Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1864
(1864)– [tijdschrift] Vaderlandsche Letteroefeningen–
Auteursrechtvrij
[pagina 271]
| |
woord ons niet voor den geest? Siberië, de plaats der verbanning voor de onderdanen van het groote Russische rijk, werwaarts te moeten vertrekken voor de Polen gelijk is geworden met te moeten sterven. De Nederlandsche bewerker van het boekje, welks titel wij boven afschreven, zegt van Siberië: ‘Sedert meer dan eene eeuw voert men naar dit land de edelste burgers, de verhevenste burgeressen van Polen, en iedere Pool, die de beste telgen van zijn geslacht wil leeren kennen, heeft slechts zijnen blik te rigten naar het land van sneeuw en bloed. Zelfs den dichter, die voor zijn land droomt van vrijheid en geluk, verrijst Siberië voor den geest, want bij nederlaag of overwinning eischt het zijne offers.’ Dat zulk een oord de belangstelling van ons lezend publiek waardig is, zal iedereen toestemmen; doch schaarsch slechts zijn de berigten die van daar komen, want alleen bij de troonsbeklimming van een nieuwen Czaar, wordt aan enkelen amnestie verleend, en dit nog niet eens bij iederen keer. En toch is eene soort van Siberische litteratuur ontstaan, die in Polen met niet minder graagte als droefheid gelezen wordt. Het voor ons liggende geschrift bevat de lotgevallen van een ontsnapten Siberischen galeislaaf. Het gelukte Piotrowski, wat slechts zeldzaam, welligt eene enkele maal, het deel zijner lotgenooten was, om de waakzaamheid van zijne verdrukkers te verschalken en te ontvlugten. Hij trok nu Siberië en een groot deel van Europeesch Rusland door en mogt na vele maanden zwervens over het Uralische gebergte, door Archangel, Petersburg en Riga, Pruissen bereiken. Die togt, zonder hulpmiddelen, bijna zonder geld volbragt, heeft hij in eenvoudige woorden op schrift gebragt. Juist de eenvoud pleit voor de waarheid van het verhaal, terwijl de schrijver zelfs niet klaagt over het doorgestane lijden, maar alleen schetst wat hij heeft ondervonden. Het is dan ook volkomen waar, wat de vertaler in het voorberigt van hem zegt: Piotrowski was een dier heldhaftige zendelingen, die door de Poolsche emigratie werden afgezonden, om den moed bij de onderdrukte landgenooten levendig te houden, en hun het droombeeld voor te spiegelen aan een hersteld, vrij en onafhankelijk Polen. Piotrowski mag zich beroemen nooit de apostel geweest te zijn van verderfelijke stellingen, nooit haat te hebben gezaaid. Steeds onderscheidde hij zich door ware Christe- | |
[pagina 272]
| |
lijke verdraagzaamheid, geheel afkeerig van de voorschriften en handelingen der demagogie. Elk, die zijn boek leest, zal dien geest op iedere bladzijde terugvinden en zeker ook bewonderen. De stijl is boeijend; op enkele correctiefouten willen wij niet letten. |
|