Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

[p. 468]

Over den oorsprong der Nederlandsche Vlag, door Mr. J.C. de Jonge, Substituut-Archivarius van het Rijk. In 's Gravenhage en te Amsterdam, bij de Gebr. van Cleef. 1831. In gr. 8vo. 78 Bl. f : - 75.

Velen in ons Vaderland zijn ten onregte van gevoelen, dat de Nederlandsche vlag haren oorsprong uit Frankrijk ontleent, en wel bepaaldelijk, op gezag van den Franschen schrijver dampmartin, dat zij ons door hendrik IV geschonken is. De kundige geschiedkenner Mr. j.c. de jonge, Substituut-Archivarius van het Rijk, toont in het aangekondigde werkje overtuigend aan, dat de Nederlandsche vlag niet door hendrik IV ons geschonken is of kan zijn, en even min door diens voorganger hendrik III; dat zij als oranje-, witte en blaauwe vlag reeds door de Watergenzen gevoerd werd; dat zij geschonken moet zijn door Prins willem I, die, als Prins van Oranje, het regt had eene vlag te geven. De oranje-, witte en blaauwe kleuren waren die van den Prins. Dit blijkt uit de beschrijving der plegtige intrede van Prins willem I te Gent, bij welke gelegenheid onderscheidene figuurlijke voorstellingen werden gegeven, in welke onder anderen de Gentsche Vrede wordt voorgesteld als eene Maagd, ghegort (gelijk zeker oud werkje, gedrukt te Gent, 29 Dec. 1577, vermeldt) in eenen gordel van 's Princen paluere, orangien wit ende blau. Het oranje is ontleend van den naam van het Prinsdom, en dat oranje, of rood eigenlijk, hetwelk gestadig met het oranje verwisseld werd, vindt men ook in den rooden leeuw of den luipaard van het kwartier Catzenellenbogen, in het veld des kwartiers Vianden, en in dat van het kwartier Diest. Het wit komt voor in den zilveren balk van het kwartier Vianden, en in de zilveren baar van Bueren; terwijl het blaauw gevonden wordt in het oorspronkelijke wapen der nassaus, uitmakende het eerste kwartier van het volle wapen des Prinsen, en in de horens van het surtout oranje. De oranje-, witte en blaauwe vlag, ook wel geheeten oranje, blanje, bleu, door dat men aan het Hof van willem I veel Fransch sprak, en een groot deel der Watergeuzen uit Walen bestond, werd dan ook veelal de Prinsenvlag genaamd. Eenigzins oneigenlijk werd ook aan de Statenvlag, ten tijde van

[p. 469]

den Raadpensionaris de witt ingevoerd, en waarin het oranje door het rood van den Hollandschen Leeuw vervangen was, steeds de naam van Prinsenvlag gegeven; echter niet geheel ten onregte, daar rood en oranje reeds in de eerste tijden van onzen opstand tegen Spanje, als even hetzelfde beteekenend en beide tot 's Prinsen wapen behoorende, met elkander verwisseld werden, en bovendien het wit en het blaauw geheel uit 's Prinsen wapen oorspronkelijk waren.

Ziedaar, wat wij, met vele andere bijzonderheden, (alles door geschiedkundige bewijzen, die hier niet kunnen ontwikkeld worden, voldoende gestaafd) uit deze belangrijke brochure van den Heere Mr. de jonge kunnen leeren.