Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

Practische Godgeleerdheid, of beschouwing van de Evangeliebediening, voornamelijk in de Nederlandsche Hervormde Kerk. Een Handboek bij de Academische Lessen. Door W. Muurling, Hoogleeraar te Groningen. Tweede Deel, Tweede Stuk. Te Groningen, bij J. Oomkens, J.zoon, Academiedrukker. 1857. In gr. 8vo. XIII en 216 bl. f 2-10.

Zoo heeft dan de Groninger school een compleet stel van eigen compendia, nu Prof. muurling zijne Practische Godgeleerdheid voltooid heeft. Wij wenschen er haar geluk mede, en zeggen voor de honderdste maal: 't is een opmerkelijk verschijnsel, een eenig verschijnsel in ons land.

Dit laatste Stuk behelst de pastoraal, de ecclesiastiek en de apostoliek. Wie het leest, zal niet genoeg de zorg kunnen waarderen, door den geleerden Schrijver er aan besteed. Het bewijst, dat hij onder de leuze: nonum prematur in annum, gewerkt heeft; 't is een net boek, uiterlijk en innerlijk, welke licht-, natuurlijk ook eene schaduwzijde oplevert, namelijk deze, dat onder 't herhaald overwerken de frischheid geleden heeft.

Vergeten mogen wij niet, dat het een Handboek bij de Academische Lessen is, 'tgeen veroorzaakt, dat het nu en dan

[p. 605]

niet aangenaam leest. Toch zal de lezer er vrij wat wetenswaardigs in vinden, en menige nieuwe of zeer juiste beschouwing. En wat niet nieuw is, wat men zelf wel eens gedacht of uitgesproken heeft, vindt men hier in zijn verband - en 't heeft een eigenaardig genoegen het oude bekende daarin aan te treffen. Daarenboven kan het niet uitblijven, of de lieve, vrome geest, waarvan iedere bladzijde getuigt, heeft een gunstigen invloed, zoodat wij iederen student in de godgeleerdheid en iederen predikant ten dringendste de naauwkeurige kennismaking met dit boek aanbevelen.

Eene andere zaak is het, of het ons als wetenschappelijk werk voldoet. Is de Groningsche rigting over 't algemeen niet gunstig voor het wetenschappelijke - dit moest te meer uitkomen waar het een vak van theologische wetenschap geldt, dat de allermeeste aanleiding geeft om te ontwijken, wat de Groningers als afgetrokken veroordeelen, en waarop zij dan ook weinig prijs stellen. En toch gelooven wij, dat, zonder te stemmen voor het aristokratische in de wetenschap, zoo als dat dikwijls begrepen is, als van zelf in de wetenschap zekere aristokratie moet heerschen. Er is te veel in het boek, dat men zoo heel gemakkelijk onder een pijpje bespreken kan; wij durven het woord onbeduidend haast niet bezigen. Maar, ons dunkt, een echt wetenschappelijk boek moet niet zoo gemakkelijk door den oningewijde kunnen gelezen en begrepen worden; er is nog eene andere diepte, dan die velen meenen te bezitten, wanneer zij met speculatieve woorden schermen. Ten minste, als het boek van muurling waarlijk eene ‘practische godgeleerdheid’ is, dan zijn wij geneigd om dit hoofdstuk in de encyclopaedie te schrappen en te verklaren: ‘Laat ons eerlijk zijn: die zaken zijn voor geene wetenschappelijke behandeling vatbaar!’ Maar dan nog willen wij iederen hoogleeraar in de godgeleerdheid bidden en smeeken, dat hij zoo uitvoerig en gezet die zaken met zijne studenten bespreke als Prof. muurling dit schijnt te doen; want maar al te veel wordt het vergeten: de Akademie vormt dienaren der kerk, en 't is niet waar, dat de praktijk alles kan leeren, hoewel zij in veel moet onderwijzen. Wordt er bij de geneesheeren des ligchaams niet aan praktische vorming gedacht? Immers overvloedig. Men zij zoo goed om toch het mindere, dat men voor de geneesheeren der ziel in dezen kan doen, niet te verwaarloozen.