Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1864

De pages van den Baron de Montigny. Een verhaal uit het begin van den tachtigjarigen oorlog, door Agatha, Schrijfster van enz. Met vier platen. Leiden, firma van den Heuvell & van Santen. 189 pag. post in 8vo. Prijs ƒ 1.90.

Toen men ons ten vorigen jare ‘de dochter van den Kozak’ toezond, haastten wij ons, daarvan eene aankondiging te geven, en welligt herinneren zich onze lezers nag wel de gunstige beoordeeling, die daarvan in de Vad. Letteroefeningen verscheen. Dezelfde schrijfster heeft op nieuw beproefd een geschiedkundig tafereel of liever drama, in een romantisch kleed te steken en dezelfde uitgevers verklaarden zich bereid, om die pennevrucht door hunne pers algemeen verkrijgbaar te maken. Ditmaal was het echter geen feit uit de historie van andere volken, dat Agatha tot onderwerp van haar werk koos. Zij putte dit uit onze geschiedenis, en wel uit de roemrijke, maar niet minder bedroevende dagen van den tachtigjarigen oorlog.

Het was in het begin van dien eeuwig gedenkwaardigen strijd, dat Floris van Montmorency, baron van Montigny en Leuze, als afgezant naar het hof van Spanje vertrok om Filips tot meer gematigdheid jegens de Nederlanders te stemmen. Op het vriendelijkst onthaald, werd hem echter door allerlei kunstmiddelen den terngkeer naar zijn vaderland bemoeijelijkt, terwijl hem tevens alle middelen tot ontvlugting benomen werden. In den nacht van den 19 September 1568 werd hij formeel in de gevangenis van het slot te Segovia geworpen, van waar hij, tien maandeu later, na eene mislukte poging om zijne vrijheid te herkrijgen, naar het slot van Simancas gebragt werd. Tien maanden zuchtte hij hier op nieuw in den kerker, tot dat op 4 Mei 1570 het doodvonnis over hem uitgesproken, en in den nacht van den 15 op den 16 October daaraan volgende aan hem voltrokken werd.

Het is dit feit, dat Agatha als hoofdonderwerp behandelt.

[p. 60]

Zij geeft den baron in twee zijner neven (broeders) twee pages, waarvan de een hem vergezelt, terwijl de andere bij zijne gade te Doornik blijft. Daardoor heeft zij gelegenheid, om zoowel de gebeurtenissen, die in Spanje voorvielen, als waarvan Nederland het tooneel was, in haar verhaal te vlechten. Na den dood van baron de Montigny doet zij den page van Spanje terugkeeren en na door eene zending van deze aan den prins van Oranje, met den vader des vaderlands in kennis gebragt te hebben, voert zij de beide broeders aan boord van een geuzenvaartuig, dat onder de bevelen des eenen voor den Briel ligt, in elkanders armen.

Ziedaar de hoofdtrekken van het verhaal, dat even als de vroegere pennevrucht der schrijfster uitnemend geschikt is, om aan jongelieden in handen gegeven te worden. De karakters zijn goed geteekend en met juistheid volgehouden tot het einde toe. Onderscheidene tooneelen zijn zelfs met meesterhand geteekend en roeren of treffen ons bij het lezen. Onder deze rangschikken wij de hagepreek bij Doornik, de verovering van Vlissingen, enz.

In het kort, het werkje is waardig om in veler handen te komen. De firma van den Heuvell & van Santen heeft haren roem gehandhaafd door een netten druk en eene sierlijke uitvoering, terwijl de vier plaatjes de steendrukkerij van den heer H.L. van Hoogstraten te 's Gravenhage alle eer aandoen.