Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1922

[p. 227]

Briefwisseling.

Antwerpen, 27/12/21.

Den Heer Omer Wattez, Bestuurder der Koninklijke Vlaamsche Academie.

Mijnheer de Bestuurder,

In het laatste Maartnummer van de Verslagen en Mededeelingen der Vlaamsche Academie (jaarg. 1921) werd op bladz. 125-126 mijn aandacht getrokken op het 3^o van de Dagorde, alsmede op de twee voorstellingslijsten die de Academie zich verplicht gevoelt te zenden, na een lange bespreking, naar den Heer Minister.

Verder ingelicht kon ik vernemen dat het gaat om het besluit der Regeering werken van Belgische schrijvers op haar kosten uit te geven, na voorafgaandelijk de onvermijdelijke beoordeelingsjury's daarvoor te hebben benoemd. Het zou dan ook uitkomen, altijd volgens mijn inlichtingen, dat er geen jury voor de Vlaamsche wetenschappelijke werken werd aangeduid; deze zouden worden beoordeeld - zoo er binnenkwamen - door bevoegde leden van de Académie Royale. Later, na een protest van de Vlaamsche Academie, kwam dan het bericht dat er tóch een Vlaamsche jury zou worden ingesteld voor het geval dat er Vlaamsche werken zouden mededingen.

Is het mij toegelaten, Heer Bestuurder, daaromtrent even mijn stem te laten hooren?

Zoo de Heer Minister aan sommige Waalsche of uitsluitelijk Fransch sprekende leden der Académie Royale de bevoegdheid toekent in 't Nederlandsch gestelde wetenschappelijke memories te beoordeelen, mij goed; maar zou hij het wagen Fransche memories naar een jury te zenden gekozen in de Vlaamsche Academie? La terre tremblerait... voorwaar!

Maar het gaat eigenlijk om iets nóg veel gewichtiger:

In de regeeringskringen gaat men dus voort wetens en willens de voortbrengselen der Vlaamsche schrijvers te ignoreeren,

[p. 228]

vooral op wetenschappelijk terrein. Hadde de vorige Minister van Wetenschappen en Kunsten, nu afgetreden, geweten dat tijdens de periode 1898/1914 ongeveer 225 Vlaamsche geleerden - natuurkundigen, ingenieurs, apothekers, geneesheeren - nagenoeg 800 Vlaamsche oorspronkelijke memories in het licht gaven, dank zij de Vlaamsche Natuur- en Geneeskundige Congressen en het bezielend woord van den fieren, rechtzinnigen Vlaming Julius Mac Leod, hij zou in het onderhavig geval meer voorkomend zijn opgetreden. En, let wel, gedurende bovenvermelde periode werden door tal van diezelfde 225 Vlaamsche geleerden ook nog een zeker getal werken in het Fransch, Engelsch en Duitsch uitgegeven! Hé, wat zou de opbrengst van het Vlaamsche land wel niet geweest zijn - altijd gedurende bedoelde periode - hadden de Vlaamsche geleerden bij hun arbeid dezelfde geestelijke en materieele voordeelen genoten als de Franschschrijvende.? Is onze Universiteit niet nog steeds zoek hier, in ons eigen huis? En hebben wij zooveel gelegenheid als de Franschrijvenden om onze werken gedrukt te zien? En als ons die gelegenheid grootmoedig door de Belgische Regeering wordt aangeboden, dan eischt deze dat wij, de Vlamingen, ons voorafgaandelijk aan de goedkeuring van onze Franschsprekende broeders onderwerpen. Althans, enkel na een protest kwam aan deze oekaze een min of meer gunstige wijziging!...

Allemachtig... in welk land van de wereld gebeuren zulke dingen, of zijn zulke dingen mogelijk?

Ik mag zeker van deze gelegenheid gebruik maken, om, in verband hiermee, een waarschuwend woord te laten hooren?

Iedereen weet en ziet dat België in een benarden toestand verkeert. Op alle gebieden is ons arme land ontredderd en het gaat een zeer droeve periode te gemoet. Dit laatste kan ik aangeven, met een hoogen graad van waarschijnlijkheid, omdat het verschijnsel in zijn geheel verband houdt met de Bruck'sche Volkerenwet waarover ik kortelings in de Academie - zoo deze het goedvindt - iets zal laten hooren. Willen wij hetgeen ons te wachten staat, en dat wij niet kunnen ontkomen, een weinig milderen, dat dan toch Walen en Vlamingen, historisch onafscheidelijk verbonden, den godsvrede mogen instellen en

[p. 229]

bewaren. De weg daarvoor is immers eenvoudig? Dat zij, de Walen, trachten ons beter te leeren kennen; en zij zullen ervaren dat wij, reaal-koel van nature, niets meer, maar ook niets minder dan onze rechten als menschen en als Belgen erkend en gewaarborgd willen zien. Overigens, we zullen niet afhouden ons te laten hooren, ook tijdens de bovenvermelde beproevingsperiode, die wij nu zijn ingetreden en die duren zal tot 1933, met nog een allertreurigsten naslag in 1937. En dan zullen onze Waalsche broeders constateeren dat de redding van ons land wel in handen zou kunnen liggen... precies van de Vlamingen!

Belgen! luistert naar het Boek der Waarheid, hoort wat het zegt:

‘Een ieder Koninkrijk dat tegen zichzelf verdeeld is, wordt verwoest; en een iedere stad, of huis, dat tegen zichzelf verdeeld is, zal niet bestaan.’
(Matt. XII, 25.)

Zie, Heer Bestuurder, ook dit moest er nog uit. Mocht het weerklank vinden in de harten van onze landgenooten!

Wil, intusschen, mijn beste groeten aanvaarden.

Dr. M.C. Schuyten.