Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1841

Handboek voor alle standen, bevattende: aanwijzing van alle de in het Rijk bestaande Ministeriën, Regerings-departementen, hoogere en lagere Regtbanken, Raden, Commissariaten, Collegiën, Lands- en Provinciale Besturen, voorbeelden van Requesten, Modellen van verschillende onderhandsche Acten, enz. enz. enz. tot vebruik voor allen, die bij hoogere en lagere Besturen iets te verzoeken, te reclaméren of voor te dragen hebben, gelijk ook voor hen, die zonder hulp van Practizijns onderhandsche verbindtenissen willen aangaan. Of de nieuwe Koninklijke Secretaris, herzien en met de Nederlandsche Wetgeving in overeenstemming gebragt. Door Mr. P.F. Timmers Verhoeven. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1840. In gr. 8vo. 632 bl. f 4-80.
Bijdragen tot bekendmaking van de voornaamste zaken van den Handel der Nederlanden, en van dien van Hamburg; opgehelderd door de berekening der meeste artikelen, welke van Amsterdam naar Hamburg en van Hamburg naar Amsterdam gezonden worden; ook door den Effecten-handel en de Wissel-arbitrage over beide plaatsen. Met opgave der Logarithmen, om, volgens de grondslagen, die iedere rekening aanbiedt, bij elke verandering op eene gemakkelijke wijze de pari der beide markten te leeren kennen, en vele belangrijke aanmerkingen enz. Te Utrecht, bij

[p. 120]

N. van der Monde. 1837. In gr. 8vo. XXII en 286 bl. f 3-80.
Verzameling der jaarlijksche Verslagen, omtrent den staat der Provinciën, aan de Heeren Staten door derzelver Gedeputeerden. 1838. Te Arnhem, bij C.A. Thieme. 1839. In kl. 8vo. 406 bl. f 2-50.

De titel van het eerste hier aangekondigde werk is zoo uitgebreid, dat wij ons daardoor van zelve ontslagen gevoelen van alle verpligting tot mededeeling van den inhoud. Dit alleen moge volstaan: al wat de nieuwe Koninklijke Secretaris belooft te leveren, dat kan men ook bij hem vinden; echter niet alles even omstandig en breedvoerig. Onderscheidene rubrieken, waaromtrent men elders alles meer in de bijzonderheden kan te weten komen, zijn zeer kort en bij wege van zeer algemeene opgaaf behandeld; andere daarentegen zijn bijzonder uitgewerkt. Het boek is van velerlei dienst; maar het maakt het bezit van een aantal andere werken, betrekkelijk dezelfde onderwerpen, waarover hier gesproken wordt, geenszins overtollig.

Naar ons toeschijnt is N^o. 2 een werk, voor den handel van hooge wetenschappelijke waarde. Eigenlijk is het slechts de eerste aflevering van een werk van zeer grooten omvang, dat zich niet alleen tot de Nederlanden en Hamburg bepalen zal. Maar mogt de zich niet genoemd hebbende Schrijver onverhoopt verhinderd worden zijnen reuzenarbeid te voltooijen, dan is dit boek, opgedragen aan den Heer w. de clercq, Directeur der Handelmaatschappij, echter voor hetgeen daarin behandeld wordt volledig op zichzelve. Ook hier geeft dè titel op, wat men in deze bladzijden vinden kan. Een meer volledig verslag zou bijna niet anders kunnen bevatten, dan een afschrift van den korten inhoud der mededeelingen bl. XIII-XXII van het voorwerk; en, behalve dat zulk naschrijven weinig beteekent, zou het ook te veel plaats wegnemen. Wij kunnen dus niet anders, dan niet de aaneengeschakelde lezing, maar de behoorlijke studie, de lezing en herlezing van elke rubriek van tijd tot tijd, en het gedurige raadplegen van hetgeen hier geleverd wordt, aan allen, die tot den geachten handelstand, vooral tot den groothandel, behooren, ernstig aanbevelen. Opmerking verdient onder anderen, bij het ingevoerde decimale

[p. 121]

stelsel, het altijd blijvend onderscheid tusschen hetgeen in de eene en hetgeen in de andere stad gemeten is, zoodat b.v. de uitlevering der maat te Rotterdam vrij wat minder is dan te Amsterdam, daaruit ontstaande, dat, hoewel de mindere meting over één last de uitlevering scherper maakt, echter de meters aan de Maas niet karig zijn voor den ontvanger (bl. 68). Brave schippers worden alzoo weleens, zegt de Schrijver, buiten hunne schuld, van ontrouw verdacht, schoon het verschil alleen ligt in de onderscheidene wijze van meten.

De verzameling der jaarlijksche Verslagen omtrent den staat der Provinciën, aan de Heeren Staten door derzelver Gedeputeerden gedaan, over het jaar 1838, is niet onbelangrijk voor de Statistiek enz. Voortgezet wordende, zullen uit dit werk belangrijke bijdragen voor de Geschiedenis des Vaderlands kunnen ontleend worden. Alleen begrijpt een ieder, dat dergelijke Verslagen niet meer behelzen, dan men er openlijk en officieel in wil mededeelen. Hetgeen men daarin vindt, is dus niet overal en altijd boven nadere toetsing verheven.