Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1846

Eene wandeling op het kerkhof van St. Marx te Weenen.

(Aanhangsel tot het Opstel: De belangrijkste tijdstippen uit het Leven van mozart.)

Naauwelijks hadden de laatste bladzijden van dit opstel de drukpers verlaten, of de schrijver daarvan (de Heer carl golmick) ontving van zeer geachte hand een' brief, die, met opzigt tot mozart's rustplaats, eenige zoo belangrijke ophelderingen bevat, dat wij niet aarzelen, dezelve, als aanvulling van dat artikel, ook onzen lezeren mede te deelen.

Eer wij echter tot den brief zelven overgaan, herinneren wij een in het jaar 1844 door verscheidene tijdschriften opgenomen berigt, waaraan wij de kennis te danken hebben, dat de beroemde Weener hofopera-zangeres, Madame van hasselt-barth, die zich gedurende haar vorig engagement

[p. 429]

zoo uiterst verdienstelijk ten aanzien van mozart's opera's gemaakt had, met het edelaardig denkbeeld bezield was, om den grooten meester, op de plaats waar zijn gebeente rust, een gedenkteeken te doen oprigten. Dit edele voornemen gaf aanleiding tot nieuwe navorschingen naar de plaats van mozart's graf. Doch hieromtrent zullen wij best doen, den schrijver van dien brief zelven te laten spreken:

‘Mijne blijdschap over de tijding, dat Madame van hasselt-barth voornemens was, mozart, op de plaats, waar zijn stoffelijk overschot rust, een gedenkteeken op te rigten, was zoo groot, dat ik den tijd van mijn vertrek naauwelijks kon verbeiden, en dat, pas te Weenen aangekomen, mijn eerste uitgang naar den Heer barth was, die - zijne gade was destijds tot het geven van gastrollen afwezig - mij verzekerde, dat mozart's rustplaats nu inderdaad gevonden was, en mij, om deswege echt narigt te ontvangen, tot den doodgraver van het St. Marxer kerkhof verwees. Van dezen laatsten nu vernam ik het volgende: Op zekeren dag was de vrouw van eenen overleden hofmuzikant bij hem gekomen en had hem verhaald, dat zij in een door wijlen haren man nagelaten boek met diens eigene hand aangeteekend gevonden had, dat hij met eenige weinige vrienden bij mozart's begrafenis tegenwoordig geweest was, en dat zijn lijk in het achtste graf der zesde rij ter linkerhand van den ingang gelegd was geworden. Later, dus ging de doodgraver voort, had, wel is waar, het graf nog andere lijken opgenomen, maar zeker was het, dat, volgens de opgaaf dezer vrouw, dit het graf van mozart was.

Zoo stond ik dan voor den grafheuvel van den vereeuwigde! Het was den 23sten Mei van dit jaar (1845). Diepe weemoed maakte zich van mij meester, toen de doodgraver een' ruiker vlierbloesem, waarmede de hoogte overvloedig begroeid was, afsneed en dien mij met aandoening overhandigde. Het was mij alsof uit deze bloemen des overleden meesters geest mij tegenädemde. Ik zal dezen ruiker tot duurzame herinnering aan dit plegtig uur bewaren.

Bedaarder geworden, gaf ik den man eene fooi, en liet mij, onder het voortwandelen, met hem in een gesprek in. Eindelijk bleef hij staan, liet zijn oog over eenige grafheuvels gaan, en sprak met de aan deze lieden eigene geheimvolle snapachtigheid: ‘In dezen omtrek heeft nog een ander knap muzikant gelegen; maar Vorst esterhazy heeft

[p. 430]

dien doen opgraven en naar Eisenstadt vervoeren. Doch, toen men het graf geopend had, zag men, dat aan het lijk het hoofd ontbrak.’ Op eene uitdrukking van verbazing, die mij ontsnapte, keek de man om, als vreesde hij beluisterd te worden, en fluisterde mij toen in het oor: ‘Een Engelschman heeft dien schedel gestolen.’ En die andere knappe muzikant heette - joseph haydn!

‘Na eene verder voortgezette wandeling in dezen, met zoo vele prachtige gedenkteekenen bezetten hof des vredes - dus vervolgt onze berigtgever - stonden wij eindelijk voor den nog versch opgeworpen grafheuvel, die het stoffelijk overschot van den vóór weinige maanden overleden gänsbacher bedekt. Deze, een waardige leerling van vogler, was, als Domkapelmeester, een der opvolgers van mozart, met eene zeer ruime jaarwedde. Dat na gänsbacher's dood eene menigte kandidaten in en om Weenen naar dezen eervollen en voordeeligen post dongen, is natuurlijk; maar de keuze viel op hendrik proch, den liederen-componist, die, toen men hem, eerst na de verkiezing, kennis gaf, dat het traktement weder tot het vroeger bedrag van 800 gulden (uit mozart's tijd) verminderd was, het ambt van de hand wees!’

't Is nu uitgemaakt, dat Madame van hasselt-rarth besloten heeft, het gedenkteeken op de aangewezene plaats, N^o. 8 der 6de rij, links van den ingang van het St. Marxer kerkhof, te doen plaatsen. Zou het wel der moeite waard zijn, nog verder onderzoek te doen, of men nu voor den grafheuvel of voor het gebeente van mozart een gedenkteeken zet? Hij zelf toch heeft wel geen steen tot gedachtenis noodig.