|
| |
| |
| |
Vraag 2
Heeft de kunst haar mogelijkheden uitgeput van vernieuwing en experiment, zodat het antitraditionalisme zelf een traditie is geworden en dus zijn zin verliest?
Pol Mara
Hoe kan men beweren dat de kunst haar mogelijkheden van vernieuwing en experiment zou uitgeput hebben? We leven in een periode van oneindige mogelijkheden, op elk gebied. En hoe kunnen we ooit van tevoren weten waarheen alles ons leiden zal? Toch tot geen ‘nulpunt’, daarin geloof ik niet. Dat het antitraditionalisme zelf ook een traditie wordt, kan men soms denken. Maar dat is ook tevoren gebeurd, onder een andere vorm wellicht. Au fond is het een eeuwige kringloop.
| |
Rik Lanckrock
De kunst kan uiteraard haar mogelijkheden niet uitputten omdat de kreatieve kracht van de mens onuitputtelijk is. Met elke nieuwe mens worden er nieuwe mogelijkheden geboren. De kontinuïteit van het ene verzekert meteen de kontinuïteit van het andere.
Velen zouden het wellicht lekker vinden dat het antitraditionalisme zelf een traditie zou worden doch dan onderschatten zij de progressieve, rebellerende, kritische en scheppende krachten van de mens. Wie voornoemde stelling verdedigt begrijpt niets van de evolutie die ten slotte een aaneenschakeling is van kleine en grote revoluties, van hoogten en laagten, van sterke reakties die aan vinnigheid inboeten bij het bereiken van het doel doch die telkens weer worden gekontesteerd omdat de mens - en zeker de kunstenaar - zich niet lang vermeien kan in wat ‘is’ en omdat hij aldoor op alle vlakken naar vernieuwing streeft.
| |
Jaak Fontier
Steeds weer zien we nieuwe mogelijkheden en experimenten. Steeds weer verrassen ons nog niet geziene vondsten en resultaten.
| |
Jules van Ackere
Vraagt hetzelfde als 1 met andere woorden!
| |
Jos De Maegd
De kunst zal slechts kunst blijven indien ze zich voortdurend vernieuwt. Al wat statisch blijft heeft tegen het leven gekozen.
Suggereren dat antitraditionalisme tot traditie kan worden, is spelen met woorden.
Het anti-traditionalisme richt zich niet tegen de eigenlijke traditie maar tegen de verenging van dit begrip tot ‘bewaring’ of ‘conservatisme’. Bij de traditie gaat het om het doorgegevene, het overgeleverde, dat ‘zoals het graan dat aan de aarde wordt toevertrouwd, sterven moet’ om verder te kunnen leven.
| |
Emiel Langui
De kunst kan onmogelijk haar thema's en haar stijlvormen uitgeput hebben. De menselijke emoties zijn beperkt, niet de wijzen om ze uit te beelden. Het ‘antitraditionalisme’ is een zinloos woord. Iedere revolutionaire beweging is tegelijkertijd afbrekend en opbouwend, zelfs de anarchistische. Het afbreken is een momenteel verschijnsel; het opbouwen is op de eeuwigheid gericht. Iedere waarachtige avant-garde wordt klassiek, ook die van heden.
| |
André Roelant
Aansluitend bij het voorgaande zou ik durven zeggen dat vernieuwing en experiment nooit uitgeput zullen zijn, zoals ook de technische vooruitgang niet te stuiten is. Zolang in het experiment het ongewilde (toeval) niet boven het gewilde groeit, is er volgens mij geen bezwaar. Het experiment moet er zijn ook al is dit in sommige gevallen ten koste van het voortbestaan van een kunstwerk (b.v. enkele werken van Leonardo da Vinci). Niets zegt ons dat men later deze werken niet zal kunnen redden indien men dat nodig vindt, zodanig dat ze blijvend beoordeeld kunnen worden. Ik vraag me af of er in de kunst wel een verschil bestaat tussen anti-traditionalisme en traditie, alles hangt er van af hoe men deze twee verwerkt. Meteen werd ook reeds geantwoord op de volgende vraag.
| |
Albert Setola
Experimenten zullen nooit uitgeput raken, zoals gekken steeds weer op hun hoofd zullen gaan staan, het hoort erbij.
