Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

Bijdrage tot de kennis der Schroefstoomwerktuigen van de Nederlandsche Marine; door H. Huygens, Kapitein-Luitenant ter Zee. Te Amsterdam, bij de Wed. G. van Hulst van Keulen. 1856. In gr. 8vo. 100 bl., met VIII gelith. platen in folio, in linnen band. f 5-:

De Heer h., overtuigd van de groote voordeelen, welke de schroefstoombooten boven de gewone zeilschepen, ja zelfs boven de booten met schepraderen hebben, voelde zich opgewekt tot het doen eener poging om belanghebbenden op de hoogte te brengen om de boven bedoelde voordeelen te kunnen beoordeelen.

De toenemende aanwending van den stoom, zoo bij onze marine als bij onze koopvaardijvloot, doet eene genoegzame bekendheid met de voordeelen van den eenen voortstuwer boven den anderen bij handelaar en reeder zeer wenschelijk zijn, opdat deze bij het doen eener keuze met meer grond zouden kunnen te werk gaan.

Hiertoe is, volgens des S. meening, bekendheid met de

[p. 622]

zamenstelling en de wijze van behandeling van het werktuig een eerste vereischte, en om het in dit opzigt niet aan de noodige middelen te laten ontbreken, heeft de S. zich opgewekt gevoeld tot de zamenstelling van deze bijdrage, waarvan de hoofdzakelijke inhoud hier volgt:

De Inleiding, waarin een zeer beknopt overzigt van de voornaamste eigenschappen van den stoom wordt opgegeven.

Hoofdstuk I behandelt het schroefstoomwerktuig, dat is: de ketels, opmerkingen omtrent de ketels, berekening van het verwarmend oppervlak, dikte der ketelplaten, plaatsing en beproeving der ketels, het stoomwerktuig (?), de eilinder, stoomschuif, condensor, luchtpomp, werking van den stoom in het werktuig, overbrenging der beweging van de zuigers op de hoofd-as, drijfstang, excentriek, geraamten (?), as, dubbele excentrieken, de (het) expansie-toestel, de verschillende kranen, kleppen, buizen en pompen, de trunk of kokermachine en zijne voordeelen, direet en indirect werkende machines, plaatsing der machines.

Hoofdstuk II. De schroef, de schroef-as en de (het) ligttoestel, soort van schroeven, ontkoppeling.

Hoofdstuk III. Het behandelen der werktuigen, stoom, opstoken en aanzetten der werktuigen, het stoppen en omkeeren der beweging, het behandelen der ketels en der machines, ook bij het stoppen, onderhoud van werktuigen en ketels.

Hoofdstuk IV. Vermogen der drie charters onzer schepen, nominaal en effeetief vermogen, indicateur.

Hoofdstuk V. Aanteekeningen, bestaande in ophelderingen, uitbreidingen, enz. van eenige voorafgaande paragrafen.

Al deze artikelen worden met minder of meer uitvoerigheid omschreven, verklaard en door teekeningen opgehelderd. Of dit echter overal met de vereischte duidelijkheid is geschied, kunnen wij niet beslissen, zoo lang wij niet bepaald weten, wat de Schrijver door eene oppervlakkige kennis van het stoomwerktuig verstaat. Heeft de lezer dezer Bijdrage een duidelijk begrip van den stoom en zijne eigenschappen, alsmede van de wijze, waarop bij beweging kan daarstellen, dan twijfelen wij niet of hij zal veel nut uit de lezing kunnen trekken. Heel anders is het gesteld met hen, die nog weinig of niet met de stoomwerktuigen bekend zijn; deze zullen, naar onze wijze van zien, zeer weinig aan de lezing hebben, weshalve

[p. 623]

wij vreezen, dat de S. in dit opzigt zijn doel niet bereikt heeft. Wij verwonderen ons, dat de S. dezen niet heeft verwezen naar een ander werk van zijne hand en bij dezelfde Uitgeveres, over het stoomwerktuig, waar de lezer zoo niet alles, dan toch datgene wat voor hem de hoofdzaak is, veel uitvoeriger vindt uiteengezet. Ons schijnt het zelfs toe, dat deze Bijdrage als een uittreksel, een kort begrip van bovengemeld werk te beschouwen is, verrijkt met eenige nieuwe vindingen en toepassingen van lateren tijd.

Op den titel van deze Bijdrage afgaande, waren wij verwonderd hier eene behandeling van het stoomwerktuig in zijn geheel aan te treffen. Wij hadden alleen eene volledige beschrijving en eene uitvoerige verklaring van het schroefwerktuig als voortstuwer verwacht, gevolgd van een resumé van zijne voordeelen boven de andere voortstuwingsmidden. - Nu wij echter dit gedeelte in slechts enkele bladzijden zien zaâmgevat, vreezen wij, dat het geheel bij den lezer niet veel meer dan eene oppervlakkige kennis kan achterlaten. Daarenboven missen wij hier datgene, 'twelk op handelaar en reeder zulk eenen vermogenden invloed uitoefent, bij het doen eener keuze tusschen de schroef, de raderen en het zeil, namelijk het geldelijk voordeel. Had de Heer h. die H.H. gunstig voor het schroefwerktuig willen stemmen, dan zou eene statistieke opgave, waaruit de voordeelen van het eene boven het andere werktuig duidelijk op te maken zijn, verkieselijker zijn geweest dan eene bloote bekendheid met de technische zamenstelling. Wij mogen, om genoemde redenen, deze Bijdrage niet onvoorwaardelijk aanbevelen, in weerwil van de vele nuttige opmerkingen en wenken, die zij hier en daar bevat, en de nette uitvoering zoo wel van papier en druk als van de teekeningen.