Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1841

Griekenland en Europisch Turkije, volgens de nieuwste ontdekkingen. Een Werk ter bevordering der kennis van Landen en Volken, en van derzelver voortbrengsels en handel. Door N.G. van Kampen. Met Platen. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1837. In gr. 8vo. XVI en 410 bl. f 4-40.
Europisch Rusland en deszelfs bewoners, (met Wallachije en Moldavië) volgens de nieuwste ontdekkingen. Een Werk enz. (als boven.) Door N.G. van Kampen. Met Platen. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1838. In gr. 8vo. XIV en 388 bl. f 3-90.

Toevallige omstandigheden, voor het Publiek van geen belang, hebben de aankondiging van deze gedeelten der rijke wetenschappelijke nalatenschap van den werkzamen en onvergetelijken van kampen vertraagd, en het zou bijna overtollig zijn daarop thans nog terug te komen, indien het boven allen twijfel verheven ware, dat, gelijk men billijk had mogen verwachten, de boven vermelde werken zich in zoo vele handen bevonden, als waarin zij onder ons behoorden te wezen.

Het is waar, de voor ons liggende Deelen maken slechts een vierde of vijfde gedeelte der beschrijving van Europa uit, welke de ijverige Hoogleeraar, na die van andere werelddeelen, ten vervolge op zimmerman, afgewerkt te hebben, zich ter taak had voorgesteld, en wier voltooijing de dood hem heeft belet; dan, daar elk Deel afzonderlijk, en onder aparten titel, verkrijgbaar is, kan de onvolledigheid niemand, zelfs al is hij nog geen bezitter der vo-

[p. 373]

rigen, afschrikken van het verrijken zijner boekverzameling met deze resultaten van veeljarige nasporingen en grondige studie.

Hoogst gewigtig, ja voor velen onmisbaar, is toch, bovendien, de kennis der Landen en Volken, welke hier, uit onderscheidene oogpunten, beknopt maar bondig, en op de meest onderhoudende wijze tevens, worden beschouwd. Het aan de slavernij ontworsteld en uit zijne asch verrezen, ofschoon nog zwakke Griekenland; het ten val neigend, als door de genade en de onderlinge ijverzucht der Christen-Mogendheden nog voortkwijnende Turksche Rijk; het kolossale Rusland, vóór weinig meer dan eene eeuw nog zoo luttel geteld, thans, vooral door het trotsche Albion, zoo zeer gevreesd: deze Landen en hunne bewoners mogen aan niemand in de bijzonderheden onbekend blijven, die op kennis en beschaving eenige aanspraak maakt, die wetenschappelijke of uitgebreide handelbelangen wenscht te bevorderen, of zelfs die alleen, met eenige vrucht, den loop der wereldgebeurtenissen dagelijks verlangt na te gaan.

Even als in zijne vroegere werken van dezen aard, heeft van kampen uit de beste oudere en nieuwere, doorgaans aangewezene bronnen, met den geest des onderscheids, en niet zelden met oordeelkundige wederlegging van anderer meening, geput; de natuurlijke gesteldheid der verschillende gewesten uitvoerig beschreven; hunne voortbrengsels opgesomd; den aard en staat hunner handelbetrekkingen doen kennen; hunne bewoners, ook in zeden en gebruiken, geschetst; hunnen regeringsvorm gekenmerkt, en met dit alles een beknopt overzigt hunner vroegere en latere geschiedenis verbonden; terwijl eene goede uitvoering, fraaije platen, en eene naauwkeurige kaart van Europisch Rusland, de waarde dezer boekdeelen verhoogen. - Meer dan deze herinnering, aan den nagenoeg laatsten arbeid van eene zoo algemeen geachte hand, oordeelen wij overtollig; zij moge strekken, om diegenen, welke zich dien nog niet aangeschaft hebben, dit hun verzuim te doen herstellen, waardoor de Uitgevers gewis te meer zullen

[p. 374]

worden aangemoedigd, om - gelijk Ref. wenscht dat door hen zal voorgenomen en welligt reeds beproefd zijn - de beschrijving van Europa, wier voltooijing den geleerden ondernemer niet vergund mogt wezen, door eene andere bevoegde hand te doen afwerken; gelijk zij daarin ten opzigte der Levens van beroemde Nederlanders aanvankelijk hoogst gelukkig zijn geslaagd.