Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1846

Advies van Jonkhr. M. van Puttkammer, Advocaat te Leeuwarden, over de voorgestelde vraag: Hoe kan, zonder gevaar, geld op Hypotheek worden geplaatst? Uitgegeven in het belang van Geldschieters en Notarissen. Te Leeuwarden, bij G.T.N. Suringar. 1845. In gr. 8vo. 81 bl. f :-90.

Beperkt men deze vraag alzoo: Hoe kan, zonder eenig waarschijnlijk gevaar, geld op hypotheek worden geplaatst? dan is zij voor bevredigend antwoord vatbaar. De dagelijksche ondervinding leert het. Gedurig wordt er geld op hypotheek gegeven, en, zoo als de wetgeving thans geregeld is, heeft de geldschieter, die een' kundig en eerlijk Notaris raadpleegt, althans indien hij, hetzij al de tegenwoordig gewoon geworden bedingen, hetzij ten minste die omtrent de onherroepelijke magtiging tot verkoop in geval van wanbetaling; omtrent het niet te lang verhuren, en omtrent de brandwaarborging er laat inlasschen, naar alle waarschijnlijkheid, geene schade te wachten. Maar dan ook behoeft men geene reeks van 14 bedingen te maken. Als de geldschieter zich voorstelt zoo verbazend veel zorg te moeten nemen, dan schrikt hij van de zaak terug. Hoe veel vacatiën vereischt zulk eene omslagtige acte! hoe groot wordt de uit te leveren grosse! hoe ontzettend worden daardoor de

[p. 330]

kosten, door den schuldenaar te betalen! - En die menigte voorzorgen en voorwaarden, door Jhr. van puttkammer aanbevolen, nemen toch niet weg, dat de vraag: Hoe kan, zonder eenig mogelijk gevaar, geld op hypotheek worden geplaatst, steeds ontkennend moet beantwoord worden, omdat men nooit de volstrekte zekerheid heeft. Indien er in de laatste dertig jaren verband op het goed gestaan heeft, dan is men niet zeker, dat het verband is opgeheven, al is het, krachtens authentieke acte, doorgehaald op het bureau der hypotheken: want de hypotheekbewaarder is tot de radiatie verpligt; daardoor worden de regten des vorigen hypothecairen schuldeischers niet gekrenkt, en het staat dus aan den nieuwen geldschieter te onderzoeken, of de doorhaling wel waarlijk geschied is op verzoek van den daartoe bevoegde.

Om vast goed te kunnen verbinden, moet de schuldenaar daarvan eigenaar zijn; maar, al staat hij als zoodanig bekend krachtens getranscribeerden titel, bewijst dit nog niets, dan dat er zulk een stuk ter overschrijving is aangeboden, en dat de hypotheekbewaarder, door getrouw te copiëeren, zijnen pligt gedaan heeft. Was degene, van wien de schuldenaar bij koop, bij toebedeeling in eene boedelscheiding of op eenige andere wijze den vermeenden eigendom verkreeg, eens niet de wezentlijke eigenaar, dan is hij zelf het ook niet. Dertigjarig bezit ten titel van eigenaar, mits dat bezit niet geïnterrumpeerd is geworden, zou alleen hier zekerheid geven.

Eindelijk hypotheek wordt in zoo ver bij de notariëele acte gevestigd, dat alsdan de overeenkomst tusschen partijen bestaat; maar dat alzoo gevestigd hypotheek heeft hoegenaamd geene kracht, zoo lang het ten gevolge van daarvan op te maken borderel niet is ingeschreven. Nu kan niet alleen de debiteur denzelfden dag, dat hij, ten overstaan van eenig Notaris, verband vestigt behoeve A., onderhands of ten overstaan van een' ander Notaris hetzelfde vaste goed verkoopen; en, indien dan de onderhandsche acte of het afschrift van 't notariëele koopcontract getranscribeerd is, alvorens het borderel ter inschrijving is bezorgd, is geheel de inschrijving, ofschoon zij geschiedt, nietig en van onwaarde. Maar ook kan hij tenzelfden dage het goed aan een ander, met regt van eerste hypotheek verbinden, en indien dan dat later gecontracteerde verband eerst is ingeschreven, wordt

[p. 331]

het notarieel eerst verledene toch slechts een tweede verband, waardoor dan ook al de slechts bij vestiging van eerste hypotheek geoorloofde bedingen nietig worden, ofschoon de hypotheekbewaarder die alle getrouwelijk in zijne registers boekt.

Waar zoo veel risico overblijft, bestaat geene zekerheid, al maakte men eene acte met 21 bedingen.

Wij meenen derhalve, dat Jhr. van puttkammer niet heeft aangetoond, hetgene hij zich voorgenomen had te bewijzen, indien zonder gevaar beteekenen moet zonder eenig gevaar; en dat hij de zaak te omslagtig maakt, indien hij bedoelt, zonder waarschijnlijk gevaar. Overigens beroepen wij ons op de beoordeeling van dit Advies, en van de bedenkingen daarop, door den Notaris pliester, geleverd door Mr. a. de pinto, Themis, zevende jaargang, N^o. 1, bl. 113-127. Referent, die zoo wel Notaris als Advocaat is, gelooft ook niet, dat het beding, om het verbondene goed zonder toestemming van den schuldeischer niet te mogen verkoopen, al had men het op het bureau der hypotheken laten inschrijven, ooit van verbindende kracht voor derden is, omdat de wetgever het niet begrepen heeft onder de voorwaarden, die door zulk eene inschrijving ook tegen derden van kracht worden. Eveneens beaamt Recensent de aanmerking van Mr. de pinto op de menigvuldige noodeloos hier voorkomende bastaardwoorden, op den stijl en het gebrek aan éénheid en helderheid.

Daartegen meenen wij Jhr. van puttkammer tegen den Heer de pinto (Handl. tot het Wetb. van B. Rv. § 350) te moeten bijvallen, in zijne stelling, dat de kosten van executie (door andere schuldeischers) niet bevoorregt zijn boven het hypotheek van den eersten verbandhouder, die zijn verkregen regt op de opbrengst van het vaste goed had, alvorens eenig ander schuldeischer de executie had begonnen.

Ten slotte bevelen wij dit Advies allen regtsgeleerden aan, omdat naar geheel de literatuur over het behandelde onderwerp met eene naauwkeurigheid verwezen wordt, die ons de rijke belezenheid en de alles onderzoekende studie van den Schrijver doet bewonderen, al kunnen wij ons met de slotsom zijner nasporingen over het geheel niet vereenigen.