Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

Avondmaalsroeping en Avondmaalszegen. Een geschenk voor Lidmaten der Christelijke Kerk en voor hen, die het wenschen te worden. Door H. van Berkum. Te Utrecht, bij B. Dekema. 1857. In post 8vo. VIII en 243 bl. f 1-80.

Met uitstekend genoegen hebben wij met dit werkje kennis gemaakt, en bevelen het met volle vrijmoedigheid aan alle jeugdige en oudere leden der gemeente aan. Het behoort onder die stichtelijke lectuur, welke, vrij van wijdloopigheid, op eene zeldzame wijze beknoptheid aan eenvoudigheid paart. De titel wijst den inhoud aan. Korte overdenkingen vindt ge hier

[p. 771]

over alles wat tot het Avondmaal in betrekking staat. Eerst wordt over de voorbereiding tot het Avondmaal gesproken, en bij die gelegenheid over de voorbereiding tot het lidmaatschap der gemeente, over de belijdenis, de openlijke bevestiging, en eindelijk over de voorbereiding tot het Avondmaal. Hierna komt het Avondmaal zelf ter sprake, en wordt beschouwd als - eene plegtigheid door jezus ingesteld, een maaltijd ter gedachtenis van den Heer, een maaltijd der liefde, een vreugdemaal, een maaltijd, die in ons nieuwe en heilige voornemens wekt, die opwekt tot standvastigheid, tot openlijke belijdenis van den naam des Heeren. - Het opschrift der volgende Hoofdstukken is: het Avondmaal en de Chrislijke jongeling; het Avondmaal en de Christelijke maagd; het Avondmaal en het huiselijk leven; het Avondmaal en het lijden dezer wereld; het Avondmaal en de vreugde des levens; het Avondmaal en de strijd tegen de zonde; het Avondmaal en het berouw; het Avondmaal en onze opbouwing in den Heer; het Avondmaal en de eeuwigheid. - Eindelijk wordt in de derde afdeeling over de nabetrachting gesproken, en wel op deze wijze: het leven des geloofs, het leven der hope en het leven der liefde.

Wij hebben deze inhoudsopgave meêgedeeld, om een goed denkbeeld van dit boekje te geven aan wie het nog niet kennen. Het is geene dorre verhandeling, maar eene veelzijdige voorstelling van den rijken zegen, die in eene goede Avondmaalsviering ligt opgesloten. Voor verscheidenheid is er gezorgd. De vorm is meest die van toespraken, maar wordt ook door beschouwingen afgewisseld. Bijzonder werkt tot die afwisseling mede het eenvoudig, maar roerend verhaal, dat den hoofdinhoud uitmaakt van het Hoofdstuk, getiteld: het Avondmaal en het huiselijk leven. Regels en verzen uit toepasselijke gezangen strekken ook om de aandacht levendig te houden.

De eenige aanmerking, die wij op dit boekje hebben te maken, of liever de eenige wensch, die bij de lezing niet geheel werd vervuld, is deze. Nog altijd heerschen er in de gemeente vele verkeerde denkbeelden omtrent de beteekenis en de kracht van het lijden en sterven des Heeren, vooral in betrekking tot de vergeving onzer zonden, ja dikwijls onder-

[p. 772]

vonden wij, dat voor menigeen hierover een heilige sluijer ligt uitgespreid, dien hij niet durft opligten. Ook dan wanneer men poogt zich hierover eenigzins helderder denkbeelden te vormen, laat men spoedig den moed zinken, en beschouwt de zaak als eene verborgenheid, waarin men niet kan of mag doordringen. Zulk eene verborgenheid is echter zonder invloed op het leven; wat men niet verstaat, niet helder inziet, blijft eene zaak buiten ons, wordt niet een met ons denken en spreken en handelen, het is een boom, die geene vruchten draagt. Tegenover dergelijke verkeerde voorstellingen, tegenover een zoodanig gemis aan eene bepaalde en heldere voorstelling behoort door den Schriftuitlegger, den Evangeliedienaar, eene juiste, duidelijke ontwikkeling van de zaak te worden geplaatst, zoo duidelijk, dat er geene misvatting meer mogelijk is, dat ieder terstond de waarheid er van inziet. Wij hadden gehoopt dat onze Schrijver de gelegenheid, die zich onwillekeurig aan hem voordeed, zou hebben gebruikt om in deze behoefte der gemeente te voorzien. Maar tot onze smart zagen wij ons hierin niet genoegzaam bevredigd. Althans wat hij op bl. 48 en 49 schrijft, omtrent het verband tusschen jezus' dood en de vergeving van zonden, komt ons op verre na niet voldoende voor. Het is niet genoeg, dat men zegt, in jezus' dood blijkt Gods liefde, die zelfs zijn Zoon niet spaarde; maar daarbij moet nu ook worden aangetoond hoe die hoogste liefde daarin zigtbaar is, wat God met den dood zijns Zoons bedoelde, en waarom dit niet op eene andere wijze kon geschieden. Wij hebben geene vrees, dat hiermede het boekje een al te geleerd, een al te dogmatisch aanzien zou hebben verkregen. De eenvoudige en gemakkelijke wijze van schrijven, die den Auteur eigen is, is ons daartegen de beste waarborg. Maar ook al bestond dit gevaar, het hoog belang der zaak zou hebben vereischt, dit voorbij te zien. Met bescheidenheid brengen wij deze bedenking onder de aandacht van den geachten Schrijver, in de hoop, dat hij daarmede zijn voordeel doe, wanneer soms later een herdruk van zijn boekje noodig is. Voorts strekke het velen ten rijken Avondsmaalszegen!

- r -