Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

Onderzoek, of uit de statistieke opgave genoegzaam zeker blijkt, dat het getal doodgeborene, of kort na de geboorte gestorvene kinderen, hier te lande in de laatste jaren is toegenomen? Door J.N. Engeltrum, Lid der provinciale Commissie van Geneeskundig Onderzoek in Noordholland, Heel- en Vroedmeester te Amsterdam, enz. (Uitgegeven door het provinciaal Utrechtsche Genootschap.) Te Utrecht, bij J. Altheer. 1830. In gr. 8vo. 116 Bl. Met Bijlagen. f 1-20.

Den zoo aan kennis als aan ervaring rijken Heel- en Verloskundige engeltrum viel, door de beantwoording van dit onderwerp, de zilveren eereprijs te beurt, bij het provinciaal Utrechtsche Genootschap, in deszelfs vergadering van 1828. De goedkeuring, welke deze Verhandeling van Beoordeelaren heeft genoten, maakt het onnoodig, hiervan eene gewone recensie te leveren, en wij zullen derhalve, door een kort verslag van den inhoud van dit belangrijk werkje, de Genees- en Verloskundigen alleen op hetzelve opmerkzaam maken, waarin wij reeds door buitenlandsche tijdschriften (b.v. de Bibliothek der prakt. Heilkunde van Junij 1831) zijn voorgekomen.

In overeenstemming met de voorgestelde vraag, heeft de Schrijver dezelve in vier Afdeelingen gesplitst:

[p. 616]

I. Kan men uit de statistieke opgave met genoegzame zekerheid opmaken, dat het aantal doodgeborene, of binnen de vierentwintig uren na de geboorte gestorvene kinderen in de laatste jaren in ons land aanmerkelijk is toegenomen? - Na vooraf op de moeijelijkheden te hebben opmerkzaam gemaakt, die men bij zoodanigen arbeid aantreft, komt de Schrijver tot het resultaat, dat het verschil tusschen doodgeborenen in vorigen tijd en thans niet van belang is, en dat dit nog voor het grootste gedeelte uit het klimmend aantal van onechte kinderen kan verklaard worden. In Amsterdam wordt er van 36 kinderen één dood geboren.

II. Bij welke vrouwen, of voor de eerste maal barende, of die reeds meermalen gebaard hebben, wordt dit verschijnsel meest waargenomen? - De Schrijver neemt hier aan, dat eerstbarenden meer van doode vruchten bevallen, dan die meer gekraamd hebben, waarvan hij de oorzaak meent gelegen te zijn in den toestand der genitalia, welke nog niet zoodanig zijn voorbereid, als bij volgende verlossingen. Voorts blijkt uit zijne opgaven, dat onder de onechte kinderen op verre na meer doodgeborenen zijn, dan onder de echte kinderen. Ten aanzien van de sterfte der kinderen in de eerste 24 uren, kon hij alleen eene tabel der stad Amsterdam leveren, die van het jaar 1821-1826 loopt, en waaruit blijkt, dat van 2258 gedurende die jaren geboren kinderen er 29 echte en 151 onechte kinderen doodgeboren en bovendien nog 42 in de eerste 24 uren gestorven zijn. In den laatsten tijd zou deze sterfelijkheid in de eerste 24 uren niet toegenomen zijn, dewijl men thans van meerdere en betere middelen gebruik maakt, om zwakke kinderen te behouden en schijndoode in het leven terug te brengen.

III. Welke zijn deszelfs natuur- of zedekundige oorzaken? - Deze oorzaken liggen gedeeltelijk bij de moeder, gedeeltelijk bij het kind. Die, in de moeder gelegen, zijn: misvormd ligchaam, verkeerde opvoeding en leefwijze, het gebruik van veel koffij, thee, wijn, brande-

[p. 617]

wijn, prikkelend voedsel, het lezen van vele romans enz., welke de zenuwen gevoelig maken en eenen fluor albus, zoo dikwijls de oorzaak van ontijdige geboorte, verwekken; voorts ongeschikte kleeding, keurslijven, vooral gedurende de zwangerheid voortgezet; het ongepast gebruik van geneesmiddelen gedurende de verlossing; voorts ziekten van den uterus, van de membranen, te lange of korte foeniculus, misvorming van het pelvis; verder ongeschikte verloskundige hulp; schaamte van ongehuwden, en dergelijke. Daarbij rekent de geëerde Schrijver nog eene min bekende oorzaak van moeijelijke verlossingen, namelijk de vereeniging van Hollandsche vrouwen met vreemdelingen, tot bevestiging waarvan hij ook het gevoelen van den Hoogleeraar g. vrolik en van den Verloskundige van der steege aanhaalt. - De oorzaken, in het kind gelegen, zijn: een groot en verbeend hoofd, waterhoofd, misvormingen van de vrucht, zwangerschap buiten den uterus. Eindelijk voegt er de Heer engeltrum bij, dat het borstgehoorwerktuig het leven van het kind gedurende de zwangerschap en de verlossing vermag te voorspellen, waarvan hij uit zijne eigene praktijk een voorbeeld aanvoert.

IV. Wat behoort er gedaan te worden, om deze oorzaken te doen ophouden, en alzoo te zorgen, dat er niet meer zoo vele kinderen onder of kort na de partus sterven? - Hiertoe raadt de Schrijver aan: het bevorderen van huwelijken en van zedelijkheid; eene betere verzorging van kinderen, vooral door de bakers; eene met de natuur overeenkomstige kleeding; behoorlijke leiding der verlossing en der toevallen; het uitroeijen van vele vooroordeelen bij of na de verlossing, en die tot schade van het kind werken; het behoorlijk onderrigten der vroedvrouwen, hoe met schijndood geborenen te handelen en de foeniculus umbilicalis te onderbinden.

Ziedaar den korten inhoud der Verhandeling, welke wij met groot nut en genoegen gelezen hebben en in veler handen wenschen. Moge de Heer engeltrum niet ophouden, de Heel- en Verloskunde, ook door

[p. 618]

soortgelijken letterkundigen arbeid, te bevorderen, en hierin eene zelfvoldoening vinden, die hem noch onbillijke bejegening, noch afgunst of eigenbaat ontrooven kunnen!