Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 19

[p. 317]

[p. 318]

Herinnering aan mijn vriend Renaat Veremans

Jeugdportret van Renaat Veremans © Jean van der Haeghen, Deurne.

Tussen ons lag een afstand van twintig levensjaren; en het was alsof die afstand niet bestond.

Beiden hebben wij oorlogen doorgemaakt en leefden in een tijd van verwarring en omwenteling, die voorafgaan aan een nieuw tijdperk - gaf dit de ‘binding’?

Over het verschil van jaren tussen ons, sloeg de vriendschap een brug; daaruit kwam de waardering die wij hadden voor elkaars kunst en elkaars anders geaarde persoonlijkheid.

Renaat was opgegroeid in Lier, in een door en door Vlaams midden (ik zou willen, durven zeggen, dat hij door en door een ‘produkt’ was van de Vlaamse bodem!). Ik hoorde daarentegen, door mijn opvoeding in Andalousië, aan het licht en de zon van Spanje. Dat maakte ons zeker zeer verschillend van elkaar! Wat was het dan, dat ons van beide kanten aantrok?

Wij ontdekten het later. Beiden hadden wij, bij onze geboorte, de gave van eenvoud meegekregen en... wij waren beiden oprecht. Het was Flor van Reeth, mijn oude vriend en toen kersverse vriend van Renaat Veremans, die ons in 1919 samenbracht. Flor was terug uit Engeland, waarheen hij in 1914 met zijn gezin was gevlucht. Ik zelf kwam net uit het kamp van Amersfoort en droeg nog gedeeltelijk mijn soldatenplunje. Flor, die vóór mij in Antwerpen was aangekomen, had al contact opgenomen met het nieuwe leven, de nieuwe toestanden, de nieuwe generatie die was opgekomen: met alles wat veranderd was gedurende onze

[p. 319]

afwezigheid, die mij plots een eeuwigheid leek te zijn geweest.

Het is in deze nieuwe atmosfeer dat Flor Renaat Veremans had ontmoet. Hij stelde hem bij de eerste gelegenheid aan mij voor: ‘Een jonge toondichter met een grote toekomst’; de jaren hebben deze voorspelling rijkelijk verwezenlijkt.

Na de wereldoorlog van 1914, die ‘een eind ging maken aan alle oorlogen!’, versnelde het levenstempo op een manier, die wij vroeger nooit hadden gekend en om de schade in te halen wierp ik mij als bezeten op mijn werk.

Het leven is dan te druk geworden; het is ook te vlug voorbijgegaan en zo hebben Renaat en ik minder in elkaars gezelschap kunnen zijn dan wij het hadden gewild. Bij iedere ontmoeting was het een explosie van blijdschap, en bij het afscheid zegden wij, altijd weer hopend: ‘Tot binnenkort’, maar dan verliep er een lange tijd voor wij elkaar weer zagen.

Omdat ik de laatste jaren meestal in Engeland verbleef, was het Flor van Reeth, die mij op de hoogte hield en kon ik ‘de René’ in zijn stijgend succes volgen.

Het was ook weer in Londen dat ik, in een aangrijpende brief van Flor, moest vernemen van Renaats laatste en triomfantelijk dirigeren van zijn werk, in het Sportpaleis, ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag en zijn daaropvolgend afscheid van dit leven op aarde.

Eugene Yoors

Broeder Max: Renaat Veremans.