Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1841

Merkwaardige Karakters en belangrijke Verhalen uit de Geschiedenis des Vaderlands. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. In kl. 8vo. VIII en 164 bl. f 1-50.

De Schrijver van dit werkje acht het met volle regt gevaarlijk, ‘de verbeelding van aankomende jongelingen en meisjes te dikwijls in eene geheel denkbeeldige wereld te verplaatsen, en alzoo, ofschoon dan ook met goede bedoelingen, in het jeugdig hart droomen en begoochelingen op te wekken, waaruit men in lateren leeftijd veelal pijnlijk ontwaakt.’ - Vele leesboeken voor de jeugd, ook zulke die niet zelden tot schoolprijzen worden aangewend, hebben, bij al het verdienstelijke, dat zij bezitten, in meerdere of mindere mate deze bedenkelijke strekking, en verplaatsen bovendien, dewijl zij meestal van vreemden bodem zijn overgeplant, de jeugdige lezers op een hun geheel onbekend terrein. Kundige Landgenooten, welke zich verledigen

[p. 532]

hunne pen voor de jeugd op te vatten, en haar zoodanige tafereelen uit onze Vaderlandsche Geschiedenis af te malen, die hare belangstelling evenzeer gaande kunnen houden als het vernuftigst uitgedacht verzinsel, verdienen dus, reeds om het doel, lof en aanmoediging. Dubbel komen hun die toe, wanneer zij zich van de opgenomene taak loffelijk kwijten.

Zulks heeft, naar het oordeel van Ref., de verzamelaar der voor ons liggende Karakterschetsen en Verhalen gedaan. Zestien in getal, uit verschillende tijdvakken der Geschiedenis genomen, afwisselend van inhoud, in gepasten stijl, getrouw aan de historische waarheid, versterken zij hier het vertrouwen op de zorgende Voorzienigheid, boezemen elders eerbied voor den moed, de standvastigheid, rondborstigheid en eerlijkheid der Vaderen of van nog levende Landgenooten in, wekken tot navolging der geschetste voorbeelden van menschlievendheid en barmhartigheid op, of leeren, hoe dieren soms, in trouw aan hunne weldoeners of in opofferende zorg voor hun kroost, vele menschen beschamen; terwijl de lezing van dit alles tot uitbreiding van kennis, tot aansporing ter meer gezette beoefening der zoo rijke Vaderlandsche Geschiedenis strekken moet.

Bij het doorloopen van dit werkje bemerkt men weldra, dat de Verzamelaar niet maar algemeen bekende boeken heeft opgeslagen en in verkorten stijl nageschreven, maar dat men hem voor een smaakvol en ervaren Onderzoeker der Geschiedenis te houden heeft. Hij duidt zijnen naam, aan den voet der korte Voorrede, slechts met de letter V. aan; maar waagt Ref. te veel, door te gissen, dat de Heer veegens, die van zijne niet altijd gemakkelijke beroepsbezigheden reeds zoo veel tijd heeft uitgewoekerd, om de taak van den ontslapenen van kampen, in het geven van Levensbeschrijvingen van beroemde Nederlanders, loffelijk voor volwassenen voort te zetten, in dit weluitgevoerd en met zes allerkeurigste platen versierd boekje op nieuw getoond heeft, dat het niet beneden den grondig geletterde is, zijne gaven ook ten nutte van het opkomend geslacht te besteden? Hoe dit zij, de Schrijver vinde zich door algemeenen bijval aangemoedigd, om zijnen Landgenooten van iederen leeftijd - want dit werkje zullen ook volwassenen met genoegen lezen - meer van dezen aard aan te bieden. Aan elk, die Vaderland, Godsvrucht en Deugd bemint, zal zulks hartelijk welkom wezen; terwijl wij het onderhavige geschrift, dat eerst zeer onlangs de pers verlaten heeft, onder anderen ook tot schoolprijs voor de hoogere klassen van leerlingen op onze burgerscholen ernstig aanbevelen.