Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

Reis om de wereld naar Japan. Door W. Heine. Naar het Hoogduitsch. Met 10 platen. Te Rotterdam, bij H. Nijgh. 1856. In roijaal 8vo. XIII en 486 bl., met gelith. titelvignet. f 10-:

Wie ooit met belangstelling den blik gerigt heeft naar Japan - dat land met zijne eigenaardige, sedert eeuwen, naar het schijnt, onveranderde beschaving, die zich onafhankelijk van onze Westersche beschaving, ja zelfs lang vóór deze ontwikkeld heeft - wie ooit gezocht heeft meer over dit merkwaardige land te weten, dan wat het nationaal gevoel van den Nederlander streelt, dat zijne natie alleen daarmede in aanraking mogt komen, die zal voorzeker met genoegen het aan het hoofd dezes vermelde werk in handen nemen. En wanneer hij daarin eene levendige schildering verwacht van de volks-eigenaardigheden in zeden en gebruiken, in levenswijze en in kleederdragt - hij zal zich niet bedrogen vinden. Van den landschapschilder mogt men verwachten, dat,

[p. 574]

wanneer hij de pen greep, deze even goed zou schilderen als het penseel, welks voortbrengselen de hooge goedkeuring mogten wegdragen van bevoegde, in het opvatten van de eigenaardige natuurschoonheden geoefende beoordeelaars als alex. von humboldt. Wie gaarne reisbeschrijvingen leest, en de Vertaler verzekert ons, dat de smaak daarin hier te lande heerschende is - hoewel het ons menigmaal voorgekomen is, dat die smaak meer aan den vroegeren tijd of aan zijne nog thans levende vertegenwoordigers eigen was en is - dien bevelen wij dit boek ten zeerste aan. Zelfs zij, die reisbeschrijvingen dor en vervelend plegen te vinden, zoo als wij er vele kennen, zullen zich door de lezing daarvan aangetrokken vinden, want de Schrijver verstaat de kunst om door afwisseling van wetenswaardige mededeelingen met aardige bijzonderheden de aandacht levendig te houden. Wie overigens met belangstelling den gang der beschaving bespied heeft, zoo als zij sedert de eerste geschiedenis der menschheid van het Oosten naar het Westen voortgegaan is - wien het niet ontgaan is, dat zij alleen in die rigting voortgaande, gestadig nieuwe middelen in zich zelve vond tot voortdurende ontwikkeling, die zal zich getroffen gevoeld hebben, door de omstandigheid, dat juist van Amerika - als het ware het Westelijke aanhangsel van Europa - de eerste poging uitgegaan is, om de in zijne vormen verstijfde beschaving van Japan met een nieuw leven te bezielen. De pogingen, waarvan het voor ons liggende werk zelf een gevolg is, - want de Schrijver verzelde de bekende Amerikaansche expeditie - vinden wij hier ook vermeld, en daarbij komen vele eigenaardigheden van het Japansche volk uit, die men in andere werken over Japan bezwaarlijk vinden zal. Verder vinden we beschrijvingen van andere plaatsen, die de expeditie aandeed, waaronder die van Hong-kong, de Lioe-kioe-eilanden en Post Famine uitstekend genoemd mogen worden. Door het geheele werk heerscht eene frischheid van opvatting der natuur, die, zoo als de Vertaler te regt aanmerkt, den Schr. bijzonder eigen is, zoodat het werk ook ten onzent allezins de belangstelling waardig is, die von humboldt den Schr. verzekerde, dat het in Duitschland vinden zou.

Druk, papier en verdere typographische uitvoering zijn lofwaardig, zoodat het werk eene eereplaats, die het in menige bibliotheek verdient, waardig bekleeden kan. Daarbij gaan

[p. 575]

we echter uit van de vooronderstelling, dat niet in alle exemplaren het titelblad los en vele bladzijden bemorst en verkreukeld zijn, zoo als in het ter aankondiging toegezondene. Ook willen we niet onopgemerkt laten, dat de telling van de bladzijden hier en daar verkeerd is, en dat op bl. 161 de regels tamelijk verward staan.

In de vertaling komen, helaas! vrij wat Germanismen voor, wat zeker minder te verwonderen is bij de meeste tegenwoordige uitgaven, dan wanneer het oordeel in dit opzigt gunstiger zijn kon. Wij willen geene lijst van de onhollandsche woorden en uitdrukkingen aanleggen, die ons hier voorkwamen; alleen moeten we opmerken, dat ‘zischen’ (bl. 134) geheel Duitsch is, en dat men zich bezwaarlijk eene voorstelling zal kunnen maken van ‘purperkleurige mutsen, die uit eene geel zijden stof bestaan’. Dat ‘augenscheinlich’ niet met ‘oogenschijnlijk’ vertaald kan worden, sedert het woord ‘schijnen’ in het Hollandsch zijne oorspronkelijke beteekenis van ‘blijken’, ‘zigtbaar zijn’ verloren heeft (nog overig in ‘verschijnen’), wenschen wij hiermede allen Vertalers onder het oog te brengen. Het woord beteekent ‘blijkbaar’, en nergens is dit misschien zoo duidelijk als in de volgende zinsnede (bl. 254), waar van een dief gesproken wordt, die van eene gelegenheid om zich uit de voeten te maken, gebruik maakt: ‘oogenschijnlijk zeer verheugd, dat hij er zoo goed afgekomen was.’

z.
s.