Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1846

Wetgeving en Armoede, beschouwd in betrekking tot het Misdrijf. Redevoering, uitgesproken in de afdeeling Zwolle van het Genootschap tot zedelijke verbetering der

[p. 571]

Gevangenen, den 10 Febr. 1846, door Mr. J.A. van Roijen. Te Zwolle, bij J.J. Tijl. 1846. In gr. 8vo. VII en 40 bl. f :-40.
Beoordeeling van het Ontwerp van Wet betrekkelijk de ondersteuning van Behoeftigen, door Mr. H. van Loghem, Ridder, Lid der Staten van Overijssel en Secretaris der Stad Deventer. Te Deventer, bij J. de Lange. 1845. In gr. 8vo. 68 bl. f :-75.

Wie heeft niet reeds de zoo belangrijke Verhandeling van den Heer Mr. j.a. van roijen, over de wetgeving en de armoede, beschouwd in betrekking tot het misdrijf, gelezen? Immers, aan de talrijke leden van het Nederlandsch genootschap tot zedelijke verbetering der gevangenen is zij rondgedeeld, en verdiende dit ten volle.

De hoofdoorzaak der toenemende verarming van de mindere standen in ons vaderland, waarin wederom de grond der vermenigvuldiging van misdrijven te zoeken is, vindt de Schrijver in de kwijning der welvaart bij den middelstand, die hoofdzakelijk leven moet van landbouw, koophandel, fabriekwezen en scheepvaart, doch de daartoe benoodigde lieden uit de lagere klassen niet aan het werk kan houden, als die takken van nijverheid te zwaar worden gedrukt. Dit is nu juist het geval. De verbazende renteschuld wordt bestreden uit belastingen, die inzonderheid den middelstand treffen, die de minste kapitalen op het grootboek of in certificaten heeft; derhalve niet terug ontvangt, wat hij opoffert, en alzoo jaarlijks zoo vele millioenen armer wordt, als waarmede de aanzienlijken hunne bezittingen en inkomsten zien vermeerderen. De bezuiniging bij 's lands geldmiddelen werkt insgelijks weder grootendeels ten nadeele van den middelstand. Het aantal dergenen, die de belastingen niet meer betalen kunnen, neemt alzoo jaarlijks toe. De Schrijver wenschte daarom slechts de grondlasten aan te houden, maar al de overige belastingen door die op de bezittingen of op de inkomsten, of op beide, geheel of bijna geheel te vervangen. Dit zou zeker iets anders zijn, dan de heffing, welke door de vrijwillige leening is voorgekomen, omdat bij die heffing het hoofdgeld zou zijn voldaan geworden, onverminderd de andere belastingen; terwijl de heffing, als blijvende belasting ten deze voorgeslagen, patent, perso-

[p. 572]

neel en inzonderheid de in- en uitgaande regten geheel of grootendeels zou doen vervallen. De middelstand zou buiten twijfel veel minder opbrengen, dan tegenwoordig. Handel en nijverheid zouden zich voelen opgebeurd. Al wierd er, ten gevolge van menigen valschen eed, veel verduisterd, al ligt zouden er 80 millioenen jaarlijks, en dat vooral uit de beurs der aanzienlijken, aan de schatkist toevloeijen, die dan de kleine ambtenaren en daarmede gelijk staanden wat minder zou behoeven te beknibbelen dan thans het geval is, uit het jaarlijksch overschot nationale schuld zou kunnen amortiseren, en eindelijk, bij gedurig minder wordende behoeften, de belasting op de inkomsten (die ten minste boven die op de bezittingen te verkiezen is) van lieverlede tot minder ten honderd zou kunnen invorderen. Men denke eens ernstig na over die zaak, en over al wat verder in deze Verhandeling wordt aangevoerd, in 't bijzonder ook over de bevordering der binnenlandsche kolonisatie en der markenverdeelingen.

Minder gunstig moeten wij oordeelen over het tweede hier aangekondigde vlugschrift, ter aanprijzing van het gelukkig nu reeds ingetrokken ontwerp van wet, betrekkelijk de ondersteuning der behoeftigen. Het verwondert ons, dat de Heer Mr. van loghem, die toch telkens de bezwaren erkent, welke bij de aanneming van dat ontwerp zouden overblijven, het echter nog als het beste beschouwde, hetwelk men ter uitvoering zou kunnen leggen; en dat, ofschoon hij zeer wel bekend is met de literatuur over dat onderwerp, inzonderheid met de Proeve, om te geraken tot eene nieuwe algemeene Wetgeving op het Armwezen in Nederland, door den Heer f. van sorge, (Middelburg, 1842) en de Diaconie, beschouwd in hare betrekking tot het Armwezen, door den Heer j. van leeuwen (Middelburg, 1842.) Met verwijzing, zoo naar deze beide werkjes, als naar hetgeen later door genoemden Predikant van leeuwen en door verschillende Armbesturen tegen gedacht wetsontwerp is aangevoerd, eindigen wij, wenschende, dat weldra eenig nieuw ontwerp moge worden ingediend in den geest, die in de werken des Heeren van leeuwen en van sorge doorstraalt.