|
| |
| |
| |
Vergadering van 15 October 1913.
Aanwezig de heeren: V. Dela Montagne, bestuurder; Kan. Amaat Joos, onderbestuurder, en Edw. Gailliard, bestendige secretaris;
de heeren: Jhr. Mr. Nap. de Pauw, Prof. Mr. Julius Obrie, Th. Coopman, eerw. Dr. Jan Bols, Karel de Flou, Mr. A. Prayon-van Zuylen, Dr. L. Simons, Prof. Ad. de Ceuleneer, Gustaaf Segers, Prof. Dr. Willem de Vreese, Kan. Dr. Jac. Muyldermans, Prof. Dr. Julius Mac Leod, eerw. Dr. Hugo Verriest, Is. Teirlinck, Prof. Dr. C. Lecoutere, Dr. Eug. van Oye, Dr. Leo Goemans, Prof. Dr. J. Mansion en Omer Wattez, werkende leden;
de heeren Dr. Leo van Puyvelde en Ing. Edm. Fabri, briefwisselende leden.
De Bestendige Secretaris leest het verslag over de September-vergadering, dat wordt goedgekeurd.
***
Aangeboden boeken. - Vervolgens legt de Bestendige Secretaris de lijst over van de boeken aan de Academie aangeboden:
Door de Regeering:
Annuaire de l'Observatoire Royal de Belgique, publié sous la direction de G. Lecointe, directeur de l'Observatoire. 1914. Bruxelles, 1913.
Bibliothèque de l'Observatoire Royal de Belgique, à Uccle. Catalogue alphabétique des livres, brochures et cartes, préparé et mis en ordre par A. Collard, bibliothécaire de l'Observatoire Royal de Belgique. Tome III. Accroissements de 1910-1912. Bruxelles, 1913.
Tijdschriften. - Bibliographie de Belgique. Première partie: Livres, etc., no 16, 1913; Deuxième partie: Sommaire des Périodiques, 1er semestre 1912. - Bulletin des Musées royaux, nr 9, 1913. - Arbeidsblad, nr 17, 1913.
| |
| |
Door het Bestuur der Wereldtentoonstelling van Gent:
Wereldtentoonstelling van Gent 1913. Oude Kunst in Vlaanderen. (Scheldegouw.) Kunsthistorische Tentoonstelling. Gent, 1913: Juni-October. Catalogus. Gent, z.j. (1913.)
Door het Hoofdbestuur der Vlaamsche Katholieke Gilde ‘Eigen Taal Eigen Zeden’, te Antwerpen:
Zilveren Jubelfeest der Vlaamsche Katholieke Gilde Eigen Taal Eigen Zeden. 1887. Gedenkboek 1912. Z. pl. of j. (Antwerpen, 1913.)
Door de ‘Keurboekerij’, te Mechelen:
Bibliothèque choisie. Courte rue des Bateaux, 16, Malines. - Keurboekerij, Korte Schipstraat, 16, Mechelen. Catalogue. - Boekenlijst. Z. pl. 1913.
Door de ‘Königlich preussische Akademie der Wissenschaften (Philosophisch-historische Classe)’, te Berlijn:
Abhandlungen, Jahrgang 1913, no 7.
Door ‘Historisch-literarische Zweigverein des Vogesen-Clubs’, te Strassburg i. E:
Jahrbuch für Geschichte, Sprache und Literatur Elsass-Lothringens, XXIX. Jahrgang, 1913.
Door de ‘Académie Impériale des Sciences’, te St.-Petersburg:
Bulletin, no 12, 1913.
Door den Zeer Eerw. Pater J. Salsmans, S.J., te Leuven:
Salsmans (J.) - Joost van den Vondel. Adam in ballingschap, met aanteekeningen door J. Salsmans, S.J. Derde druk. Leuven-Amsterdam, 1913.
Door de Redactie:
Museum, nr 1, Oct. 1913. - Oudheid en Kunst, nr 3, 1913. - Tijdschrift der Gemeentebesturen, nrs 8-9, 1913. - Mnemosyne, no 4, 1913. - Beiträge zur Forschung, nr 1, 1913.
Ingekomen boeken. - Voor de Boekerij der Academie zijn ingekomen:
De Gids, October 1913. - Zentralblatt für Bibliothekswesen, no 9. u. 10, 1913.