Antitraditionalisme is een experiment om te zien hoe lang het zal duren vooraleer ook dit traditie is geworden. Neem echter elk betalingssysteem uit de kunst weg en het antitraditionalisme verliest de helft van zijn charme en zijn pluimen.
| |
Eugène van Itterbeek
Ik geloof dat iedere kunstenaar, en gewoonweg ieder ernstig mens, tegen het traditionalisme moet zijn. Het zou echter even gek zijn het verleden te negeren. Ik ervaar de geschiedenis als een ononderbroken stroom van gedachten, gevoelens en vormen, waarmee wij soms op een heel toevallige wijze worden doordrenkt. Een voorbeeld: met Jean-Jacques Rousseau maakte ik voor het eerst kennis op de schoolbanken, in de zgn. ‘petit Calvet’; op de universiteit kwam die naam (meer was het niet) terug in de geschiedenis van de Franse literatuur en in de colleges historische pedagogiek; ik had geen enkel sprekend referentiepunt waaraan ik de schrijver van de Emile kon vastknopen; nu begin ik hem pas te lezen, omdat de terugkeer naar de natuur en de primitieve menselijke eenvoud, die verbonden zijn met een nieuwe maatschappelijke opbouw, bij Rousseau thans een bijzondere actuele waarde hebben gekregen. In dat opzicht behoren Rousseau en allen die over hem geschreven hebben tot het immer terugkerende verleden, waarmee ik mij voordeel kan doen. Ik had namelijk een bepaalde afstand opgelopen op Rousseau. Ik was hem voortbijgerend, ijlings de zgn. toekomst in, vergetende dat de toekomst achter mij lag... Aldus zijn traditionalisme en anti-traditionalisme vijanden van de geestelijke en artistieke vernieuwing.
| |
E. De Wilde
De revolutionairen in de kunst blijken achteraf meestal voortzetters van de traditie. Zonder zulke rebellen zou de traditie reeds lang aan uitputting zijn bezweken. De artistieke revoluties volgen elkaar in de laatste 10 jaren sneller dan ooit op. Dat is op elk ander terrein van het maatschappelijk en culturele leven ook het geval. Dus ook in de kunst (zie 1).
| |
Gaby Gyselen
De kunst is nooit aan het eind van haar mogelijkheden. Men kan iemand alles af nemen en hij zal opnieuw met iets beginnen. Of de realisatie van zijn wensdromen klopt met bladzijde zo of zoveel van de kunstgeschiedenis, heeft geen belang. De tweespalt tussen traditie en antitraditie kenmerkt soms verwarde eruditie. Maar zij kan ook de verbeelding helpen bevrijden. De kunst heeft nogal wat functies kwijtgespeeld. Ze moet nu de nieuwe helpen ontdekken.
| |
Gerard Walschap
Zie mijn antwoord op vraag 1. In het eerste geval wel, in het tweede niet.
| |
| |
Leonardo da Vinci: Perspektiefstudie
‘Mij blijft Leonardo da Vinci de meest hermetische aller meesters’ (Emiel Langui).
| |
Flor Peeters
De geschiedenis van de muziek is steeds een aaneenschakeling geweest van vernieuwing en experiment. Experimenteren is nuttig, doch een systeem om te componeren is slechts een middel van voorbijgaande aard. Wat men te scheppen heeft met het systeem heeft belang en niet zozeer het waarom. Het antitraditionalisme is inderdaad een traditie geworden, zoals de contestatie een establishment.
| |
Stan Baele
NEEN - Omdat bij iedere kunstenaar het experiment deel uitmaakt van zijn vorming. De vernieuwing ontstaat alleen uit de verbinding van kunstenaar met de hem omringende wereld. Het is volgens mij een dwaling het experiment als zelfstandigheid te aanvaarden.
| |
André Demedts
Waar de literatuur van het leven en de gemeenschap loskomt, verstart ze vanzelf in experimenten. Daar is onvermijdelijk een einde aan, want het experiment om het experiment voert naar een levenloos woordenspel.
| |
Robin Hannelore
Beweren dat de kunst geen mogelijkheden van vernieuwing en eksperiment meer zou hebben, komt mij trouwens al even klinkklaar stupide en hoogmoedig voor. Een enkeling beseft wanneer hij aan het einde van ZIJN Latijn is, maar hij kent niet de magische stuwkrachten van het onderbewuste in de evenmens, hij bevroedt niet de tormenten en tendensen in de andere kunstenaars.
