Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1849

[p. 227]

De beproevingen van Emilia Wijndham, door de Schrijfster van Mont-Sorel. Naar het Engelsch, door W.J. Mensing. II Deelen. Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen. 1848. Met titel en vignet in steendruk. In gr. 8vo. 776 bl. f 7-20.
Angela, door de Schrijfster van Mont-Sorel, Emilia Wijndham, enz. Uit het Engelsch vertaald door P. van Os. II Deelen. Te Sneek, bij van Druten en Bleeker. 1848. Met titels enz. als voren. In gr. 8vo. 713 bl. f 6-90.
Schuld en Boete. Uit het Engelsch van Mrs. Marsh, Schrijfster van Mont-Sorel, door den Vertaler van ‘Olivier Cromwell.’ Te Middelburg, bij J.C. en W. Altorffer. 1848. Met titel enz. als voren. In gr. 8vo. 312 bl. f 3-30.

De Schrijfster van den roman mont-sorel, of zoo als zij zich ook noemt: de oude, omdat zij haar eerste tweetal verhalen heeft uitgegeven onder den titel: verhalen van twee oude lieden - Mrs. marsh, zoo als haar eigenlijke naam later is bekend geworden, bezit in eene zeer hooge mate de gaaf van hare lezers te boeijen. Zoowel de doorgaans zeer eenvoudige conceptie van hare verhalen, als de ontwikkeling der verschillende karakters, wekt en onderhoudt de belangstelling van hen, die zulke verdichte verhalen enkel lezen, om bezig te worden gehouden, of met andere woorden: om den tijd te dooden. Maar zij bezit tevens de oneindig hoogere gaaf, om zonder uitweidingen of ‘vervelende zedepreken,’ eene hoogst zedelijke, godsdienstige strekking aan de voortbrengselen van hare pen te geven. Die strekking is ten naauwste verbonden met het verhaal zelf, zoodat men zich van het opnemen des nuttigen indruks niet kan ontslaan door eenige bladen ongelezen te laten. Zij is de geest, die het geheel doordringt, en men kan de voor ons liggende romans niet aandachtig hebben gelezen, zonder eene betere gezindheid in zich te gevoelen. Het wordt hier aanschouwelijk gemaakt, niet in drooge redeneringen of in zoetsappige exclamatiën, maar in handelingen, in personen, zoo als ze niet omzwerven in eene denkbeeldige wereld, maar zoo als men gevoelt, dat ze in het werkelijke leven moeten zijn, - dat eene zoogenoemde wijsgeerige zedekunde niet schraagt in

[p. 228]

beproevingen, niet beveiligt tegen den val; - dat de ongodsdienstigheid, ook hem zelfs, die omschanst is met ‘zedelijke beginselen,’ wel tot wanhoop leidt, maar geen verheffend en herstellend berouw kweekt; en dat diezelfde godsdienstige beginselen in staat stellen, te lijden en te handelen, ook met de grootste zelfsopoffering, ook bij het scheuren van het doek, waarop de levendigste tafereelen van aardsch geluk geschilderd stonden.

Zulke boeken hebben hooge waarde. Het onophoudelijke lezen, of laat het ons liever verslinden noemen, van verdichte verhalen is een kenmerk, eigenlijk eene ziekte van onzen leeftijd. Ziet men langs den weg van deze, overal gewilde en overal verspreide, overal het meer solide verdringende lectuur, waardoor ook in het letterkundige b.v. de beste werken onzer beste dichters op den achtergrond zijn geraakt, - allerlei nietige, overspannen (tot zedelooze is het bij ons nog weinig gekomen) denkbeelden verspreid onder allerlei soort van menschen; het is bevredigend, dat men in romans als die van de begaafde Engelsche Schrijfster iets meer en iets beters vindt, dan, hetgeen eene begaafde vaderlandsche onlangs noemde ‘zoetelijke onbeduidendheden.’

De overzetter van Emilia Wijndham schijnt niet regt begrepen te hebben (zie D. I, bladz. 56) wat de Schrijfster bedoelde met te zeggen: ‘elke gemeene prulschrijver (in de pen eener vrouw van opvoeding een eenigzins triviaal woord) kan eene jufvrouw caudle schetsen.’ Kennelijk doelt zij daar op zeker boekje van douglas jerrold, ten minste zoo als hij zich noemt, dat onder den titel van Bedsermoenen ook in onze taal, nevens zoo veel rijp en groen, is overgezet, en eene over 't geheel vrij laffe bespotting is van vrouwelijk baasschap.

Aan de uitgevers schenken wij den lof van goede uitvoering; aan de overzetters dien van goede vertaling.