Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

De Schotsche Erfdochter. Uit het Engelsch, van R. Mackensie Daniëls. Twee Deelen. Te Deventer, bij A. ter Gunne. In gr. 8vo. 6, II en 565 bl. f 5-80.

Of de ‘Schotsche Erfdochter’ mooi is? - Ja, eene Engelsche romanheldin is altijd mooi. - Neen, maar of de lectuur onderhoudend is? - Volgens de Voorrede heeft het werk in Engeland verscheidene uitgaven beleefd. - Dat is nog geen antwoord op mijne vraag. - Nu, daarop kan ik ook geen antwoord geven; de stelling dat over den smaak niet valt te twisten, wordt in iedere mij heel of half bekende taal door een spreekwoord vertegenwoordigd, en zal dus ook wel waar zijn. Daarom kan ik van het werk niet zeggen wat het is, mijn goede vriend! maar alleen welken indruk het mij gegeven heeft; en dat wil ik wel doen. - Bezie het prentje. - De jongeheer, die zulk eene sierlijke slangenbuiging maakt, is kenneth clyne, afstammeling uit een aanzienlijk, doch verarmd geslacht, en de held der geschiedenis; de jonge dame is helena ruthven, de erfdochter, die in een proces is gewikkeld over de erfenis haars vaders, welke haar door haren oom wordt betwist. - Kenneth is door zijnen patroon, den procureur micklejohn, afgezonden, om inlichtingen van helena in te winnen, en ten gevolge van die bezoeken verlieft hij op

[p. 313]

zijne schoone cliënte, en belooft alle krachten in te spannen om hare zaken in orde te helpen, waaraan hij dan ook, zelfs met gevaar van zijn leven, veel toebrengt. - Als de erfdochter in hare regten hersteld is, schrikt hij van de liefde die hij koestert, maar neemt zich natuurlijk voor om zich eerst een naam en dan fortuin te maken, enz. Juist op dit oogenblik echter, sterft zijn oom, en daardoor ontbreken hem tevens de middelen om zijne studiën voort te zetten. Wanhopend trekt kenneth naar Londen. - Tot hiertoe zijn er in het verhaal nog al aardige beschrijvingen, b.v.: als kenneth eene oude vrouw, die, ten voordeele van helena, als getuige moet optreden, van een reeds uitgezeild schip terughaalt; en meer andere plaatsen. - Maar op deze hoogte gekomen, zou men bijna denken, dat eene andere pen het werk had overgenomen, en het is niets meer dan eene gewone liefdesgeschiedenis, afgebroken door tooneelen van moord, en vergif, en kerker; geldknoeijerijen en misverstand; als ook eene schaking, waarbij een knecht de rol van geestelijke moet vervullen. - Ik voor mij, verwijs zulke dingen liefst naar karel grandison. - Ik zal u verder dan ook maar niet alles haarklein vertellen, en u alleen voor de aardigheid eens vragen, hoe gij de volgende toevalligheden vindt. De man die, door het verduisteren van gewigtige documenten, de Schotsche wees wil berooven, is: Sir edgar ruthven. - Iets later wordt kenneth clyne eene erfenis ontfutseld, en dat wel door: Sir edgar ruthven. (Hij schijnt dus wel octrooi gehad te hebben voor zulke baantjes.) - Nog iets later staat onze held in Londen op het punt om eene actrice te huwen, die hem echter stervend bekent, dat zij eene reeds gehuwde, maar verlatene vrouw is, en zoo als blijkt, ook al weêr van: Sir edgar ruthven. - Wat zegt gij daarvan?

Het einde zal echter den gevoeligen lezer wel voldoen. Alle gelieven worden eindelijk, paar aan paar, vereenigd; alle misverstand wordt opgeheven, en de vreeselijke Sir edgar door een duël tot inkeer, of liever tot omkeeren gebragt, want men leest van hem, dat hij zich in later leeftijd vergenoegde met door zijne listen en streken het ministerie in verwarring te brengen. Nu weet gij ten naastenbij welke soort van werk het is; en daar, zoo als wij reeds zeiden, de smaken verschillen, zal het ook wel lezers vinden, al loop ik er

[p. 314]

juist niet mede weg. - Hetgeen ik bepaald gebrekkig vind, is het laatste Hoofdstuk, dat de Schrijver te baat neemt om ons met het lot van de verschillende personen, op dat oogenblik, bekend te maken. Hij betreurt daarvoor zeer het gemis van een koor, als in het Grieksche drama, en nu draagt hij die rol tamelijk onhandig aan kenneth en helena op, die, na een huwelijk van ruim vier jaren, elkander de historie hunner tijdgenooten zitten te vertellen, als of zij elkaâr nooit gesproken hadden; iets dat nog al een vreemd effect maakt. - Meer durf ik niet zeggen, want de Vertaler, die, enkel om te beweren dat voorberigten onnoodig zijn, er toch een heel kleintje schreef, dreigt daarin, iedereen, wien deze roman geen genot verschaft, verdacht te zullen houden, van hoofd en hart niet op de regte plaats te hebben! - en ik zou.... o, foei!

Het uiterlijk en de druk van het werk zijn netjes; de vertaling is zeer en de correctie vrij goed.
m.p.h.