Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1864

[p. 166]

Practisch volksboek. Museum voor natuur, kunst en wetenschap enz. Tweede serie. Derde deel. Te Sneek, bij van Druten & Bleeker, 1863. Prijs ƒ 3.60.

Zoo er tijdschriften in ons land bestaan waaraan werkelijk behoefte bestaat, en die veel bijdragen tot eene gewenschte ontwikkeling van de volks-welvaart, dan is het voorzeker het practisch volksboek, dat zoo bij uitnemendheid geredigeerd wordt door een man die zich als een uitstekend beoefenaar der natuurwetenschappen heeft doen kennen, en aan wien de wetenschap groote verpligting heeft. 't Kan dan ook niet anders of zulk een tijdschrift moet een aantal lezers tellen en vele medewerkers, die het zich tot eene eer rekenen de vruchten van hun practischen geest aan dit boekwerk of te staan. Niet als andere tijdschriften is deze verzameling van het meest wetenswaardige op het gebied van natuur, kunst en wetenschap, ras voorbijgaande maar het is een blijvende schat, een onuitputtelijke vraagbaak voor iederen denkenden wensch. Het is ons onmogelijk in het breede alle voortreffelijke stukken te kunnen bespreken, wij zullen ons derhalve tot eene oppervlakkige vermelding moeten bepalen, en dat is dan ook voldoende als men weet dat het een in waarheid practisch volksboek genoemd wordt. Wie kept o.a. de raadgevingen niet van prof. Bock, den beroemden schrijver van het boek van den zieken en gezonden mensch, wie, die het streven des genialen mans niet heerlijk vond om de geneeskunde te ontdoen van het waas van bijgeloof en ongeloof en haar te roepen tot eene veel edeler taak n.l. om de ziekten te voorkomen, niet enkel om ze te genezen. Van dien zelfden hoogleeraar nu, heeft de heer Ilcken een aantal opstellen geleverd, die wel waardig zijn door het geheele Nederlandsche volk in beoefening te worden gebragt. Ook de ‘chamie der keuken’ naar dr. O. Ule is van veel belang, vooral wanneer men het veroordeel laat varen, dat mannen zich niet met de kookkunst mogen bemoeijen, want met de theorie der kookkunst ziet het er bij onze vrouwen en meisjes helaas nog bitter slecht uit; hare geheele kennis rust te dien opzigte alleen op routine en afgeleerde kunststukjes, zonder zich eenige rekenschap van haar doen en laten te kunnen geven. Zij zullen het u b.v. kwalijk nemen, wanner ge haar den raad geeft om

[p. 167]

moeijelijk gaar kokende erwten met een klein stukje gewone soda te weeken, en er daarna een weinig zoutzuur bij te voegen en zij zullen u uitlagchen wanneer ge haar zegt, dat de soda de harde schil der erwt oplost, terwijl het zoutzuur met het overtollige gedeelte soda, weder ons gewoon keukenzout vormt hetwelk, gelijk ieder scheikundige weet, bestaat uit soda en chlorwaterstofzuur. Eveneens zijn de meeste onzer dametjes onbekend met de wijze van het inleggen der groenten. Zij weten b.v. wel, dat men zuurkool verkrijgt, door kool met zout in te leggen maar zij weten niet, dat hierbij eene soort van gisting (vorming van melkzuur) plaats grijpt, die juist door zeer weinig zout ontstaat, maar door toevoeging van grootere hoeveelheid achterwege blijft. Zoo zijn er nog meer zaken waarbij juist de scheikunde onmisbaar is, en die toch noodig zijn te weten voor hem of haar, die zich met de kookkunst wil inlaten.

Behalve deze beide artikelen op genees- en scheikundig gebied, treffen wij nog verscheidene belangrijke stukjes aan als: over de ondeugden en misdaden bij dieren,’ ‘over magnetisme, spiritisme enz.’ over ‘verfstoffen,’ ‘vervalsching van specerijen’ ‘het ozon en zijne belangrijkheid in de huishouding der natuur,’ ‘de glycerine, hare eigenschappen en hare aanwending in het dagelijksch leven,’ ‘over het wondergeloof van den nieuweren tijd’ en nog meer lezenswaardige opstellen waarnaar wij belangstellenden gaarne verwijzen. Mogt onze aankondiging iets bijdragen tot bevordering van een groot en immer meer toenemend debiet, het zou ons om den wille van den der toenemenden lust tot beschaving, zeer aangenaam zijn, en wij geven dan ook gaarne de verzekering, dat wij dit volksboek overal waar wij dit kunnen, in leeskringen zullen trachten te brengen waar nog altijd de alles praedominerende roman-lectuur den goeden smaak bederft. De H. H: van Druten en Bleeker blijven steeds zorgen voor eene nette uitgave, goed papier, zeer duidelijke letter en een zeer matigen prijs.

Met dankzegging voor de geregelde toezending der maandelijksche afl. bevelen wij ons voor den nieuwen jaargang wederom ten zeerste aan.

Jesse.