Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1861

I. De vrienden van den Land- en Tuinbouw onder de dieren, als natuurlijke verdelgers van allerlei ongedierte, door Dr. C.W.L. Gloger. Naar den derden hoogduitschen druk, bewerkt door E.C. Enklaar. Te Sneek, bij van Druten en Bleeker, 1860. Prijs ƒ 0,75. Ter verspreiding bij regtstreeksche aanvrage de 12 Ex. à ƒ 0,65, de 25 à ƒ 0,60 per Ex.
II. Beknopt leesboek voor landbouwers en scholen, over de vrienden van den Land- en Tuinbouw onder de dieren enz. als boven. Prijs ƒ 0,20. Ter verspreiding als boven, de 12 Ex. à ƒ 2,00, de 25 à ƒ 3,90, de 50 à ƒ 7,50.

Het is Ref. een groot genoegen de bovenstaande werkjes te kunnen aankondigen en aan het weetgierig en belangstel-

[p. 85]

lend publiek te kunnen aanbevelen. Met regt mogen wij verwachten dat dergelijke lectuur, onder beschaafde lezers veel nut zal stichten en wel verdient door Genootschappen en Maatschappijen verspreid te worden, van welke laatsten wij de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen niet willen uitsluiten, die aanvankelijk reeds begonnen is oorspronkelijke lees- en leerboeken voor de lagere school aan te moedigen; waar echter vertalingen van dergelijke werken het licht zien, zouden wij niet schromen ook dezulken die aan het doel beantwoorden, onder dezelfde serie op te nemen en ze trachten te verspreiden, waartoe men door de aanbiedingen van de loffelijke uitgevers zoo gemakkelijk in staat gesteld wordt. Ons volk moet niet langer met zoutelooze en zedebedervende lectuur gevoed worden, niet dat wij iets tegen roman-lectuur hebben, men versta ons wel: Non semper tendit arcum Apollo mag men wel eens in beoefening brengen na oogenblikken van inspanning, maar er zich te veel aan over te geven, kan niet anders dan schadelijk zijn, terwijl werkjes als de bovenstaande met genoegen zullen gelezen worden, omdat ze handelen over eenige diersoorten, die bij de meesten wel bij name bekend zijn, maar van wier levenswijze, voeding enz. men weinig weet en zich dikwijls zelfs verkeerde gevolgtrekkingen gemaakt heeft. Wij zouden het een verblijdend verschijnsel noemen, als bestuurders van leesgezelschappen er eens de proef van namen om zulke werkjes, die bovendien min kostbaar zijn, ter lecture te doen circuleren; wij houden ons overtuigd dat er meer nut mede gesticht en meer beschaving door aangekweekt wordt, dan de beste roman- en novellen schrijvers bij mogelijkheid kunnen beöogen, wij stellen ze ten minste ver boven een ‘Wat moet hij er meê doen?’ een ‘Adam Bede’ en zelfs de veel gerucht makende ‘Max Havelaar.’

Het sub I bedoelde werkje kan blijkens de voorrede van den schrijver beschouwd worden als een pendant van ‘de kleine vijanden van den landbouw’ door Dr. Nördlinger en is allezins geschikt om bij het lager onderwijs, door den onderwijzer tot leiddraad gebezigd te worden, terwijl het sub. II aangewezene, slechts een uittreksel van het eerste is en dus gevoegelijk den leerlingen in handen kan gegeven worden. Vraagt men ons nu, of wij niets hebben aan te

[p. 86]

merken, wij zouden antwoorden: ja, maar weinig en de gewigtigste aanmerkingen die wij ons bescheiden veroorloven zijn niet anders, dan dat sommige onderwerpen wel wat te uitgebreid, terwijl anderen weder te zuinig behandeld zijn, zoo vinden wij b.v. weinig of niets van den bij ons toch genoeg bekenden ooijevaar en te veel - in evenredigheid - van den koekoek; indien de schrijver op deze wijze had willen voortgaan, was het werkje veel te omvangrijk geworden voor het doel, maar met evenveel regt had hij dan toch uitvoeriger moeten zijn bij onderwerpen, die slechts even worden aangehaald, zoo als b.v. bij het spotvogeltje, wiens levenswijze en kunst om allerlei geluiden na te bootsen en zijne gevederde vrienden te verschalken, wel kon medegedeeld zijn.

De vertaling door den heer Enklaar laat weinig te wenschen over, slechts vonden wij bij herhaling de schaden blz. 1, 8 e.m. welk woord in de plurale beteekenis bij ons niet bekend is, en op blz. 39 lezen wij van de ‘Zoölogische brieven van Voigt;’ wij hebben de eer niet dien heer noch zijne brieven te kennen, maar wel de ‘Zoölogische brieven van Carl Voigt.’ Daarenboven is de vertaler zijne bevoegdheid te buiten gegaan door eigenhandige inlasschingen, als o.a. verslag aan den Minister van B.Z., eene mededeeling in de Landbouw-Courant enz. aan het werkje toe te voegen, waardoor het den schijn krijgt, alsof zulks van de hand des schrijvers ware. De vertaler had zulks in eenige noten kunnen aanhalen of ze achter het werkje als aanhangsel kunnen voegen. De druk is goed en duidelijk, doch het papier bevalt ons niet, die blaauwachtige gloed is vermoeijend voor de oogen, overigens wenschen wij den uitgevers een bij uitstek groot debiet toe en inzonderheid aanmoediging voor den loffelijken ijver, waarmede zij de kennis der populaire wetenschappen trachten te bevorderen en ingang te doen vinden.

jesse.