Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

Vertoog betreffende de monsterachtigheid door insluiting (Foetus intra Foetum), door C.P. Ollivier. Uit het Fransch vertaald en met eene inleidende Voorrede en Aanteekeningen vermeerderd, door A. van Erpecum. Te Amsterdam, bij S. de Grebber. 1830. In gr. 8vo. XXXIV en 90 Bl. f 1-60.

De Vertaler laat zijn onderwerp van eene beschouwing over de insluiting in het rijk der delfstoffen voorafgaan. Dit gedeelte wordt niet zoo zeer wegens het licht, dat hetzelve verspreidt, maar door hem, in navolging van Dr. capadose, (de foetu intra foetum, Lugd. Batav. 1818) voornamelijk bijgebragt, om zijne schets zoo veel mogelijk volledig te maken.

Van grooter belang is het volgende gedeelte, handelende over de insluiting in het plantenrijk. Immers, wij zien hier gelijkvormigheid van verschijnselen plaats grijpen; en het is opmerkenswaardig, dat de indringing, zoo wel bij de planten als bij den mensch, langs natuurlijke openingen geschiedt, en dat bij beide de werktuigen ter teling ontbreken. Van de andere zijde vindt men in het plantenrijk de ingeslotene vrucht, ofschoon

[p. 486]

klein, echter in haar geheel daargesteld; terwijl bij den mensch veeltijds slechts eenige ruwe bestanddeelen eener bewerktuigde massa, welke als 't ware met stukken en brokken zamenhangt, aanwezig zijn. De reden hiervan ligt in de eenvoudiger bewerktuiging der planten, en omdat bij dezelven de ingeslotene vrucht van den steel, waarmede zij verbonden is, haar voedsel gelijktijdig met de insluitende ontvangt; terwijl bij den mensch de ingeslotene vrucht op de insluitende is vastgehecht, en geheel ten koste van dezelve leert en zich ontwikkelt.

Vervolgens tot het eigenlijke Vertoog overgaande, vinden wij zeven gevallen van monsterachtigheid door buiksinsluiting aangeteekend, waarvan de algemeene kenmerken, vooral met betrekking tot de ligging der ingeslotene vrucht, derzelver maaksel en verrigtingen, opgegeven worden. In 't algemeen maken onregelmatigheid en onvolkomenheid het hoofdkarakter dezer monsterachtigheid uit. De plaatsing echter der ingeslotene vrucht op den achtersten wand der buiksholte, benevens het bestaan eener beurs, die de ingeslotene vrucht omwikkelt, zijn verschijnselen, die men bestendig heeft waargenomen.

Thans wordt er over de wording van de monsterachtigheid door buiksinsluiting gehandeld. De Schrijver gelooft aan het bestaan eener dubbele zwangerheid, en dat er zich twee verschillende eitjes in de holte van den uterus bevinden. Het laatste kan voorwaar niet betwist worden, evenmin als de ongelijke grootte der beide vruchten, welker ontmoeting en zamengroeijing kort na de bevruchting der eerstgevormde kiem, en wel vóór dat de kleinere zich aan den uterus heeft kunnen vasthechten, en vóór dat de vliezen der grootere bestaan, moet plaats hebben. Hoe toch kan de ingeslotene vrucht door de vliezen van de haar inzwelgende heendringen, zonder de vernietiging dezer laatste, en dus ook van beide, ten gevolge te hebben? Overigens komt ons de weg, door den Schrijver aangewezen, en zijne verklaring, overeenstemmende met hetgeen omtrent de vorming

[p. 487]

van het menschelijke ei tot dusverre bekend is, aannemelijk voor.

De ingeslotene vrucht wordt niet alleen in de buiksholte van het insluitende schepsel, maar ook buiten dezelve gevonden. De Schrijver onderscheidt dus eene tweede soort, welke hij met den naam van monsterachtigheid door huidsinsluiting bestempelt. Van deze laatste verscheidenheid deelt hij negen waarnemingen mede, en geeft daarvan de algemeene kenmerken, benevens de afwijkingen en overeenkomst, die er tusschen deze soort en de buiksinsluiting bestaat, met juistheid op. Wij nemen echter de vrijheid hier ter plaatse op eene bijzonderheid te wijzen, welke des Schrijvers aandacht schijnt ontslipt te zijn; namelijk dat in die gevallen, waar de ingeslotene vruchten zich in de streek van het perinaeum bevonden, het zij het insluitende schepsel van het mannelijke of vrouwelijke geslacht ware, hetzelve, zoo niet alreeds in den uterus, althans weinige dagen na de geboorte gestorven is; terwijl die vruchten, welke in het scrotum een vruchtgezwel bevatteden, niet alleen levend ter wereld gekomen, maar ook allen in leven gebleven zijn. Eene omstandigheid, onzes bedunkens toe te schrijven aan de snelle ontwikkeling, in het eerste geval, van de ingeslotene vrucht, gedurende het leven van de insluitende in den uterus, ten gevolge waarvan deze laatste als 't ware door levenszwakte en gebrek aan voeding moet omkomen; terwijl, in het tweede geval, het vruchtgezwel eerst na de geboorte in omvang toeneemt, en dus op het groote schepsel, zoo lang het zich in den uterus bevindt, weinig invloed moet uitoefenen.

Eindelijk wordt er eene korte verklaring van de wijze van vorming der monsterachtigheid door huidsinsluiting gegeven. De Schrijver laat de ingeslotene vrucht denzelfden weg als de testiculi bewandelen, wanneer de insluitende van het mannelijke geslacht is; in welk geval, echter, het vruchtgezwel ook dan somwijlen, blijkens de aangehaalde waarnemingen, zijne zitplaats in de streek van het perinaeum heeft, welke streek altijd ingenomen

[p. 488]

wordt bij insluitende vruchten van het vrouwelijke geslacht. Trouwens, deze plaatsing, als zijnde een natuurlijk gevolg van de afdaling van het vruchtgezwel, wanneer het los en vrij in de buiksholte omzwerft, komt ons niet zoo onverklaarbaar voor, als het den Schrijver toeschijnt.

Wij eindigen de aankondiging van het voor ons liggende Vertoog, hetwelk de rijkste verzameling van zeldzame gevallen van dien aard bevat, en, als bijdrage tot dit duistere gedeelte der embryo generis, de aandacht van Geneeskundigen en Natuuronderzoekers allezins waardig is, met de verklaring, dat de Heer van erpecum, door zijne inleidende Voorrede en zijne Aanteekeningen, welke laatste ten doel hebben de verdiensten van eenen landgenoot, door den Schrijver miskend, te doen gelden, doch waaruit tevens eene nadere uiteenzetting en toelichting der zaak voortvloeit, de waarde van dit werkje verhoogd, en zich bij zijne kunstgenooten wederom verdienstelijk gemaakt heeft.

K....