Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

[p. 225]

Proeve van toelichting over een hoogstbelangrijk punt van den Belgischen opstand.

‘Aan den Redacteur der Vaderlandsche Letteroefeningen.

Vindt gij goed, het navolgende fragment uit eenen brief, door middel van uw geacht Tijdschrift, onder de oogen van het Publiek te brengen, ik geef u daartoe volkomene vrijheid. Ligt diene het tot waarschuwing en leering tevens, om zich, bij voorkomende gelegenheid, voor schade en listig overlegd bedrog te wachten.’

Gij verwondert u, en zulks teregt, over den toestand en gang van het Finantiewezen bij de Belgen. Tonnen gouds, ja millioenen schats zijn, binnen een tijdsverloop van slechts zes maanden, door onze brave Landgenooten, op het altaar des Vaderlands geofferd; de gecreeerde Schatkistbilletten hielpen de geledigde schatkist in den hoogklimmenden nood; en de buitengewone Oorlogsbelasting, met even zoo veel spoed als welwillendheid opgebragt, voorzag in de eerste en dringende behoeften. Van dit alles vernamen wij bij de Belgen niets. Het is zoo, door het voorloopig Bestuur der Oproerlingen werden Bons uitgegeven; maar, wel verre dat dit papier eene mindere waarde, b.v. van 25 à 30 pc. (gelijk onze obligatiën Oorlogslasten) zou hebben - wij spreken hier op getuigenis van reizigers - werd het, onder anderen door de Kasteleins in de Logementen, tot de volle waarde aangenomen. Wel gewaagde een de brouckere, onlangs, bij de voordragt eener finantiéle wet, van een nationaal bankeroet; maar het Congres nam op deze voordragt geen besluit, en intusschen schijnen de Belgen, op eene voor ons onverklaarbare wijze, de kunst te verstaan, hun Budget van uitgaven, zonder een Budget van bekende ontvangsten, te bestrijden. Met regt, mijn Vriend! moogt gij vragen: Zouden zij ook den Steen der Wijzen hebben gevonden?

[p. 226]

De zaak is ook mij duister en raadselachtig; evenwel wil ik eene proeve wagen, om het onverklaarbare in dezen eenigermate toe te lichten. Gij weet het, ik bragt, met mijne familie, gedurende den voorzomer van 1830, eenige weken in Braband door, en vond overvloedige gelegenheid, om op te merken, dat er iets gewigtigs op til moest zijn. Den publieken Authoriteiten kon dit geenszins verborgen blijven; dan, het lag in hun verderfelijk plan, den besten der Vorsten eerst door valsche berigten te misleiden, en vervolgens schandelijk te verraden. Overal toch zag men een onophoudelijk heen en weder reizen en trekken van de leden der Belgische Geestelijkheid, als gingen deze het land door, om een' nieuwen kruistogt aan te kondigen. Spoedig bespeurde men dan ook, op vele plaatsen, de uitwerkselen van deze bewegingen onder Priesters en Prelaten, in onderscheidene bekendmakingen aan de geloovigen, waarbij deze, tegen het verleenen van aflaat, tot het brengen van geldelijke offers werden aangespoord. Hier moest het beeld der heilige Maagd van een nieuw staatsiekleed worden voorzien; en weinige dagen waren genoegzaam, om eene som van meer dan dertigduizend gulden bijeen te brengen. Dáár had men behoefte aan een vaandel voor den Aartsengel Michaël. Elders was de vernieuwing der kruisvaan van den H. Joannes noodzakelijk. Op eene andere plaats gaf de kleeding der Priesters, of eenig altaarversiersel, gereede aanleiding, om de milddadigheid der geloovigen uit te lokken; en hoe kon deze, door den beloofden aflaat bijzonder opgewekt, een enkel oogenblik achterblijven? Dit was in Braband onmogelijk! Duizenden en tienduizenden snelden naar de offerkist, om der Kerke te offeren, en tevens eene gereede absolutie te bekomen.

Hoe is het u, Vriend! - gaat er ook eenig licht voor uwe oogen op? Een à twee pc. is er welligt ten behoeve van kleed en vaandel, koor en altaar, besteed; maar het overige - de 98 à 99 pc., zouden deze ook, met en nevens het reservefonds der Jezuiten, in dezen met den Belgischen Adel vereenigd, in de centrale kas

[p. 227]

van den opstand zijn gestort geworden? Mij dunkt dit is zoo klaar als de dag. De onwetende en daarom ligt verleidbare Belgen, wanende der Kerke eene dienst te doen, hebben, in hunne onnoozelheid, eene duchtige Oorlogsbelasting betaald, lang bevorens die van ons verlicht oud Nederland is executoir verklaard geworden. - Denk hier aan de bekende spreuk: De wereld wil bedrogen zijn; wel, dat zij bedrogen worde!

Ik ben, enz.

T.T.

H......,

N.S.

3 Maart, 1831.