Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1846

De Weduwe gewezen op der Weduwen God. Door John Angell James. Uit het Engelsch. Te Rotterdam, bij H.V. van Gogh. 1846. In kl. 8vo. X en 187 bl. f :-90.

De zich niet noemende Vertaalster kreeg aanleiding tot de overzetting van dit geschrift door een toevallig ontstaan gesprek met eene achtingwaardige nog jeugdige weduwe, die dit werkje van den Eerw. james aanhaalde, als veel te harer vertroosting en bemoediging te hebben bijgedragen; en Ref. moet bekennen, dat het voor haar, die den dierbaren naam van echtgenoot tegen dien van weduwe verwisseld hebben, veel zielverkwikkends en vertroostends oplevert. Het werkje is in twee afdeelingen gesplitst. De eerste afdeeling bevat een afzonderlijk woord aan weduwen; en de Schrijver wijst, in korte Hoofdstukken, I. op mededogen, II. onderwerping, III. onderrigt, IV. vertroosting, V. vertrouwen op God, VI. zegen der beproeving. De tweede afdeeling bevat voorbeelden van weduwen uit de Schrift: I. naomie, ruth en orpah. II. De

[p. 641]

weduwe van Zarfath. III. De weduwe van eenen Profetenzoon. IV. De weduwe hare twee penningen in de schatkist werpende. V. De weduwe te Naïn. VI. Anna de Profetesse.

Wat de eerste afdeeling betreft: wij vinden sommige gedeelten met veel gevoel en menschenkennis geschreven, hier en daar zeer eigenaardig, en de zachte balsem der vertroosting is er waarlijk verkwikkend in uitgestort; terwijl er menig woord wordt gevonden, dat voor haar, die, als bekommerden achtergebleven, den verderen weg met zorgen te gemoet zien, als een staf op de reize kan worden aangemerkt.

't Is waar, met al wat God doet heeft Hij de heerlijkste bedoelingen; maar om, in zulke bedroevende omstandigheden des levens, eene weduwe, die vroeger weinig godsdienstig gevoel bezat, doch die na den dood haars mans tot betere inzigten kwam, aan te halen als een voorbeeld, waarin het weduwschap de smeltkroes der beproeving is geweest, daar de dood van den man het middel in Gods hand tot hare bekeering moest worden, komt ons minder gepast voor. Wij vinden dan ook, al wisten wij niet dat het uit het Engelsch vertaald was, hier en daar wel eene wat methodistische en mystieke kleur over het werkje. Vreemde beeldspraak, bij Engelsche godgeleerden en zedeschrijvers niet ongewoon, komt ook hier, bij vreemde vergelijkingen, voor, die dan ook meer klanken dan zaken voortbrengen, en voor de bedroefden, wier ziel overstelpt is van rouwe, wel nutteloos gespild worden. Sprekende o.a. van Gods bedoelingen en het raadselachtige zijner wegen, is het bl. 72: ‘De regterzijde van het borduursel moge hier nimmer naar u toegekeerd zijn, en, alleen op de verwarde draden en de donkere kleuren der achterzijde ziende, alles verwarring schijnen; doch wanneer de voorzijde zal gezien worden, en het ontwerp des Goddelijken kunstenaars (!), en al de verbindingen van het stuk, als met den vinger, aangewezen worden, en de kleuren prijken zullen enz. enz., dan zult gij’ en verv. Te zeggen, dat God, bl. 96, ons behandelt als de beeld-

[p. 642]

houwer het marmer doet, dat hij onder handen heeft, uit welken ruwen onoogelijken steenklomp hij voornemens is een prachtig beeld te vervaardigen, en dat elke slag van den beitel en van den hamer hiertoe dienen moet, bevalt ons niet. Het denkbeeld van ons als aarden vaten te vormen is Bijbelsch en goed; maar wat hier, als uit de tapijtfabriek en des beeldhouwers werkplaats, op het hoogste Wezen wordt overgebragt, zijn smakelooze vergelijkingen; ze zijn onbijbelsch, en dergelijke spelingen des vernufts leiden tot dweeperij.

Het tweede gedeelte, waar de Schrijver zich geheel op een Bijbelsch terrein bevindt, behaagt ons veel beter, en heeft, om den echt Christelijken, waarlijk gemoedelijken, opbeurenden, zielverheffenden toon, in ons oog veel waar de; en menige weduwe zal uit deze voorbeelden waren troost in hare droefheid kunnen opzamelen, en te overvloediger genot van de Godsdienst, als de voorname bron van troost voor hart en leven, smaken.

Papier en druk zijn zeer goed. Soms is de vertaling wel wat stroef. Zinsneden als: ‘de eeuwigheid is op handen, door wier nimmer eindigende eeuwen heen gij niet meer weenen zult,’ kunnen niet onder die van een' goeden stijl worden gerangschikt. Eene opeenstapeling van beelden, om dezelfde zaak uit te drukken, is overlading en verduistert soms meer dan ze verheldert, terwijl het aanleiding tot ellenlange volzinnen geeft (o.a. bl. 99.) De correctie kon beter zijn.

Welke aanmerkingen ons echter uit de pen vloeiden, ze nemen niet weg, dat het boekje in het klaaghuis, in het zuchtend en schreijend gezin, bij het gezigt op eene donkere toekomst, voor de weduwe eene stem is, die haar als uit den hemel toeroept: ‘Vrouwe, wat weent gij? Is dit alles niet genoeg ter uwer ondersteuning? Sluit uw hart niet voor zulke vertroostingen, zwijg stil en erken dat ik God ben.’