Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1864

Verklaring van den zin en de beteekenis der bij het behandelen van staatkundige vraagstukken veel gebezigde magtspreuken en stopwoorden, ten dienste der Nederlandsche dagbladlezers van onzen tijd, bewerkt door Dr. D.J.W. Daamen. Te Terborgh, bij A.H.W. Daamen, 1863. 77 bladz. kl. 8vo. Prijs 40 cents.

Ofschoon wij eerst dezer dagen het bovenstaande werkje ontvingen, en nog onderscheidene andere werken voor ons liggen, haasten wij ons, deze ‘verklaring’ aan te kondigen, omdat - het spijt ons, dat wij het moeten ter neder schrijven, - omdat het boekske niet verdient gekocht te worden.

Het is eene overzetting van een Duitsch werkje, en door den vertaler overgebragt, dewijl ‘bij het steeds toenemend gebruik van magtspreuken en stopwoorden, die dagelijks bij de vleet in de zoogenaamde “liberale” dagbladen van geheel Europa te vinden zijn, (en ook in ons vaderland meer en meer burgerregt verkrijgen) en waarvan de eigenlijke beteekenis aan een groot deel van het courantenlezend publiek onbekend is, de behoefte zich heeft geopenbaard aan eene verklaring dier geheimzinnige woorden en uitdrukkingen.’

Maar als het ‘verklaring’ moet heeten, zooals in het voor ons liggend werkje geschiedt, dan gelooven wij, dat ons ‘courantenlezend publiek’ daarmede slecht gebaat is. Wil men eene proeve? Wij schrijven het eerste artikel af:

‘Annexie, diplomatisch-journalistisch kunstwoord voor roof van landen, welke laatste uitdrukking voor beschaafde ooren te ruw klinkt. Wanneer eenmaal, wat bij den onbedwingbaren drang naar vooruitgang van onzen tijd, onmogelijk lang meer kan uitblijven, onze liberale dagbladen correspondenten bij de menschenetende volksstammen hebben, dan zullen die ongetwij-

[p. 28]

feld, volgens analogie, voor Annexie het woord: menschen-assimilatie vormen, hetwelk dan zeker weldra het burgerregt in onze taal zal bekomen. Het onderhavige woord heeft voor het overige nog eene uitgebreider beteekenis, vermits men het op landen toepasselijk maakt, die men nog rooven wil. Zoo is b.v. Rome reeds officieel aan Piëmont geannexeerd, ofschoon de Paus het thans (half December 1862) nog in bezit heeft en het eerst door den keizer der Franschen moet worden ingeruild.’

Wat dunkt u, lezer! wat is duidelijker, het woord of zijne verklaring?

Nog een ander:

‘Protestantismus (het) omvat tegenwoordig alles, wat zich ontkennend tegen de instellingen der katholieke kerk verklaart. Eenige positive geloofsbelijdenis wordt daartoe volstrekt niet vereischt.’

En zoo gaat het het geheele boekske door. In plaats van bij het lezen der dagbladen gebruikt te worden, verdient het het lot te ondergaan, dat wij vermeld vinden in Jeremia LI:63.