Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1846

Luther eervol herdacht, bij de viering van zijn driehonderdjarig lijkfeest, door Dr. Koethe. Uit het Hoogduitsch vertaald door A. Radijs, Predikant te Doesborgh. Te Deventer, bij M. Ballot. 1846. In gr. 8vo. 220 bl. f 2-10.

Door gansch Duitschland heen is luther's sterfdag onlangs plegtstatig gevierd, en die viering heeft ook in ons vaderland, vooral bij de Lutherschen, weerklank en navolging gevonden. Reeds ziet meer dan ééne leerrede, bij die gelegenheid uitgesproken, het licht. Ook het geschrift, dat wij hier aankondigen, moet strekken, om den indruk dier viering levendig te houden. Het schijnt vooraf gereed gemaakt en terstond na den 18den Februarij uitgegeven te zijn. (Zie bl. 136, 137.) Ds. radijs heeft zich gehaast, om het in onze taal over te brengen. De aard der zaak bragt mede, zegt hij, dat er met de uitgave spoed gemaakt werd. En de voorrede is geteekend: Maart 1846.

Het spreekt van zelf, dat eene scherpe kritiek hier ligtelijk onregtvaardig en zeker verkeerd geplaatst zou zijn. Met de enkele opgave van den inhoud kunnen wij ons vergenoegen. Wij vinden hier, bl. 1-34, eene ordelijke schets van luther's laatste levensdagen; daarna, bl. 35-73, het verhaal van luther's dood en begrafenis,

[p. 512]

kort te zamen getrokken, naar het verhaal van ooggetuigen, door Doctor justus jonas, Magister michaël celius en anderen; dan, bl. 74-108, bugenhagen's Lijk- en melanchton's Gedachtenisrede, de laatste uit het Latijn overgezet; verder, bl. 109-139, eenige berigten der viering van den achttienden Februarij in de jaren 1646 en 1746, wier volledigheid wij niet kunnen beoordeelen, en waaraan eene opgave der jongste viering had kunnen zijn toegevoegd; eindelijk, bl. 140-215, een overzigt van luther's persoon en werk, waarbij, wat ons bevreemdde, eerst afzonderlijk over iuther zelven en daarna over de hervorming, door hem te weeg gebragt, gesproken wordt; en ten slotte, bl. 216-220, als aanhangsel, luther's testament.

Wij zouden ons gaarne eenig uitstel getroost hebben, indien wij dan een meer naauwkeurig en met meer zorg bewerkt geschrift ontvangen hadden over luther's sterven en de viering van zijn' sterfdag. Dit geschrift, zoo als het daar voor ons ligt, is het aan te zien, dat het in haast bijeengebragt en vertaald is. Op wetenschappelijke waarde kan het geene aanspraak maken. Desniettemin verheugen wij ons over de uitgave, wenschen het, vooral in onze dagen, in veler handen, en verwachten van deszelfs lezing, onder verschillende standen der maatschappij, eenige goede vrucht: waartoe het aan hoogeren zegen niet ontbreken moge!