Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1861

[p. 245]

De gemeenschap met Jezus. Avondmaalboekje. Door G.P. Kits van Heijningen. (Te) Deventer, (bij) A.J. van den Sigtenhorst. Kl. 8vo. Prijs ƒ 0,70.

De Deventer predikant Kits van Heijningen heeft onder den titel: De gemeenschap met Jezus een boekjen uitgegeven, dat ons niet ongeschikt voorkomt voor hen die zich tot de viering des avondmaals wenschen voor te bereiden. Het bevat eenige zeer korte, meest zeer eenvoudige en duidelijke beschouwingen, in milden geest, over de denkbeelden welke uit den aard der zaak aan de avondmaalsviering verbonden zijn. Gaarne getuigen wij, dat we ons met het grootste gedeelte dier beschouwingen zeer goed kunnen vereenigen. Alleen wat de schrijver opstelde omtrent het verband dat tusschen den dood van Jezus en de vergeving van zonde bestaat, moeten wij afkeuren. De redenering welke wij pag. 50 en 51 aantreffen, is bepaald verward. S. beweert daar, dat het sterven van den Heer een raadsel, een gruwel enz. is, wanneer wij het niet beschouwen in verband met onze zonden; het wordt daardoor alleen ons verklaard. ‘En hoe?’ laat S. volgen. ‘Och, wij willen gaarne erkennen, zonder te vreezen, dat wij smaadheid doen aan onze natuur, dat wij alle dingen niet begrijpen, en dat het Godsbestuur zijne raadselen heeft en houdt.’ Ergo - het sterven van Jezus is in allen gevalle een raadsel, of men het in verband of niet in verband beschouwt met onze zonden. Uit hetgeen hierop volgt, moet men besluiten dat S. den dood van den Zaligmaker alleen in zooverre een raadsel noemt, als het onverklaarbaar is, dat Hij, de schuldelooze, zulk een deerniswaardig lot moest ondergaan, dat Gods goedheid en regtvaardigheid zulks gedoogden. Doch zijn niet tallooze lotgevallen en tegenspoeden der menschen even onverklaarbaar? Het kan niemand bevreemden, dat wij kortzigtigen het niet begrijpen, waarom de drinkbeker der smarte niet kon worden weggenomen van den Zoon des menschen, die den Vader daarom zoo dringend bad. Wij begrijpen evenmin, waarom bijv. ons betrekkingen, die ons zoo dierbaar, en naar onze meening zoo nuttig en noodig zijn, worden ontnomen.

Eene andere zaak is het, wanneer men op gezag van

[p. 246]

uitspraken der H. Schrift aanneemt, dat het doel van Jezus sterven bekend is, aanneemt dat het bloed des Verlossers vergoten is tot vergeving van zonden, en dan het een onverklaarbaar raadsel noemt, dat er verband bestaat tusschen dien dood en de vergeving van zonde. Dat is autoriteitsgeloof, zoo groot er eenig zijn kan, dat is een geloof dat uit den aard der zaak bij uitstek onvruchtbaar zijn moet.

Het is onze vaste overtuiging, dat dan alleen het sterven van onzen Heiland, en bij gevolg onze avondmaalsviering voor ons beteekenis hebben kan, wanneer wij waarlijk begrijpen, wat het zeggen wil, dat Jezus Christus voor ons gestorven is. Mogelijk is het, dat er verborgenheden des geloofs bestaan, waarvan de schaduw zelfs ons onbekend is, maar zoo lang wij er niet in mogen roemen in deze ons onbekende mysterieën te zijn ingewijd - zoolang is het ons een raadsel, dat men Christus zijnen Zaligmaker kan noemen, zonder te weten waarom; dat men aan den dood des Heeren eene wondere kracht toeschrijft, zonder te weten welke, dat men aanzittende aan het avondmaal des Heeren, meent getroost en bemoedigd te kunnen worden op eene wijze waarvan men zich zelven niet de minste rekenschap kan geven. Vol van raadselen is ook voor ons het Godsbestuur, en nederig erkennen wij het, dat wij maar zeer weinig begrijpen; maar worden wij getroost, dan weten en begrijpen wij waardoor, en ontvangen wij kracht, dan weten en begrijpen wij van waar.

De heer K.v.H. duide ons de opmerking niet ten kwade, waartoe een zijner beschouwingen ons aanleiding gaf. Zijn boekjen bevelen wij overigens gaarne aan, overtuigd als wij zijn, dat geen lezer het ongesticht uit de handen zal leggen.

T.

D.