Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844

Geschiedenis der Tempelridders, door C.G. Addison, Esq. Naar den tweeden druk uit het Engelsch vertaald door Mr. C.J. Zweerts. II Deelen. Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen. 1843. In gr. 8vo. 616 bl. f 6-40.

Men heeft in zijn vaderland den Schrijver beschuldigd van een partijdig en te gunstig verslag van de Tempelridders geleverd te hebben. Voor zoo veel aangaat de geschiedenis van de stichting der Orde en van de diensten door haar in de eerste honderd en vijftig jaren van haar bestaan aan de Christenheid bewezen, meenen wij den Schrijver van deze beschuldiging te mogen vrijspreken.

‘Uit dweeperij geboren,’ zoo als gibbon aanmerkt, ‘maar door eene verstandige en ver vooruitziende staatkunde geleid, werd die Orde het voornaamste bolwerk des Christendoms, en bragt het meeste toe, om Europa voor de verwoestingen, en zelfs voor de waarschijnlijke opperheerschappij der Turken te bewaren. Want indien wij den aard en de geschiedenis der Mahomedanen en vooral der Turken, hunne godsdienstige leerstellingen, hunne stoute geestdrijverij,

[p. 517]

hunne natuurlijke hulpbronnen en hunne wezentlijke verrigtingen wèl in overweging nemen, zullen wij ons overtuigd gevoelen, dat, ten zij hunne krijgvoerende bevolking in de vlakten van Palestina bezig gehouden en versmolten ware, de Turksche Halvemaan, even zoo goed als in de zestiende, ook reeds in de twaalfde eeuw in het hart van Europa zoude geplant zijn geworden, zonder die magt en die bekwaamheid van tegenstanders ontmoet te hebben, welke een gestadige vooruitgang van vier eeuwen in het eerstvermelde tijdstip had te weeg gebragt.’ - Wij vinden hier uit de beste bronnen met vlijt en oordeel al datgene bijeenverzameld en in eene geregelde orde voorgesteld, wat de geschiedenis der Orde merkwaardigs bevat. Wij stemmen in met de betuiging van den Auteur: ‘De moed en de krijgsbedrijven der Tempelridders als kampvechters van het Christelijk geloof, hunne rampen en wederwaardigheden en de verschillende voorvallen en gebeurtenissen, die den loop van hun wisselvallig bestaan kenmerken, verspreiden een levendig belang over hunne geschiedenis en zetten dezelve volkomen de kleur van een' Roman bij.’

Wat nu aangaat den zoo beruchten ondergang der genoemde Orde, hare geweldige en bloedige verdelging in Frankrijk door den gierigen, hebzuchtigen Koning philips de Schoone, dit is eene gebeurtenis, welke te allen tijde zeer verschillend beoordeeld is. De Schrijver noemt als oorzaken van den val der Orde de vermindering der geestdrift voor den oorlog tegen de ongeloovigen in het Oosten; nijd over de voorregten door de Pausen aan de Broederschap toegekend; de hebzucht der Europesche Vorsten, die met wederzin de inkorting van hunne inkomsten verdroegen, veroorzaakt door de vrijdommen en giften aan de Tempelridders geschonken. Wij ontkennen het niet, ja wij houden het er zelfs voor, dat dit een en ander voornamelijk den val der Orde veroorzaakt heeft, en dat in zoo ver aan dezelve eene der gruwelijkste onregtvaardigheden gepleegd is, welke de geschiedenis vermeldt. Wat echter de tegen de Tempelridders ingebragte beschuldigingen betreft, dat zij ketters en ongeloovigen waren, dat hunne Orde eene gevaarlijke staatkundige strekking had, zich langzamerhand boven den Paus en alle Vorsten trachtte te verheffen, eindelijk dat hare leden zich aan de onnatuurlijkste zonden, paederastie en

[p. 518]

sodomie, schuldig maakten, en in den hoogsten graad aan brasserij en dronkenschap overgegeven waren, de verdedigers der Tempelridders, en onder dezen ook de Schrijver, verwerpen al deze beschuldigingen, als zijnde de belijdenis van hunne schuld hun door de pijnbank afgeperst. Maar, vragen wij, zouden er genoegzame redenen zijn, om het er voor te houden, dat een genootschap van krijgslieden, die, niettegenstaande hunne erkende dapperheid, doorgaans weinig verstandelijke en godsdienstige beschaving bezaten, die door de wetten van hunne Orde genoodzaakt waren ongehuwd te blijven, en daarenboven van tijd tot tijd in het bezit van onmetelijke rijkdommen geraakt waren, in de zuiverheid des Christelijken geloofs, in eerbaarheid en matigheid zou uitgemunt hebben boven de andere geestelijke en ridderlijke Orden en andere aanzienlijken van denzelfden tijd? De verloochening van den Heiland kan ons niet vreemd voorkomen, wanneer wij bedenken, dat de Tempelridders dergelijke gevoelens in het Oosten onder de navolgers der Gnostieken vonden. De paederastie was in het bijzonder in de kloosters zoo algemeen, dat men haar als eene verschoonlijke zwakheid beschouwde. Welke redenen kan men aanvoeren, om het waarschijnlijk te maken, dat de Tempelridders eerbaarder, ingetogener en matiger zullen geweest zijn dan hunne tijdgenooten? Wat hun onmatig drinken betreft, is het tot een spreekwoord geworden, hetwelk zelfs onze tijden bereikt heeft: ‘Hij zuipt als een Tempelier.’ Zelfs de bijzonderheid, door boxhorn medegedeeld, dat bij de vermoording der Tempelridders te Zierikzee slechts twee ridders, die zich juist dien nacht buiten hunne gemeenschappelijke woning in een bordeel ophielden, deze ramp ontkwamen, pleit ook niet voor de zedige levenswijze der Tempelridders. Wij hechten ook een groot gewigt aan het oordeel van den beroemden w. scott, die in zijnen Ivanhoe insgelijks geen zeer gunstig oordeel over de Tempelridders velt. Het is waar w. scott is een romandichter, maar de juistheid van zijne karakterschilderingen is eene der aan hem het meest algemeen toegekende verdiensten van zijne romans.

Ons oordeel over het onderhavige werk is, dat, wanneer men zich niet laat wegslepen door de vooringenomenheid des Schrijvers, men in het werk eene rijke bron vindt voor de geschiedenis der hier beschrevene Orde, en door hetzelve

[p. 519]

zeer vele merkwaardige bijzonderheden, deze betreffende, kan te weten komen.