Ruildienst. - Tegen ruiling van de Verslagen en Mededeelingen heeft de Bestendige Secretaris voor de Boekerij der Academie de laatstverschenen afleveringen van de gewone tijdschriften ontvangen:
Vlaamsche Arbeid, nrs 8-9, 1913. - Biekorf, nrs, 18-19, 1913. - St.-Cassianusblad, nr 10, 1913. - De Vlaamsche Kunstbode, nr 5, 1913. - Onze Kunst, October, 1913. - Neerlandia, nr 10, 1913. - Het
| |
| |
Katholiek Onderwijs, nrs 11-12, 1913. - De Opvoeder, nrs 26-27, 1913. - De Opvoeding, nr 10, 1913. - Christene School, nr 22, 1913. - De Schoolgids, nrs 37-39, 1913. - Studiën, nrs 2-3, 1913.
| |
Mededeelingen door den Bestendigen Secretaris.
1o) Van Eyck-Comiteit. - Door den Weled. Heer Jozef Casier, voorzitter van het Van Eyck-Comiteit, wordt aan de Academie geschonken een exemplaar van de medaille, die geslagen werd ter herinnering aan de inwijding van het Gedenkteeken der wereldberoemde Vlaamsche schilders Huibrecht en Jan van Eyck te Gent, in het jaar 1913, opgericht.
2o) Lezingen in de Academie. - Om aan de voorschriften der Wet te voldoen, is de Bestendige Secretaris zoo vrij de aandacht der Leden op artikel 13 te vestigen, dat luidt:
‘De werkende en briefwisselende leden zullen, zooveel mogelijk, alle drie jaar, een onuitgegeven opstel aanbieden.
Elk jaar in de maand October, zal de Bestendige Secretaris deze verplichting schriftelijk aan de werkende en briefwisselende leden herinneren.’
3o) Bibliographie van den Vlaamschen Taalstrijd, door de heeren Th. Coopman en Jan Broeckaert. - In overleg met den heer Coopman, heeft de Bestendige Secretaris zich gaarne belast met het inzamelen van de stukken voor genoemde Bibliographie bestemd. Deze stukken worden vervolgens door den heer Ivo de Vreese gerangschikt en, onder leiding van den heer Coopman, voor den druk gereed gemaakt. - De Bestendige Secretaris verzoekt de heeren Leden der Academie, hem alle dagbladen, tijdschriften en verdere brochuren mede te deelen, waarin artikelen voorkomen, welke dienen benuttigd te worden.
4o) Karel Boury-Fonds. Wedstrijd voor 1914. - Is ingekomen, den 4 October 1913, een bundel liederen (muziek), met kenspreuk Immer zingen.
| |
| |
5o) Uitgaven der Academie. - Verzending der uitgaven van 7 October 1912 tot 7 October 1913 van de pers gekomen: a) Jaarboek der Academie voor 1913. - b) Leekebijdragen tot de Geschiedenis van Vlaanderen inzonderheid van Gent, door Prof. Dr. Willem de Vreese. - c) Schilderkunst en Tooneelvertooningen, door Dr. Leo van Puyvelde. - d) Toponymie van den Reinaert, door Is. Teirlinck. - e) Briefwisseling van, met en over Hendrik Conscience, door Dr. A. Jacob (1e deel). - f) Zuid-Oostvlaandersch Idioticon, door Is. Teirlinck (2e deel, 1e afl.).
Den 7 October werden door de zorgen van den Bestendigen Secretaris de bovengemelde uitgaven aan de buitenlandsche eereleden gestuurd, alsmede - hetzij alle, hetzij enkele er van - aan 5 ministeriën in België; aan 48 genootschappen, boekerijen en onderwijsinrichtingen hier te lande; aan 28 academiën, openbare boekerijen, hoogescholen en letterkundige genootschappen uit den vreemde; aan 48 bijzondere personen zoowel in het binnen- als in het buitenland.
31 exemplaren van het Jaarboek werden gezonden aan de Belgische en vreemde tijdschriften, aan dewelke de Academie hare Verslagen en Mededeelingen in ruiling zendt.
| |
Mededeelingen namens Commissiën.
