïnteresseerde makkelijk kan volgen (de liederen worden in een zeer klankrijk dialekt gezongen).

Luister van de Muziek in Vlaanderen

De tweede plaat uit de tweede jaargang van LMV verscheen onlangs (samen met de opbergdoos voor de jg.). Ze is getiteld Erasmus en de Muziek. Aan de oorsprong van deze uitgave ligt de Erasmusherdenking, die in 1969 te Leuven plaatshad, en die een grote weerklank vond, o.m. door de muzikale illustratie ervan. De Kultuurraad voor Vlaanderen stelde dadelijk voor de ‘Luister van de muziek rond en om Erasmus’ te vereeuwigen op de grammofoonplaat en het is een prachtig, origineel geheel geworden van rustig makende 16^e eeuwse muziek. Een uitgelezen schaar van uitvoerders stond borg voor de interpretatie: Musica Polyphonica, het Gemengd koor en het Atelier voor oude muziek van het Lemmensinstituut (resp. o.l.v. Paul Schollaert en Paul van Nevel), het Vocaal kwartet van Brussel, o.l.v. José Steels, Kamiel D'Hooghe (orgel) en Barbara Polasek (luit). Zij brengen globaal 16 muziekstukken ten gehore, waarbij gestreefd werd naar de grootst mogelijke afwisseling. Er is muziek van Obrecht, Martin Luther, Stefan Mahu, Claude Goudimel, Ph. de Monte, Paul Hofhaimer, Clément Janequin, Joachim van den Hove, Hendrik VIII van Engeland (himself!), Hans Kotter, Damiao de Goes en Johannes Lupi en verder een prachtig Gregoriaans ‘Salve Regina’, verscheidene dansen, o.m. uit het ‘Leuvens Dansboek’ van Petrus Phalesius en ‘Galliard’ uit ‘English Lute Music’. U ziet: voor elk wat wils iets uit de hoorn des overvloeds, en dit dan gebracht op een schitterende wijze, waarin men niets aan het toeval wou overlaten. Ook de hoes is een meesterstukje van design en een wonder van informatie; mettertijd zullen de hoesteksten uitgroeien tot een knappe muziekencyclopedie! (Voor ‘Erasmus en de Muziek’ schreef Karel Aerts een uitstekende inleiding.)

Abonneren is nog steeds mogelijk: 700 fr. voor 4 platen (gespreide betaling wordt desgewenst voorzien) - prk. 13.60.32 van ‘Luister van de muziek in Vlaanderen’, Antwerpen.

Varia

Om deze ‘Discotheek’ te besluiten, stellen wij nog enkele nieuwe opnamen voor, o.m. een sublieme plaat, die de liefhebbers van het lied in verrukking zal brengen:

Auf Flügeln des Gesanges, His Master's Voice, C 063-28995, 30 cm., stereo/mono.

Tijdens het jongste decennium heeft de grandioze koloratuurzangeres Rita Streich een concurrente gevonden: de liederenzangeres Rita Streich. Wie van beiden de grootste is, laten wij in het midden. In elk geval is Rita Streich zó veelzijdig, dat zij zonder bewaar mag gerekend worden tot de grootste zangeressen van deze tijd.

De warmte van haar timbre, haar hoge muzikaliteit, haar bewonderde techniek en de intelligentie waarmee zij haar liederen ten gehore brengt, grenzen aan het wonderbare en het is dan ook een werkelijk genot deze plaat te beluisteren, waarop liederen van

[p. 428]

Schubert, Hugo Wolf, Felix Mendelssohn, Francis Poulenc en Modest Moussorgsky werden samengebracht. Geoffrey Parsons begeleidt de kunstenares aan het klavier en de teksten van de liederen werden bij de plaat gevoegd, die een van de beste discotheekaanwinsten van dit jaar mag genoemd worden.

Ook bij Calig (Freiburg im Breisgau, D.B.R.) vonden wij onlangs nog twee zeer mooie opnamen:

Johann Sebastian Bach: Toccata und Fuge F-Dur/Sechs Schübler-Choräle/Präludium und Fuge c-moll, CAL 30 410, 30 cm., stereo. De werken, die deze plaat bevat, ontstonden in verschillende scheppingsperioden van Bach en bieden aldus interessante vergelijkingspunten inzake de evolutie in de orgelcomposities van de meester, Dit is echter ‘voer’ voor musicologen; de ‘gewone’ Bachbewonderaar komt evenwel ook meer dan aan zijn trekken. De drie werken behoren stuk voor stuk tot de mooiste orgelwerken, die wij kennen en zij werden perfect uitgevoerd door de nog jonge ("1933) orgelist Günter Jena, op het Beckerathorgel van de St. Johanniskerk te Würzburg. Deze plaat mag zonder meer als voorbeeld gesteld worden wat opnametechniek inzake orgelmuziek betekent.

W.A. Mozart: Adagio in C-Dur für Englisch-Horn und Streichorchester/Beethoven: Variationen in C-Dur über ‘Reich mir die Hand mein Leben’ für zwei Oboen und Englisch-Horn; Trio in C-Dur für zwei Oboen und Englisch-Horn, CAL 30401, 30 cm., stereo/mono.

Calig heeft met de uitgave van deze plaat waarschijnlijk de bedoeling gehad verscheidene werken, geschreven voor Engelse hoorn, samen te brengen. Dat hierbij terechtgekomen werd bij twee geniale componisten, is een pluspunt te meer, want zelfs in deze ‘kleinere’ werken tonen de toondichters zich grootmeesters. Zij worden vertolkt door een groep mensen, die weten hoe het hoort, nl. het Orchester der Professoren des Bayerischen Staatskonservatoriums der Musik, Würzburg, o.l.v. Hanns Reinartz; solisten zijn: Kurt Hausmann (hobo en Engelse hoorn), Stephen Ayrton (hobo) en Edgar Shann (Engelse hoorn).

Technisch prima verzorgd!

j.v.r.