Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1920

Kleine verscheidenheden.

I.
Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde.
368. - Sceiden blonkelike.

Eene partij is gedagvaard om te verschijnen voor het hof van het kapittel van Kortrijk: dit hof wordt samengesteld uit den baljuw, drie ‘mannen’ van de kerk en twee mannen aan den graaf ontleend. Genoemde partij weigert echter voor zulke rechtbank te verschijnen en ‘scied blonkelike van danen’, wederkeerende ‘ter audientien te Ghent’, d.w.z. voor ‘de raedslieden mijns heeren... grave van Vlaendren..., gheordonneert in Vlaenderen’:

Staatsarchief te Brugge, Fonds Kortrijk (Kapittel), Charters, oud n^r 7440, voorloopig blauw n^r 3017: ‘Ende al daer zy zeiden dat zy hare zaken niet andelen wilden vor gheleende mannen ende scieden blonkelike van danen, weder keerende ter audientien te Ghent...’ (Rond 1366.)

Stallaert heeft een woord Blonck, met dit voorbeeld: ‘... maar zyne conster niet toe ghedoen, zyne sceiden blonc, want mynheere... en hadde nemmermeer ghedaen dat men daer begherde...’, en legt het uit door: Onverrichter zake. Het bijw. Blonkelike zal hier wel in den zelfden zin gebruikt zijn.

[p. 472]

369. - Beteren: Schapen beteren.

Schapen beteren is eigenlijk die Laten peisteren, Zenden peisteren, Laten grazen, Fr. Mener paître:

D. Berten, Cout. Seigneuries enclavées Vieuxbourg Gand. blz. 145: ‘Item, dat niemant en betere eenighe schapen up den upstal van den durpe noch in de meersschen meer dan hy lammeren van dien jaere upghehauden heeft, up de hoochste boete.’ (Voorgeboden van Destelbergen, 1587.)

Id., id., blz. 165: ‘...Van meer schaepen up den upstal der selver prochie (Destelbergen) gebeteert (sic) thebbene, dan hy... vermochte te doene...’ (1542.)

Id., id., blz. 184: ‘Item, dat niemandt en zal vermoghen eenighe scapen tanveerden ende beteren, dan op zyn eyghen goet ende ghebruuck⁽¹⁾...’ (Voorgeboden van Overmeersch, 1501.)

(1) ‘De landen die hy ghebruyckt’ (Cost. van ‘Bergh. S. Winox’, rubr. XXIV, art. 5; in Coust. de Flandre, van Laurens van den Hane, t.I.)

370. - Aenzien.

Met de beteekenis Nazien, Nagaan. Er is spraak van het houden van toezicht op die van zeker klooster, om na te gaan of zij zich degelijk kwijten van de hun opgelegde verplichting in zake van het celebreeren van een bepaalden kerkelijken dienst:

Staatsarchief te Brugge, Fonds Abdij van Oudenburg, Charters, oud n^r 8099 (239), voorloopig blauw n^r 6885: ‘Ende de zelve lettren tonswaerds te behoudene, ... ten fine dat men aenzien zoude elex jaers, telken Sinte Maertinsmesse, jof men danne doed den dienst naerden jnhoudende vander voorseide lettren van verbande, binden voorseiden cloostere van Oudembuerch.’ (Akte van 8 Mei 1475.)

371. - Seer aengheleghen zijn.

Beteekent Van groote aangelegenheid zijn:

D. Berten, Cout. Vieuxbourg Gand, Introd., blz. 519: ‘Vermits het voor beyde de casselryen seer aengheleghen is, dat de gezegde reglementen soo veele mogelyk op een eenparigen voet werden geformeert.’ (1785.)

Edw. Gailliard.