Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

Geschiedenis der aanstaande dertig Jaren, bij voorbaat beschreven door een Ziener. Uit het Engelsch. Te Amsterdam, bij Gebr. Binger. 1857. In gr. 8vo. VIII en 84 bl. f :-80½.

De H.H. binger kennen hun publiek als de kruidenier zijne klanten. Zulk eene duidelijk gedrukte, gemakkelijk te lezen brochure, die men voor eenige stuivers in den zak kan steken, is in juiste evenredigheid met Hollands lees- en kooplust. En daarbij komt hun de eer toe, dat zij zorg dragen goede waar te leveren.

Want het is inderdaad een aardig boekje, eene kleine verlustiging, voor wie aan het politieke leven van onzen tijd niet

[p. 836]

vreemd is. Het heeft wel geene bladzijde over voor ons landje; maar dat is juist geen kwaad teeken, en bovendien, wij, Hollanders, zijn cosmopoliten: hoe menigeen leest zelfs van de inlandsche dagbladen juist datgene niet, wat maar onzen politieken toestand betreft.

De Engelsche schrijver heeft natuurlijk het meest over Groot-Brittannië cum annexis te zeggen, en in zooverre doen zijne beschouwingen ons aan de Chinesche wereldkaart denken, waarbij de arme overige rijkjes naauwelijks in aanmerking komen, zegt men. Wij mogen hem dit niet kwalijk nemen: het is de oude Engelsche adam. Kan hij het ook helpen, dat het vasteland zijne invallende gedachten wil vertalen?

In het eerste Hoofdstuk wordt geprofeteerd over Engeland met zijne bezittingen en Amerika. De schrandere lezer echter begrijpt zelf wel, dat de toon der profetie slechts een eigenaardige vorm is, om beschouwingen en opmerkingen mede te deelen over politieke toestanden en politieke quaesties. En deze zijn dikwijls aardig en puntig. - Door de voorstelling der utopische toekomst doet de ‘Ziener’ in vlugge trekken vele leemten uitkomen, die in de behandeling der misdadigers, in de opvoeding van het volk en in de buitenlandsche politiek van Engeland bestaan. Vooral is aardig wat over Amerika en de slavenquaestie gezegd wordt. De S. stelt zich voor, dat op eens de vier millioen slaven der Zuidelijke staten in opstand komen en al, wat slavenhouder is, vermoorden, en hangt eene geestige schilderij op van de gevolgen hiervan en den indruk op de Noordelijke staten. De boodschap van den President aan deze is wel de best gelukte zet in het geheele boekje. - Dan gaat hij over tot de koloniën: Canada wordt vrij verklaard, en komt onder een der prinsen van het Engelsche hof, waarvan gelukkig overvloed is. Dat hij ook voor Australië geen beteren uitweg weet, is reeds een gebrek aan vinding; maar ook hier ontbreekt het anders niet aan puntige aanmerkingen over het koloniale beheer. - Over het algemeen is hij ontzettend optimistisch: alles loopt heerlijk af, en de zwaarwigtigste vraagstukken, waarmede de geslachten der menschen eeuwen lang hebben gesukkeld, worden in den tijd van dit gelukkige geslacht op de eenvoudigste wijze opgelost. Maar nogmaals, hiermede is het hem geen ernst: genoeg, als hij ons doet zien, hoe doodeenvoudig in den grond

[p. 837]

al die twistpunten en moeijelijkheden zijn, als der menschen dwaasheden en hartstogten ze maar niet eindeloos verwikkelden.

Jammer, dat het van nu aan reeds minder werd. Komt hij in het tweede hoofdstuk over Rusland, Frankrijk, Spanje en Portugal, Italië enz. te spreken, dan ziet men, dat de Brit hier minder te huis is. Hier blijft het dikwijls bij algemeenheden. Uit hetgeen hij over Indie zegt blijkt het, dat hij in de verte niet gedacht heeft, dat er zoo vele vulkanische stoffen onder den productieven bodem van dat groote landgoed verborgen waren. Ik bedenk, dat het boekje in het begin van dit jaar gemaakt is, en verwonder mij wel, dat men een voortbrengsel als dit, wat zoo geheel tot de literatuur van den dag behoort, nu eerst, of nu nog vertaald heeft.

Het laatste hoofdstuk stond mij het minst aan. Daar beweegt de S. zich meer op godsdienstig en zedelijk terrein. De inval dat de Chinezen een zendelinggenootschap oprigten, om Engeland te bekeeren, is zeker zeer aardig, maar zij wordt minder goed uitgewerkt. Verder legt hij meer en meer den toon des profeten, en die korte, cordate wijze van zeggen af, en gaat aan het redeneeren, aan het praten.

De vertaling is goed, - een deugd die ik van groot belang acht, - en het geheel kan menigeen een aangenaam theeuurtje verschaffen.
d. - d.