Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1867

[p. 197]

Siameesche legende.

‘Er leefde eens een machtig koning; Humayum was zijn naam; om zijn schitterende praal, zijn oorlogsroem en zijne macht was niet alleen hij zelf, maar het gansche land Batharath, waarvan hij koning was, beroemd geworden. Op zekeren dag op marsch zijnde aan het hoofd van zijn leger werd hij overvallen door een brandenden dorst; maar er was geen water te vinden in den ganschen omtrek. Eindelijk kwam Humayum al zoekende naar water in een tuin vol granaatboomen. ‘Ik sterf van dorst’ - zei hij tot den tuinman, ‘hebt gij ook water?’ - ‘Neen’ antwoordde deze, ‘maar ik heb granaten in overvloed. Zoo gij er van verlangt, doe alsof gij thuis waart; kom binnen, zet u te rusten in dit prieel, en intusschen zal ik u een heerlijken drank bereiden uit het sap mijner vruchten.’

‘De koning nam gretig het aanbod aan. Hij zette zich in het prieel; de tuinman nam een granaatappel, perste die uit en vulde met het sap weldra een flinken beker, dien hij zijn gast toereikte. De vorst ledigde hem tot op den bodem met innig genot. “Vriend,” vraagde hij toen aan den tuinman, “zijn uwe granaatboomen aan de belasting onderworpen?” - “Neen” - antwoordde deze - “er is nog nooit belasting van betaald, maar niet ver van hier wonen andere eigenaars die minder gelukkig zijn, zij moeten betalen.” Humayum vroeg daarop nog eenige inlichting omtrent de gewone opbrengst van zulk een schoonen boomgaard, en de tuinman kon niet nalaten daarvan hoog op te geven. “Uitmuntend”, dacht de koning; die tuin moet belast worden, het zal eene goede verbetering voor de inkomsten zijn!’ En te gelijk reikte hij den beker op nieuw aan den eigenaar met verzoek dien nog eens te vullen.

‘De tuinman plukte weder een granaatappel; maar hoe hij ook perste, er kwam slechts weinig sap uit; en evenzoo ging het met de volgende, zoodat hij wel tien granaten noodig had om met moeite den beker te vullen.

‘Dat is vreemd,’ zei de koning, ‘hoe komt dat, vriend!’

‘De oude tuinman schudde het hoofd. ‘Ach, Heer! dat beduidt niet veel goeds,’ zeide hij. ‘Ik ben zeker, dat Z.M. onze koning op dit oogenblik een besluit heeft genomen om de boomen van dezen tuin te belasten; want in dat geval gaat het hier altijd zoo met de vruchten, zij verdroogen en er komt geen sap meer van.’

[p. 198]

‘Humayum stond verbaasd. Hoe! - dacht hij bij zich zelve, - mijn enkel voornemen van dezen tuin te belasten doet oogenblikkelijk aan de heerlijke vruchten haar sap verliezen. Wat zal er dan wel gebeuren, als ik het besluit neem om ze voor altoos vrij van belasting te verklaren? Terstond nam hij dit besluit. “Ik wil niet” - sprak hij bij zich zelve, - dat de vruchten van dezen braven grijsaard ooit belast worden’ - en tegelijk verzocht hij hem vriendelijk om een derden beker. De grijsaard gehoorzaamde; maar nauwelijks was hij begonnen den eersten den besten granaatappel uit te drukken of de beker was vol en de vrucht nog bij lange na niet leeggeperst. ‘Ha - riep hij met blijdschap uit - de koning moet op het oogenblik zelf teruggekomen zijn van zijn besluit. Want, wat onze ouders mij van kindsbeen af hebben geleerd kan niet liegen. Altijd hebben zij mij gezegd: let op, als de vruchtboomen belast worden, verdrogen de vruchten, en de boomen sterven voor den tijd. Wie te veel eischt, ontvangt weinig; wie weinig vraagt verkrijgt veel.’

‘De koning gevoelde dat de oude man gelijk had en keek eenigszins beschaamd om zich heen. Intusschen was zijn gevolg dat mede aan 't zoeken van water geweest zijnde, zijn spoor was kwijtgeraakt bij den tuin gekomen waar de koning in het prieël zat te rusten. Zij ontdekten hem, en kwamen binnen. Op dit gezigt begon de arme drommel van een tuinman te begrijpen dat hij aan den koning zelven de les gelezen had, en werd bleek van schrik. Maar de koning stelde hem gerust, deed hem een ruime schadeloosstelling geven voor zijne granaten, en tevens een vrijstelling van belasting voor zijne vruchtboomen, terwijl hij hem nog bovendien aanstelde tot gouverneur in het distrikt waarin hij woonde.

‘In zijn residentie teruggekeerd, liet Humayum terstond een besluit uitvaardigen van den volgenden inhoud: ‘De voorwerpen, die tot heden niet belast waren, zullen ook in 't vervolg vrij van belasting blijven; en al de belastingen en opbrengsten voor 's staats kas die bestaan, zullen aan een herziening onderworpen worden, opdat zij niet te drukkend mogen zijn; zoo is mijn koninklijke wil, en mijne ministers zullen zorg dragen dat hij worde ten uitvoer gelegd.’

‘Van dit oogenblik af namen de staatsinkomsten toe, het volk was gelukkig en zegende de regering en zijn “grooten koning.”’

Deze legende - zoo lezen we nog in de bron waaruit wij haar putten - kan gelden voor een geheelen cursus van staathuishoudkunde. Of dit waar is?

R-r.