1o) Bestendige Commissie voor Middelnederlandsche Taal- en Letterkunde. - De heer Karel de Flou, secretaris, legt het hieronder volgende verslag ter tafel, over de morgenvergadering door de Commissie gehouden:
Zijn aanwezig de heeren: Prof. Dr. C. Lecoutere, voorzitter; Jhr. Mr. Nap. de Pauw, Edw. Gailliard, Prof. Dr. Willem de Vreese, Th. Coopman, Kan. Amaat Joos, leden, en Karel de Flou, lid-secretaris.
Het verslagover de Augustus-vergadering wordt goedgekeurd.
| |
| |
Aan de dagorde staat:
1o) Lidmaatschap der Commissie. - Voordracht van twee candidaten voor de openstaande plaats van Lid der Commissie, tot vervanging van Jhr. Dr. Karel de Gheldere zaliger.
Worden voorgedragen de heeren: Dr. L. Simons en Prof. Dr. J. Mansion.
2o) Naamsverbuigingen tijdens de 14e eeuw. Verhandeling door eerw. heer C. Buvé, pastoor te Bost, aan de Academie, ter opneming in de Verslagen en Mededeelingen, aangeboden. - Door het Bestuur naar de Commissie om advies verzonden. - Benoeming van twee verslaggevers.
Worden tot verslaggevers benoemd, de heeren: Prof. Dr. W. de Vreese en Prof. Dr. C. Lecoutere,
3o) Kleine Verscheidenheden, door Edw. Gailliard: Doothouc. - Bevangen. - Beschermte. - Bedienen eene misse. - Besinghen eene capelrie. - Enen zinen rechten kaerowech wederstaen. - Willen hebben. - Wonden int blote, int bedecte. - Raed van der doot van... enen. - Uten handen ziin. - Vermoordelen. -Eenloopte. - Int viercante vander maerct. - *Inbruick en Inbrinck. Verschooninghe van penninghen. - Altemet dat... - Attache. - Boeten van aermoede. - Ondervoet bliven. - Vreeselic. - Bidden t'eneghen brude of kinde. - Slovaert. - Medegaen. - Achterhalen ende contelmacieren. - Wintzide en Zonnezide. - Overslaen ende vercopen. - Zine jaren ghekent zijn. - Deelnemer. - Dien dach al. - Ghelag. - Aulaer decken en ontdecken.
- De Vergadering beslist dat deze bijdragen, mits goedkeuring der Academie, in de Verslagen en Mededeelingen zullen opgenomen worden. - (Door de Academie in pleno vergaderd goedgekeurd.)
2o) Bestendige Commissie voor Nieuwere Taal- en Letterkunde. - De heer Th. Coopman, secretaris, legt het hieronder volgende verslag ter tafel, over de morgenvergadering door de Commissie gehouden:
Zijn aanwezig de heeren: Prof. Dr. J. Mac Leod, voorzitter; eerw. Dr. Jan Bols, ondervoorzitter: Mr. A. Prayon-van Zuylen, Prof. Mr. Julius Obrie, Prof. Dr. Willem de Vreese, Is. Teirlinck, Kan. Dr. Jac. Muyldermans, Omer Wattez en Dr. L. Simons, leden, en Th. Coopman, lid-secretaris.
| |
| |
Het verslag over de Augustus-vergadering wordtgoedgekeurd.
Aan de dagorde staat:
1o) Erasmus Colloquia: De vroegste vertalingen van Erasmus Colloquia. Inleiding. De kopij door den heer Prof. Dr. H. de Vocht ingezonden. Naar de Commissie om advies verzonden. Benoeming van drie verslaggevers. - (Zie de in 1907 uitgebrachte verslagen, in Verslagen en Mededeelingen, jaarg. 1907,, blzz. 135-140.)
Worden tot verslaggevers benoemd, de heeren: Prof. Dr. Willem de Vreese, Prof. Dr. Logeman uit Gent, en Prof. Bang, uit Leuven.
2o) Nederlandsche Boter- en Kaascontrole onder Rijkstoezicht, tot bestrijding der vervalsching van levensmiddelen, ter opneming in de Verslagen en Mededeelingen, door den heer Dr. A.J.J. Vandevelde aan de Academie aangeboden. - Door het Bestuur naar de Commissie om advies verzonden. - Verslag door de heeren Prof. Dr. J. Mac Leod en Is. Teirlinck.
De verhandeling over ‘Nederlandsche Boter- en Kaascontrole onder staatstoezicht’, die door Dr. A.J.J. Vandevelde aan de Koninklijke Vlaamsche Academie ter uitgave wordt aangeboden, is de vijftiende mededeeling uit het Chemisch en Bacteriologisch Laboratorium en de Voedingsvakschool der stad Gent.
Schrijver behandelt, met zijne gewone bevoegdheid, een zeer belangwekkend onderwerp; zijn nieuw werk zal, evenals zijn vroegere mededeelingen over de Voedingsmiddelen, belangstelling opwekken en nut stichten.
Wij hebben de eer aan de Koninklijke Vlaamsche Academie voor te stellen, de verhandeling van Dr. A.J.J. Vandevelde in hare Verslag en Mededeelingen op te nemen.
Dr. J. Mac Leod, Is. Teirlinck.
- (Door de Academie, in pleno vergaderd, goedgekeurd.)
| |
Dagorde.
1o) Bestendige Commissie voor Geschiedenis, Bio- en Bibliographie. Lidmaatschap der Commissie. - Verkiezing van een Lid, tot vervanging van den heer Jhr. Dr. Karel de Gheldere zaliger. - Candidaten: de heeren Prof. Dr. J. Mansion en Dr. Leo van Puyvelde.
| |
| |
De Vergadering gaat tot de verkiezing over. Worden door den heer Bestuurder tot stemopnemers aangewezen, de heeren Segers en Verriest.
Wordt verkozen: de heer Prof. Dr. J. Mansion.
2o) Nederlandsche vertalingen van Oude Grieksche en Latijnsche Schrijvers. - Verhandeling door den Z.E. Pater A. Geerebaert, S.J., leeraar aan het Sint-Michielscollege te Brussel, aan de Academie ter uitgave aangeboden. - Mededeeling van de verslagen door de heeren Prof. A. de Ceuleneer en Kan. Dr. Jac. Muyldermans, in Vergadering der Bestendige Commissie voor Geschiedenis, Bio- en Bibliographie uitgebracht. - Voorstellen door de heeren Verslaggevers gedaan. Bespreking en stemming.
De Bestendige Secretaris geeft lezing van een beknopt overzicht dier verslagen:
Het aangeboden werk is slechts een brokstuk van een algemeen repertorium van Nederlandsche vertalingen der Grieksche en Latijnsche schrijvers tot en met Justinianus. De bijbelvertalingen en de kerkelijke schrijvers worden niet vermeld. Evenmin, de vertalingen die in handschrift bewaard zijn gebleven.
Prof. A. de Ceuleneer is van gevoelen, dat de vertalingen in handschrift dienen aangewezen; hij spreekt de hoop uit, dat Pater Geerebaert, eenmaal zijn werk voltooid, het aan de Academie ter uitgave zal aanbieden. De heer de Ceuleneer stelt intusschen voor, de proef aan het advies der Commissie onderworpen, in de Verslagen en Mededeelingen te laten verschijnen.
Kan. Dr. Jac. Muyldermans sluit zich bij het verslag van den heer de Ceuleneer aan. Hij zou het echter voor een groote leemte houden, zoo Pater Geerebaert de Christene schrijvers der Grieksche en Latijnsche oudheid onverlet liet. De heer Muyldermans stelt ook voor het stuk in de Verslagen op te nemen, doch voegt er als conditio sine qua non bij, dat de Christene schrijvers niet mogen vergeten blijven.
| |
| |
De Vergadering gelieve te beslissen:
a] Dienen de vertalingen in handschrift aangewezen?
b] Moet het werk aangevuld worden, met toevoeging van de Chistene schrijvers der Grieksche en Latijnsche oudheid?
c] Zal de proef door de eerw. Pater Geerebaert ingezonden, in de Verslagen en Mededeelingen opgenomen worden?
Aan de bespreking nemen deel, de heeren Prof. A. de Ceuleneer, Kan. Dr. Jac. Muyldermans, Mr. A. Prayon-van Zuylen, Prof. Dr. C. Lecoutere en Prof. Dr. Willem de Vreese.
