Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1857

Daisy Burns. Naar het Engelsch van Julia Kavanagh. Twee Deelen. Te Leeuwarden, bij G.T.N. Suringar. 1856. In gr. 8vo. 594 bl., met 2 gelith. titelvignetten, f 6-:

Het boek hetwelk wij hier aankondigen, heeft in Engeland grooten opgang gemaakt. ‘Men acht het daar’ - zegt de Vertaler in zijne Voorrede - ‘een der uitnemendste voortbrengselen van den rijk begaafden geest der beroemde Schrijfster. Men moet’ - zoo gaat hij verder voort - ‘wel alle vatbaarheid voor de edelste aandoeningen van het menschelijk hart hebben uitgeschud, om zich niet aangetrokken te gevoelen door de liefelijke Idylle, te midden waarvan ons het keurig

[p. 250]

penseel van julia kavanagh verplaatst. Aan de eenvoudigste intrigue paart haar werk de meest boeijende inkleeding, en het verraadt op elke bladzijde eene zeldzame mate van fijn gevoel en diepe menschenkennis. Kalm huiselijk geluk maakt den grondtoon er van uit, maar ook de meest alledaagsche omstandigheden weet de Schrijfster te bezielen en te verheerlijken door dien geheimzinnigen tooverdraad, welke door geheel het menschelijk leven loopt, en alleen in staat is aan werkelijkheid en verdichting beiden, glans en waarde te verleenen - de Liefde.’

Het doet ons leed, van den Vertaler in gevoelen grootelijks te moeten verschillen. Wel doen wij met hem hulde aan het groot en zeldzaam talent der Schrijfster. - Gaarne ook erkennen wij het hoog verdienstelijke van haren schrijftrant, het boeijende, ja, onberispelijke van vorm en inkleeding, de juistheid en fijnheid harer opmerkingen, en de verwonderlijke gave die zij bezit om ons personen en toestanden als voor de oogen te schilderen, zoodat wij als in het midden van deze leven - maar.... verder ook dan waar hij zich bepaalt tot het prijzen van het bloot uitwendige, kunnen wij met zijn oordeel niet instemmen. Het uitwendige toch is zeker wel iets, maar niet alles; vorm en inhoud moeten tot elkander in evenredigheid staan, en hij vergeve het ons, zulks is in ‘Daisy burns’, naar ons oordeel, zoo weinig het geval, dat wij het veeleer bij ons zelven betreurden, dat de beroemde Schrijfster haar schitterend talent hier op eene harer zoo onwaardige wijze heeft misbruikt. Wat toch heeft zij ons willen afschilderen?... liefde? maar wij vragen het in gemoede: is dat eene liefde die navolging verdient? Te vergeefs hebben wij, ook met den besten wil, getracht, eenige, ik zeg niet Christelijke, maar ten minste zedelijke strekking in haren roman te vinden. Daisy is een fantastisch, onnatuurlijk, ziekelijk overspannen kind, een kind hoedanige wij niet wenschen dat er vele, ja, dat er een enkel in de werkelijkheid gevonden worde. - Zij leeft en beweegt zich in eene hoogst ongezonde sfeer van denkbeelden, koestert wenschen en begeerten die in geene kinderziel mogen opkomen, en vertoont in alles wat zij doet, spreekt en denkt, louter Unnatur. - Hare liefde voor cornelius - hoe schoon, hoe liefelijk de Schrijfster ze ons ook moge voorstellen - is en blijft even onnatuurlijk als zij zelve een onnatuurlijk wezentje

[p. 251]

is. - En cornelius? welke zedelijke waarde heeft zijn karakter? Zeer zeker vertoont hij ons het beeld van een slecht, onoordeelkundig en hoogst onverstandig opvoeder, en de vraag (D. I, bl. 213) door hem gedaan: ‘Hoe komt het toch, daisy! dat gij in alles zoo goed, maar op één punt zoo onhandelbaar zijt?’ laat zich, dunkt ons, vrij gemakkelijk beantwoorden. - Hij zelf had haar immers door de blijken zijner dwaze genegenheid zoo gemaakt, en op hem rustte alle schuld, daar hij haar op een leeftijd, waarop andere kinderen met de pop spelen, reeds als eene volwassene had behandeld, en gedachten in haar had opgewekt, of althans gevoed en versterkt, die zij nog bij name zelfs niet behoorde te kennen.

Vraagt men nu: vindt gij dan toch over 't geheel de schildering niet lief, niet bekoorlijk, en lacht u het naïve van daisy's omgang met haren twintigjarigen voogd niet aan? Wij zijn verre van het tegendeel te beweren, maar uit een boek, hetwelk, gelijk dit, met zoo veel kunst en bevalligheid, zoo veel wezenlijk talent is geschreven, moest toch - en die eisch is niet onbillijk - ook eenig zedelijk nut kunnen getrokken worden: de lezing er van moest niet maar alleen een uur van aangename verpoozing, van aesthetisch genot aanbieden - verstand en gemoed beide hebben ook hunne eischen. En wat nu heeft daisy in dit opzigt, hetwelk daaraan voldoet? Welke zedelijke gedachte ligt er aan ten grondslag? welken indruk moet het na de lezing achterlaten? Zoo men er al geen dadelijk kwaad uit leere, veel goeds zeker ook niet. Ongelukkig toch, wie aan zulke droomen en fantaisiën als daisy toegevend, het leven doorwandelt... hij zou ernstig te beklagen zijn.

In gemoede dus kunnen wij, hoe zeer 't ons leed doet, over ‘Daisy burns’ niet dan een ongunstig oordeel vellen - trouwens, een ieder leze en oordeele. Bedriegen wij ons niet geheel en al in den goeden en gezonden smaak van het publiek, dan zal, na korten of langen tijd, de waarheid van hetgeen wij gezegd hebben, genoegzaam blijken.

Eer wij echter van daisy afscheid nemen, nog een enkel woord over, of liever tot den Uitgever, wien wij onze opregte hulde en dank wenschen toe te brengen voor de zorg en smaak door hem niet slechts aan de uitgave van dit, maar van al zijne werken besteed. Mogten vele H.H. Uitgevers hem hierin navolgen! Wij kunnen hun reeds vooruit, in naam van alle

[p. 252]

lezers, de verzekering geven, dat wij er hun ten hoogste erkentelijk voor zullen zijn. - Ook de beide vignetten zijn keurig. Voorwaar eene zeldzame lofspraak!
b.