Kleine verscheidenheden.
I.
Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde.
342. - Kermisse.
Verdam, vo Kermisse 3o, zegt: ‘Een klein geschenk op eene kermis.. gekocht’. Heden ten dage heeft het w. nog die beteekenis. Edoch. hieronder wordt het gebruikt in den zin van ‘Hovescheit’ = Geschenk in het algemeen, Fr. Courtoisie, Gratuité, Gracieuseté. Zie ons Gloss. Inv. Arch. Bruges, vo Hoveschede. Bij voorbeeld, bij het besteden van een kind wordt bepaald, dat 60 gulden 's jaars daarvoor aan zekeren Marten Verbeeck zullen worden betaald, met daarbij een kermisse voor zijne vrouw:
Staatsarchief te Antwerpen, Fonds Berlaer, Rek. Tafel H. Geest 1634-35, fol. 31 vo: ‘Maeyken Raes... is besteedt geweest by Merten Verbeeck voor tsestich gulden tsjaers ende ij guld. viij st. aen syne huysvrouwe voor eene kermisse....’
De Kermisse werd niet altijd in gelde gegeven. In den volgenden tekst is er spraak, bij het sluiten van een overeenkomst, van een ‘voorschoot’ aan de vrouw te schenken en heet dit te gelijker tijd ‘Kermisse’ en ‘Gratuiteit’:
Id., Fonds Hoogstraten. Processtukken, Getuigenverhoor van 19 Augustus 1623: ‘Aen den voors verweerere heeft beloeft ende toegeseecht een slot op syn duere ende syn huysvrouwe eenen voorschoot... Alsdoen wel gehoort te hebbene onder maelcanderen vermanen van seker slot, maer overmits sy deponente aff ende aen was gaende niet te weten oft J. voorseit aenden verweere tselve beloeft soude hebben ofte niet, maer belangende de kermisse aen syns verweerers huysvrouwe te geven... verclaert sy getuijge geen kennisse te hebben.... Alsdoen door J. heeft hooren beloven aenden verweerere een slot op syne doere ende aen syn huysvrouwe voor een gratuiteijt eenen voorschoot...’
Zou het woord Kennispenninck hieronder niet een verbastering zijn van Kermispenninck?
‘Id., Fonds Id., Testament van 11 Jan. 1743: ‘Den lancxtlevende sal aen de voorkinderen van den eersten afstervende geven voor een kennispenninck eene somme van eenen gulden, en aen de kinderen die sy samen aen malkanderen hebben verweckt ieder eene somme van drij guldens eens.’
Edw. Gailliard.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd