Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

Geschiedenis der laatste vijf en twintig Jaren. Ten vervolge op H. Sluyters Leer- en Leesboek der Algemeene Geschiedenis en andere Leerboeken, door D.W. Bosch, D.z. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1857. In kl. 8vo. IV en 102 bl. f :-35.

Zeker Professor - wij hebben het van hooren zeggen - was zoo stipt een man van de klok, dat hij bij het: hora est ophield, en het collegie eindigde, ook waar hij met het gewigtigste onderwerp bezig was. Op die wijze mag geen historisch tijdvak behandeld worden, omdat de gebeurtenissen haren loop vervolgen zonder zich aan jaar of dag te storen. Nogtans in de beschrijving der voorvallen van bepaald opgegevene jaren heeft men regt te vorderen, dat op de tijdsorde meer acht geslagen worde, dan in het hier aangekondigde werkje geschied is. Het Voorwoord is gedateerd 1857. De vijf-en-twintig jaren moeten dus van 1832 aanvangen, maar daarin - om met het minst in het oog vallende te beginnen - kunnen dan de vrede van Adrianopel 1829, en de Poolsche met den Bologneschen opstand van 1830 en 1831, geene plaats nemen. Rekenen wij echter van het jaar 1830, zoo komen wij evenmin uit. Want van de Fransche en Belgische omwenteling wordt met geen woord gerept. De Heer bosch springt met de tijdsorde zoo willekeurig om, dat hij Engeland van de

[p. 514]

troonsbeklimming van victoria in 1837, en Pruisen en Nederland sinds het jaar 1840, maar Oostenrijk van 1825, Sardinië en de Gemeenebesten van Zuid-Amerika van 1821, en China en Haïti van 1820 af behandelt. Nog erger wordt het, wanneer hij bij de Vereenigde Staten van Noord-Amerika tot den vrede van Gend in 1814, en bij Paraguay tot de afwerping van het Spaansche juk in 1811 opklimt. - Ook met de rangschikking der onderscheidene Staten van Europa hebben wij geen vrede. Waarom moet Nederland onder die allen het laatst staan? Voor Engeland, Frankrijk, Rusland, Pruisen en Oostenrijk willen wij wijken, maar niet voor Denemarken, Zweden en Noorwegen, Zwitserland en België, en nog minder voor Portugal en Griekenland. Wanneer Neêrlands zonen hun vaderland achteruitzetten, behoeft men zich niet te verwonderen, dat vreemden ons laag schatten.

Doch de orde en schikking daargelaten, verdient het boekje lof als een vrij goed overzigt gevende van het gebeurde in de jaren die het beschouwt, ofschoon de evenredigheid wel eens te wenschen laat, zoodat, b.v., de zevenjarige burgerkrijg in Spanje alleen genoemd, maar van den opstand en strijd der Polen tegen Rusland een gedetailleerd verslag wordt gedaan. Niet naauwkeurig is het te spreken van de Duitsch-Katholieke afscheiding als niet duurzaam en slechts weinige jaren hebbende aangehouden, want onderscheidene Duitsch-Katholieke Gemeenten hebben stand gehouden, en nog onlangs zijn er nieuwe bijgekomen; en van de beslissende overwinning bij de Alma, die alleen beslissend was in zoo ver de Russen voor de Franschen en Engelschen weken, maar volstrekt niet voor den ganschen veldtogt.

De nette uitvoering doet het oog goed.