Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

Geschiedenis van Griekenland, uit oude en latere Schrijvers zamengesteld, door N.G. van Kampen. IIIde Deel. Heerschende invloed van Sparta, Thebe en van Philippus van Macedonië. Te Rotterdam, bij de Wed. J. Allart; te Dordrecht, bij J. de Vos en Comp. 1830. In gr. 8vo. XXXVII, 522 bl. f 4-50.

Wat wij van de inrigting en verdiensten dezes werks bij de aankondiging van vroegere deelen gezegd hebben, herhalen wij gaarne. En wij verheugen ons daarom in het belangrijk aantal inteekenaren, van welke de naamlijst hier voorafgaat. De volgende verkorte opgaaf van den inhoud der Hoofdstukken zal doen zien, wat men in het deel aantreft: I. Einde des Peloponnesischen oorlogs; II. - tot op den vrede van Antalcidas; III. - tot op den veldslag bij Leuctra; IV. - tot den dood van Epaminondas en Agesilaüs; V. de kunsten en wetenschappen bij de Grieken tusschen de eeuw van Perikles en die van Alexander; VI. Philippus de Macedoniër, tot op het einde van den Heiligen oorlog; VII. - tot op den dood van Philippus. Met verlangen zien wij naar een volgend deel, en niet minder naar de behandeling van die nog jongere tijdperken uit, welke het min bearbeide veld der middeleeuwen enz. beslaan. Daarvoor besparen wij dan ook de gelegenheid tot aanmerkingen, welke het niet in ons bestek valt bij elk boekdeel zorgvuldig op te sporen, en die zich van zelve aan ons niet hebben voorgedaan. Tot een proefje

[p. 592]

sta hier een goed deel van de allereerste §: ‘De gemeenschap, die in den tegenwoordigen tijd tusschen oorlogvoerende legers en derzelver Regeringen plaats heeft, en waardoor men in weinige dagen aan de boorden der Finsche golf berigten van het oorlogstooneel aan de overzijde des Donau-strooms heeft, deze gemeenschap bestond in den ouden tijd, althans bij de Grieken, geenszins. De wonderen, door de verbeterde scheepvaart, het postwezen en de drukkunst bewerkt, waren aan dat oude zoo hoogstbeschaafde volk onbekend. - Men had hoegenaamd te Athene geene echte berigten van den toestand des legers, toen, volgens het verhaal van plutarchus, in de havenstad Pireëus, in een' barbierswinkel, waarin toenmaals allerlei nieuwigheidvertellers bijeenkwamen, een onbekende van de vernieling des Sicilischen legers, als van eene zaak, die men waarschijnlijk reeds wist, misschien zelfs op een' beklagenden toon, het verhaal deed. De barbier haast zich, zonder meer getuigenissen af te wachten, naar de Archonten, en geeft berigt van 't gehoorde. Van schrik en ontroering verplet, beleggen zij terstond volksvergadering; de barbier wordt binnengeleid, en moet zijnen man noemen. Doch deze was waarschijnlijk reeds vertrokken: de ongelukkige wist deszelfs naam niet, en werd nu als onruststoker en verspreider van valsche tijdingen op eene soort van pijnbank gespannen, en zoo lang gefolterd, tot er, gelukkig voor hem, echte boodschappers of misschien enkele ontsnapten aan de ramp in de stad kwamen, die alles omstandig verhaalden. (Plutarch. in Nic. C. 30.) Toen wilde men aan dezen ook nog naauwelijks geloof geven, en de eindelijke overtuiging bragt beurtelings woede tegen de redenaars voort, die deze onderneming hadden aangeraden, (alsof, zegt thucydides, het volk niet hun gevoelen in den tijd had bekrachtigd!) tegen de wigchelaars, die den goeden uitslag hadden voorspeld, en daarop eene algemeene, diepe vrees en neerslagtigheid. Er was geen geld, er waren geene schepen, geen scheepsvoorraad, geene jonge manschappen, geene ervarene zeelieden meer; alles, alles had het plan van alcibiades verslonden, en deze, misschien de eenige, die het nog had kunnen uitvoeren, hij, de losse, wilde, teugellooze, maar schrandere, bekwame, voortvarende man, stond aan het hoofd der vijanden, om die tragen met zijn vuur te bezielen.’