Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

De laatste der Spaansche Ridders, Don Juan van Oostenrijk. Een Historisch-Romantisch Verhaal, door A. Nauta. Te Amsterdam, bij Gebroeders Diederichs. 1853. In gr. 8vo. 336 bl., met gelith. titel en vignet. f 3-25.
Emilia van Nassau, Prinses van Portugal. Een Historisch-Romantisch Verhaal, door A. Nauta. Te Amsterdam, bij Ge-

[p. 584]

broeders Diederichs. 1854. In gr. 8vo. 328 bl., met gelith. titel en vignet. f 3-25.

Er zijn bijna vier jaren verloopen sedert beide bovenstaande romans van denzelfden Auteur het licht hebben gezien, en eerst eenige maanden geleden werden zij aan ons Tijdschrift ter aankondiging toegezonden. Wij begrijpen de reden van deze vertraging niet, en de eenige oorzaak, die wij daarvoor als de geldige meenen te kunnen aannemen, is de begeerte der Uitgevers, om misschien nog eenmaal eenen arbeid onder de aandacht van het publiek te brengen, die wel denkelijk reeds der vergetelheid was prijs gegeven. Hoe verstandig die wensch in het belang der Uitgevers ook mag wezen, toch gelooven wij, dat eene onpartijdige kritiek hun het middel tot bereiking van het beoogde doel moeijelijk aan de hand zal kunnen geven. Ref. ten minste gevoelt zich na de lectuur niet genoopt, deze beide quasi-historische romans een aanbevelend woord op hunne verdere reize mede te geven. Hij zou de laatste zijn om het oordeel te onderschrijven, dat een paar jaren geleden in het Amsterdamsch Handelsblad over den arbeid van den Heer nauta werd uitgesproken, waar men zich niet ontzag dezen Auteur ‘den vaderlandschen historischen romanschrijver bij uitnemendheid’ te noemen! Ref. dacht op dien oogenblik aan Mevr. bosboom-toussaint, den Heer van lennep, kinderman, drost en oltmans, en waar hij twijfelde aan 't hoofd van den criticus, daar werd die twijfel weggenomen, toen hij den naam der Uitgevers in verband bragt met dien der Courantiers. Van dien oogenblik verloren de boek-aankondigingen in het Handelsblad voor Ref. hunne waarde; daar hij immer strijdt voor eene onpartijdige kritiek, en wars is van alle onverdiende opvijzeling, in wiens belang dan ook.

Toch heeft de ongunstige opinie omtrent dezen Auteur, uit dien hoofde opgevat, Ref. niet gepraedisponeerd bij de lezing van dezen arbeid.

De Auteur heeft ééne gave, namelijk deze, dat hij thema's weet te kiezen voor eene historisch-romantische behandeling uitnemend geschikt. Hoe hij die stoffe bewerkt, wij laten 't voor zijne verantwoording; ons kwam die bewerking beneden

[p. 585]

het onderwerp voor. Don juan van oostenrijk, de held van Lepante, is een ware romanheld; zijne figuur, de geschiedenis van zijn leven, boeit, zelfs waar dit alles behalve boeijend wordt voorgesteld. Emilia van nassau, des grooten Zwijgers dochter, sloot een huwelijk met een Prins zonder land en een Vorst zonder kroon, dat vooral een flink en der zake kundig Romanschrijver eene uitmuntende stoffe zou hebben geleverd, om eene schilderij te geven van het hofleven ten tijde van maurits. Hier vindt men van beide belangwekkende personen niets anders dan een chronologisch gevolgd levensverhaal, nu en dan afgewisseld door natuur- en plaatsbeschrijvingen, die voor alles getuigen van de belezenheid en 't goed geheugen van den Auteur.

't Is dan ook daarom, dat wij de geschiedenis der Mooren in den ‘Don juan’, de beschrijving van Portugal in de ‘Emilia van Nassau’ 't best geslaagd vinden. De nevenfiguren, vooral diegenen welke geen historisch crediet hebben, kunnen, except het costuum, even goed voor negentiende als voor zestiende eeuwers doorgaan. De dialoog is gebrekkig, en mist geheel het eigendommelijke van het tijdperk, of de Auteur zou dat moeten willen zoeken in de titulatuur, die in 't oneindige herhaald wordt, en die bij den Heer nauta zeer geliefd schijnt te wezen.

De uitvoering is goed. 't Is het eenige goede, dat wij dan ook zeggen kunnen van een paar werken, die geene verdienste genoeg bezitten, om zoo geruimen tijd na hunne verschijning op nieuw onder de aandacht van het publiek gebragt te worden.