Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

Er is maar één God! Abraham ben Jaddaï's verdediging van de Joodsche Natie, ten tijde van Jezus van Nazareth, tegen de zware beschuldigingen der Christenen. Door A. Buys de Graaf. Amsterdam, Wed. Borleffs en ten Have. 1857. In gr. 8vo. 104 bl. f 1-10.

Twee hoofdbedenkingen brengt de Israëliet in tegen de Christelijke godsdienst; vooreerst, dat de jezus der Evangelieverhalen volstrekt niet beantwoordt aan het denkbeeld, hetwelk de profetie des O.V. doet opvatten van den ‘grooten Koning Israëls, den luisterrijken erfgenaam van davids troon, die de vijanden van Jehova's uitverkoren volk vervolgen en Israël tot eenen nooit gekenden trap van aanzien opvoeren zou;’ ten tweede, dat het denkbeeld der goddelijke natuur van jezus christus in lijnregte tegenspraak is met dat van Gods eenheid. 't Is de laatst genoemde bedenking, die nog al sterk wordt gedrukt in het vertoog, dat de eerste 43 bladzijden van dit boekje inneemt. Indien het inderdaad geschreven is door eenen ‘Amerikaanschen Rabbijn,’ hebben wij hier de getuigenis uit de pen van eenen Joodschen wetgeleerde, dat ‘jezus van Nazareth’ ‘een groot man was, wiens naam door de geheele wereld weerklinkt, wiens verheven zedeleer en navolgenswaardig voorbeeld hem een der voortreffelijksten uit de Joodsche Natie maakt.’ Maar - de Christenen hebben vervolgd en vermoord om der godsdienstige overtuiging wil - derhalve is het Christendom onwaarheid! De Christenen zeggen, dat de Joodsche Natie den dood van jezus eischte - onwaar: ‘men kan aan een geheel volk niet te laste leggen, wat door een handvol, naar alle waarschijnlijkheid omgekochte menschen gedaan is.’ En de Christenen hebben ook wel godsdienstige menschen doen sterven, adres aan huss en servet En nu de wonderlijke, maar niet nieuwe redenering: als het waar is, wat de Christenen zeggen, dat jezus' kruisdood tot heil der wereld moest plaats hebben, mag de wereld het den

[p. 826]

Joden van vóór achttien eeuwen, voor zoo ver zij er deel aan hadden, wel dank weten, dat zij alzoo, overeenkomstig Gods wil, de poorten des heils voor hunne naasten geopend hebben - een verdienstelijk werk, geene misdaad! Voorts komt de Rabbijn er voor uit, dat God mogt geven, dat de geheele wereld zich in haren handel en wandel alleen door de voorschriften van de heilige boeken der Christenen mogt laten leiden; maar - voor de Hebreën zijn zij niet nieuw, als geput uit Mozes, de Tehilim en vooral Jesaia, en wat daaruit niet is, verdient geene aanneming. En hetgeen nu volgt, heeft veel van de wijsheid der ‘Dageraads’-mannen, als daar is: de onmogelijkheid der wonderen, van de hemelvaart, enz. enz., tot welks wederlegging de blijkbaar welmeenende Nederlandsche bearbeider niet was opgewassen. In hetgeen hij er bijvoegt: eenige aanteekeningen - een kort stukje: jezus van Nazareth, de Messias - eene vertaling uit het Fransch: Wordt de mensch met het denkbeeld van God geboren? Merkwaardige proefneming op een kind - een tot ‘Christelijke en Israëlitische medebroeders’ gerigt vertoog over jezus van Nazareth als den Stichter des Christendoms en over het Christendom zelf - heerscht een zeer goede geest; maar of wel het boekje iets zal afdoen ter bekeering van Israëliten, die inderdaad en gemoedelijk de waarheid zoeken, - zulks betwijfelen wij.

Ééne zaak wordt echter door dit kleine geschrift, ten overvloede, aanschouwelijk gemaakt, t.w. dat de zaak der Christelijke godsdienst grootelijks wordt benadeeld door de schoolsche, on- ja anti-Bijbelsche voorstelling van de triniteit en de absolute deïteit van den Heer, alsmede van de satisfactieleer. Eene zuivere, Gode waardige opvatting daarentegen helpt het Christendom aanbevelen, en indien men zich niet laat verkloeken door vooraf opgevatte meeningen, maar de grondstelling vasthoudt, door knapp in zijne Christ. Glaubenslehre aangaande de openbaring in haar geheel op den voorgrond gesteld, dat, waar het een feit geldt, het historisch moet worden dargethan, en, is dit gedaan, alles Raisonnement a priori nichts dawider beweiset, - dan is er niets in het Christendom, niets in de levensgeschiedenis van jezus, waarop het ongeloof zich kan beroepen. Al het schermen van vroeger en later tijd berust slechts op gebrekkige, gansch eenzijdige voorstelling.