Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

Groote Wegen en Binnenwegen; of Ontmoetingen van een' Voetreiziger in de Noordelijke Provinciën van Frankrijk. ‘Ik haat den man, die van Dan tot Berseba kan reizen, en zeggen: 't is alles woest!’ Sterne. Uit het Engelsch volgens de vierde Uitgaaf. IIde Deel. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1830. In gr. 8vo. 298 Bl. f 2-90.

Het verhaal, 't welk den inhoud uitmaakt van dit tweede deel, ook onder den volgenden titel, als een afzonderlijk verhaal, uitgegeven: De Priester en de Garde-du-Corps, behoort tot het laatste tijdperk van het leven van lodewijk XVI. Een jong Iersch Edelman van eenen veelbelovenden aanleg en een echt ridderlijk karakter wordt, als Garde-da-Corps, geplaatst aan het Fransche hof. Vooral voor de Koningin marie antoinette wordt hij met de vurigste geestdrift bezield. Bij het wankelen van den

[p. 731]

gelukstaat van het koninklijk gezin neemt cornelius, zoo heet de held des verhaals, het onwankelbaar besluit, om zijn vermogen en leven toe te wijden aan de ongelukkige Koningin. Op welke zware proeven zijne getrouwheid gesteld wordt, bij de volbrenging van dit besluit, kan ieder zich voorstellen, die maar eenige oppervlakkige kennis heeft van de rampen van het koninklijk gezin en van de gruwelen der Fransche omwenteling. Na te vergeefs alles te hebben beproefd, na de vreeselijkste gevaren te hebben getrotseerd, om de Koningin te redden, is het haar dood, die, met de noodlottige bijl, welke aan haar leven een einde maakte, op cornelius nederviel als de doodkoude hand der vertwijfeling. Nu bezweek hij onder de verlammende slagen van het lot. Als door een wonder gered van de vervolging, welke in Frankrijk woedde tegen allen, die men kende als aanhangers der bourbons, keert cornelius in Ierland, zijn vaderland, terug; maar na het ongelukkig lot zijner aangebedene Koningin is het leven hem onverdragelijk, en, zich geheel aan zijne wanhoop overgevende, maakt hij aan hetzelve een gewelddadig einde.

De Engelsche reiziger ontving dit verhaal van Vader o'collogan, eenen Ierschen Priester, vriend en vertrouweling van cornelius, die in verscheidene voorvallen van diens leven een werkzaam aandeel had gehad. Heeft, naar des Schrijvers doel, dit verhaal eenige zedelijke strekking, dan zal dit wel voornamelijk moeten zijn de aanprijzing der onwankelbare getrouwheid van den Garde-du-Corps aan zijne Koninklijke Meesteres. De uitlokkende wijze, echter, waarop het tweegevecht wordt verhaald, en de mogelijkheid, dat de zelfmoord hier nog meer dan verschooning en medelijden, welligt bij sommigen zelfs toejuiching zal verwerven, doen ons den held des verhaals niet, zonder beperking, als een voorbeeld ter navolging aanprijzen. Als romantisch voortbrengsel, als naauwkeurige schildering van menschen van verschillenden rang en landaard, als levendige voorstelling van vele belangwekkende gebeurtenissen uit den genoemden tijd, onverbeterlijk geschetst, als 't ware door eenen ooggetuige, bezit dit verhaal groote verdiensten, en zal voorzeker met genoegen gelezen worden.