Ten slotte wordt door de Vergadering beslist, dat de proeve van Pater Geerebaert in de Verslagen en Mededeelingen zal opgenomen worden, en wordt de wensch uitgesproken, dat de geleerde schrijver later ook de bibliographische lijst der gelijktijdige Christene schrijvers opmake. De Bestendige Secretaris zal aan den schrijver de uitgebrachte verslagen mededeelen en hem verzoeken zijn werk, zoohaast dit gereed zal zijn, aan de Academie ter inzage te willen sturen.
3o) Een proeve van Encyclopedisch Onderwijs, door den heer L. Michel Thiery aan de Academie ter uitgave aangeboden. - Mededeeling van de verslagen door de heeren Dr. Jan Bols, Kan. Dr. Jac. Muyldermans en Prof. A. de Ceuleneer uitgebracht. - Bespreking en stemming.
De drie heeren verslaggevers brengen gaarne hulde aan den heer Thiery: zijn werk getuigt van belezenheid en van bekwaamheid, en er ligt daar een groote somme werks in Het heeft echter ook gebreken. Het invoeren der ‘encyclopedische methode’ schijnt hun overigens noch practisch, noch wenschelijk: deze laat niet toe het voorgeschreven leerprogramma naar behooren uit te werken. De heeren verslaggevers kunnen er dan ook
| |
| |
niet toe beslissen, aan de Academie voor te stellen, dat zij haar zegel zou hechten aan het verspreiden en patroneeren eener methode, die voorzeker ons lager onderwijs niet kan bevorderen en geenszins zou verbeteren.
De Vergadering sluit zich bij de besluitselen der heeren verslaggevers aan.
4o) Lezing door den heer Dr. Hugo Verriest: Waar spreekt men het schoonste Nederlandsch? - Dr. Verriest, op de vraag: Waar spreekt men het schoonste Nederlandsch?, antwoordt: In Zuid-Nederland.
Dat bewijst hij:
I. - Door het verschil dat bestaat in de uitspraak der Noord-Nederlanders:
a) De aanblazing is ofwel een grieksche aspiratie, ofwel een letter g of ch.
b) De sluitende n wordt geleerd in de scholen, uitgesproken op het tooneel, weggelaten bij het beschaafd volk, en als landsch en plat aanzien.
c) De zachte letters v, b, z, w, worden volgens gewest, verscherpt in f, p, s, fw.
a, o, worden ě en eu; en u wordt alles.
d) d valt weg in naam- en werkwoorden: Een oude man is een ouwe man; bereiden wordt bereije en verleden is verle-j-e.
II. - Door het kwaad dat aan den dag komt uit den strijd voor de vereenvoudigde spelling.
De geslachten verdwijnen en verwisselen in dezelfde zinnen: De kat is ziek, draagt hem boven.
De naamvallen zijn volstrekt weg; en ander kwaad.
III. - 't Noorden verliest de stambeteekenis en 't vrije spel van de woorden. Hunne beteekenis wordt dagelijks nauwer, langs buiten ‘geëtiqueteerd’. Alzoo wordt duiken, plonger, en alleen plonger.
| |
| |
IV. - De woorden vallen weg, en gedurig hoort men: Dat is oud hollandsch of bijbelwoord.
V. - De Fransche woorden en Duitsche zinnen breken meer en meer door.
VI. - De spraak in Noord-Nederland heeft min wellende bronnen uit de gewestspraken, die te verre liggen van de beschaafde taal.
VII. - 't Noorden spreekt uit de keel.
Daar tegen staat en gaat het Zuiden.
a) Wij spreken met de lippen.
b) Wij hebben en houden de vrije roerende stambeteekenis.
c) Geslachten en naamvallen leven nog overal en wel bijzonderlijk bij ons beschaafd volk.
d) De letters blijven wat zij waren, en moeten zijn. Wat wij in 't algemeen te kort hebben is hooger beschaving, maar dat komt min uit de taal. Beschaafd volk komt niet uit beschaafde taal; maar beschaafde taal komt van beschaafd volk.
Ons volk dat beschaafder wordt, zal beschaafder spreken. Beschaving ook is geen maakspel, maar groeit en wordt.
- Op voorstel van den heer Bestuurder, beslist de de Vergadering, dat de lezing van den heer Dr. Verriest in de Verslagen en Mededeelingen zal opgenomen worden.
De vergadering wordt te vier uur gesloten.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd