Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1921

Kleine verscheidenheden.

I.
Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde. 531. - Inslaen.

Bij het luiden van klok of klokken, wijst Het Inslaen (van de groote Clocke) op het In beweging brengen, onder dat gelui, van eene grootere klok, om daaraan meer solemniteit bij te zetten. Dr. Gezelle, in zijn Loquela, 1893, Hooimaand, kol. 19, geeft van dit Inslaan eene uitlegging die best past op een bijzonder geval door hem aangehaald.

W.H. James Weale, Les églises Doyenné Dixmude, Documents, blz. 348: ‘Den clockluyders profiteren van den grooten uytvaert...; alser voor de notabel persoonen geluyt wort een ure drie mael daeghs, sii hebben voor ider poyse vier schelliinghen; van den middel uytvaert hebben sii seven ponden paresiise met het inslaen van de groote clocke...’ (Merckem, 1749.)

[p. 860]

532. - Enen zyne jaren bekend zijn.

Is een andere vorm van Enen zine jaren ghekent zijn, dat wij onder n^r 226 hebben uitgelegd. Daardoor wordt verstaan: Iemand (die minderjarig is, die derhalve nog onder voogdijschap staat) Zijn zelfs verklaren, Meerderjarig, Mondig verklaren, d.w.z. verklaren dat hij ‘houd, wys ende vroed ghenouch es omme zyn goed te regierne’:

Staatsarchief Brugge, Fonds Proostsche Brugge, Register n^r 828, of ‘Ferieboek’ van 1467-1473, fol. xviij v^o: ‘Actum xx in Spoorcle a^o lxvij (1467 o.s.). Coram... De voornoemde voochden, metgaders Pieter f. Loys Mees, Jacop f. Jans Mees ende Anthuenis f. Joos Cupers, vrienden ende maghen van Luucxkin, tkind Joris f. Jacop Lauwers, verclaersden bi eede, dat (= dat het) houd, wys ende vroed ghenouch was omme zyn goed te regierne ende meer oorbors uut voochdien ghedaen dan daer inne ghelaten, ende mids desen waren hem zyne jaren bekend ende was bi wetten vuut voochdyen ghedaen. Dies beloofde hy te bliven gheldene zettinghe ende pointinghe toot dat hy zoude commen te huwelicke.’

Men zei ook van iemand wien ‘zijne jaren bekent waren’, dat hij Zyns zelves man ghestelt was:

Staatsarchief en Register u.s., fol. xx: ‘Actum ij in April a^o lxvij (1467 o.s.). Coram... Ramscapelle. Lauwers f. Pieters Lambert, Jan f. Lamsins Bouds, als voochden van Copkin tkind Pieter f. Jacops Weyts, Jan Leys, Jacop f. Pieters Weyts, Jacop de Cupere, Pieter f. Loys Lauwers, alle vrienden ende maghen van Copkin voors., metgaders den voors. voochden, zeyden ende verclaersden bi eede, dat tvoors. Copkin houd, vroed ende wys ghenouch was omme zyns zelves goed te regierne, ende dat hy meer oorboords ware vte voochdyen dan der in. Mids welken hem zijne jaren bekent waren, ende was vut voochdye ghedaen ende ghestelt zyns zelves man. Dies beloofde metten laten van Ramscappelle te bliven gheldene toot dat hy quame te huwelike.’

Bekende jaeren = Meerderjarigheid, in de uitdrukking Te zyner bekende jaeren commen:

Staatsarchief u.s., Fonds van Sint-Winocs-Bergen, Charters, oud n^r 6651, voorloopig blauw n^r 1594: ‘Dat voor ons ghecompareert es Mayken, de weduwe van L., baillehoudeghe van huere vyf onbejaerde kynderen..., beloovende de zelve somme te betaelen als de voorseide kynderen huwen, sterfven of thuerlieder bekende jaeren commen zullen...’ (Akte van 17 Mei 1578.)

Edw. Gailliard.