Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1861

De jongste opwekkingen in Amerika, Ierland en andere landen. Beschouwd door Dr. F. Fabri, Zendings-Inspector. Uit het Hoogduitsch. Aan Nederlandsche lezers ter overweging aangeboden door D. Chantepie de la Saussaye. Te Leiden, bij J.H. Zitman, 1860. kl. 8vo 48 pag. Prijs ƒ 0,40.

De dingen die in dit boekje, blijkens den titel, behandeld worden zijn ook in ons land vrij algemeen bekend. Veel is er reeds over gesproken en geschreven, op verschillende wijze is er over geoordeeld. Het onbepaalde van de uitdrukking ‘de jongste opwekkingen’ zal hier dus niet ligt een' lezer in verwarring brengen, die anders, onbekend met de bedoelde zaak ligt vragen zou: opwekkingen - waarvan? waartoe? enz. - Maar willen wij ook de vraag laten rusten, waarom de opwekkingen, die hier besproken worden, niet duidelijker gequalificeerd worden dan door de aanduiding ‘jongste?’ - eene andere vraag is: waartoe de heer Chantepie de la Saussaye de vertaling en uitgave van dit geschrift noodig heeft geacht? Een ant voord daarop is te vinden in het voorberigt, waar wij lezen: ‘het ontbreekt zoo vaak aan het licht des H. Geestes wanneer men over dien Geest spreekt en om dien Geest bidt. Het ontbreekt zoo vaak aan het regte verstand van het woord, terwijl men de beloften des woords tot grondslag stelt voor zijn gebed.’ - Van ganscher harte stem-

[p. 10]

men wij met die uitspraak in; en op grond van deze meenden wij hier eene duidelijke, grondige verklaring te mogen verwachten van de beloften aangaande den H.G. die tevens tot toetsing en waardering zou kunnen dienen, van 't geen men als 't werk of de vrucht des H.G. voorstelt, in de geruchtmakende vertooningen, die ‘opwekkingen’ worden genoemd. Onze verwachting is niet geheel voldaan. Wel spreekt de auteur een bezadigd en verstandig oordeel over die gebeurtenissen uit. Nadat hij het voorbarige en ligtvaardige oordeel heeft afgewezen van diegenen, die het gansche verschijnsel als een groot bedrog, of enkel als het gevolg van een ziekelijk zenuwgestel aanmerken, en zich daarom niet ontzien de opwekking met scherpen hoon en spot te bejegenen; spreekt hij de bedenkingen uit, welke het gansche verschijnsel bij hem heeft opgewekt. Hij acht het verkeerd, dat men deze opwekkingen dadelijk bekeeringen noemt en terstond de gansche zaak als eene groote, nieuwe uitstorting des H. Geestes aanmerkt. De schrijver heeft regt het zeer bedenkelijk te noemen, dat men de verschijnselen van methodistische geestdrijverij, zoo vereerende namen geeft. Eene bekeering, zoo plotseling, zonder eenige voorbereiding, dus mechanisch te weeg gebragt, verdient weinig vertrouwen, en kan zeker niet het werk van den H.G. zijn. - Geheel deze beschouwing vertoont de kenmerken van een helder verstand en een juist oordeel, van echte onpartijdigheid; en gaarne zouden wij het boekje aanbevelen, indien het niets meer bevatte. Maar, daar lezen wij op bladz. 35: ‘Ik kan en wil echter niet met deze enkel beoordeelende beschouwing eindigen.’

De aanleiding tot het bespreken der opwekkingen had Dr. Fabri gevonden in een brief van een' zendeling uit Indie. Die brief bevatte eene uitnoodiging aan alle geloovige christenen (zouden er ook ongeloovige christenen zijn?) om zich op een' bepaalden tijd te vereenigen in het gebed om eene algemeene uitstorting des H.G. De zendeling, die zoo schreef, had duidelijk bij zijne oproeping gedacht aan de opwekkingen. De Inspector Fabri keurt de uitnoodiging af, maar wil aantoonen hoe men beter ten behoeve van de zending en de uitbreiding des Christendoms werken kan. Hij acht den bijstand des H. Geestes daartoe noodzakelijk en wil dat de christenen daarom zullen bidden. Tot zoover zijn wij het volmaakt

[p. 11]

met hem eens. Maar waarin bestaat nu die bijstand des H. Geestes? Eenvoudig hierin, dat ook aan de zendelingen van onze dagen het vermogen verleend worde om wonderen en teekenen te doen. Vergel. Markus XVI.

‘Wanneer ellende van allerlei aard, wanneer nood en ziekte hen omgeeft, wanneer de Heidenen hen aan hun krankbed roepen - moesten dan niet het gebed en de handoplegging in den naam van Hem, dien zij hun dikwijls als den eenigen Geneesheer van ligchaam en ziel verkondigd hebben, krachtig genoeg zijn om hen gezond te maken. 't Is toch immers niet zoo als het behoort, dat de boden van Christus daar met Homoeopathie en Alloeopathie, met Hydropathie en met den Baunscheidtschen Levenswekker moeten werken.’

Wij hebben deze plaats afgeschreven, opdat ieder lezer zelf zou kunnen oordeelen. Het boekje toch wordt door C.d.l.S. den Nederlanders ter overweging aangeboden.

Wij gelooven met Dr. Fabri dat er van de ‘jongste opwekkingen’ geen heil voor de kerk des Heeren te wachten is. Maar wel verre van met hem het wondervermogen te begeeren of noodzakelijk te achten, hetzij voor de christenen in 't algemeen, hetzij voor de zendelingen in 't bijzonder, houden wij die begeerte voor ongerijmd en onbetamelijk, Wij gelooven dat de waarheid, d.i. de godsdienst van Christus, ook zonder zoodanige hulpmiddelen magtig is om allen tegenstand te overwinnen; indien maar die waarheid zuiver en eenvoudig gepredikt, door het leven harer verkondigers bevestigd, en duidelijk begrepen wordt.

R.

v.