Trouwens, wat is traditie? Traditie is de kunst
| |
| |
Heeft de kunst haar mogelijkheden uitgeput van vernieuwing en experiment, zodat het antitraditionalisme zelf een traditie is geworden en dus zijn zin verliest?
van gister die geschraagd wordt door de kunst van eergister, en morgen zal ook de kunst van vandaag tot de traditie gerekend worden, hoe antitraditionalistisch die dan ook mag proberen te lijken. Wie nu het werk van Edgar Allan Poe leest, kan zich moeilijk voorstellen dat die man stierf in 1847, d.w.z. méér dan een halve eeuw vooraleer wij in onze letteren de eerste psychologisch werkelijk gemotiveerde romanpersonages ontmoeten. Intussen is Poe allang geklasseerd, klassiek geworden, traditie. Wat is er gebeurd met Kafka? Voor wie een beetje op de hoogte is van de epiek op onze dagen, is Kafka niet langer een buitenbeentje. Zelfs het werk van lonesco schijnt mij reeds een stukje traditie toe. Een eerste voetspoor in de sneeuw is al héél gauw een paadje of een glijbaantje. In feite lopen wij veel te vlug hoog op met zogezegde nieuwigheden, die in werkelijkheid maar gewone (misschien wat ekstravagante) schakels zijn in een ketting die over het kamwiel van de tijd loopt.
| |
René Soetewey
Het antitraditionalisme verliest zijn betekenis voor zover het ‘pauperisme’ wordt.
| |
Michel Seuphor
De tradities worden verloochend ten einde de ontluiking van het absoluut nieuwe mogelijk te maken. En van dit absoluut nieuwe uit ontwikkelen zich nieuwe tradities, b.v. de geometrische kunst sinds ‘De Stijl’ en Malevitch, de suspensiebeweging sedert de ‘Mobiles’ van Calder, het kleur-om-de-kleur-lyrisme sedert Robert Delaunay, het spel met collages sinds Schwitters.
| |
Roger Somville
De kunst heeft haar mogelijkheden tot vernieuwing en experiment niet uitgeput, omdat het leven zich niet alleen voortzet, maar tevens een nieuw evenwicht vindt, doorheen het experiment en het gedaas van de mensen, doorheen de mislukkingen en de zegepralen. De levende traditie werd verdacht in de ogen van de culturele mandarijnen van de ‘oude moderne kunst’, maar het spreekt vanzelf dat een maatschappij, gebaseerd op andere principes, er rekening mee zal houden en dat een uitdrukkingsvolle en warme kunst geboren zal worden, vertrekkend van nieuwe inzichten in het leven en van een levende traditie.
Deze kunst zal ontdaan zijn van de aderverkalking van het esthetisme, van de ‘goede smaak’, van het eclectisme, van het hermetisme, van het gadgetisme (wat een modeverschijnsel is), van de vrijheid op zichzelf, van het goedkope experiment - maaksels van een bloedarme inhoud, die steunde op de kapitale vergissing van Paul Klee, die geloofde dat ‘de kunst in eerste instantie een kwestie van vorm was’, daar waar ‘de kunst eerst en vooral een kwestie van leven is’.
| |
Alfons van Impe
Ik meen deze vraag ook in mijn tekst op vraag 1 te hebben beantwoord.
| |
Maurits Bilcke
Zolang er mensen leven, zullen er kunstenaars zijn. Deze zullen steeds vernieuwen en experimenteren. De zin van de ware traditie is juist: bestendig antitraditioneel te zijn en dus zin te hebben.
| |
Timm Ulrichs
Kunst als anticipatief, utopisch ontwerp is per se antihistorisch.
James Ensor: ‘Zelfportret’, 1895, potloodtekening. Museum v. Schone Kunsten, Oostende
‘Kunst, in haar meest ruime betekenis, was in 't verleden niet’ (Pol Patoor).
|
|
Auteursrechtelijk beschermd