Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

Bijdragen tot bevordering van de kennis aangaande den aard, de verschijnselen, de voorkoming, en de behandeling van de het westelijk gedeelte van Europa bedreigende Cholera. Bijeenverzameld en uitgegeven door F. van der Breggen, C.Z., Med. Dr. en Hoogleraar aan het Athenaeum illustre te Amsterdam. Iste Stuk. Te Amsterdam, bij de Gebroeders Diederichs. 1831. In gr. 8vo. XVI, 179 Bl. f 1-40.
De Reis der Cholera morbus uit Azië naar Europa als een overtuigend bewijs van derzelver besmettelijkheid aangenomen, en de voorbehoedmiddelen door de Regering aangewend tot stuiting van den verderen voortgang dezer vreeselijke kwaal gebillijkt, door F.J. Behrend, Med. Dr. Uit het Hoogduitsch. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1831. In gr. 8vo. 35 Bl. f : - 50.

De zoogenoemde Cholera morbus, welke sedert de laatste maanden meer en meer over ons werelddeel zich uitbreidt, trekt thans de algemeene aandacht zoozeer tot zich, dat het geen wonder is, dat het aantal schriften over dezelve dagelijks aangroeit. Uit dien hoofde haasten wij ons, het publiek met twee brochures bekend te

[p. 440]

maken, welke geschikt zijn, om althans aan de eerste aandrift der weetgierigheid te voldoen.

Het eerste is van de hand van den werkzamen Amsterdamschen Hoogleeraar van der breggen, die met hetzelve een' aanvang maakt, om zijne landgenooten bij stukken te leveren, wat er van tijd tot tijd elders over dit belangrijk onderwerp uitkomt.

Wij vinden hier 1^o. eene door het Gouvernement van Oostenrijk gegevene aanwijzing, hoe bij deze epidemische ziekte te handelen. In dezelve houdt men de ziekte voor besmettelijk, (en och of men dit overal gedaan had: hinc illae lacrymae!) geeft hare kenteekenen op, spreekt over de voorbehoedings- en gezondheidsregelen, die men behoort op te volgen, alsmede over de behandeling.

2^o. Eene Geneeskundige Verhandeling over de Cholera, behelzende: a. Een geschiedkundig overzigt. (Waaromtrent een stuk van onzen landgenoot vos, Med. Dr. in Bengalen, geplaatst onder de Verhandelingen van het Bataviasch Genootschap, verdient geraadpleegd te worden. Het voert ten opschrift: Begin, voortgang, toevallen en genezing der Cholera morbus, zoo als zij zich sedert het jaar 1817 in Bengalen vertoonde, door jac. rein. vos, enz. en is geschreven in 1821; het jaartal der uitgaaf staat niet vermeld. Men heeft hier het verhaal van een' ooggetuige, die de Epidemie bij hare geboorte heeft gadegeslagen.) b. Eene beschrijving der ziekte. c. Onderzoek naar de oorzaken. d. Wijze van behandeling. e. Voorbehoedmiddelen.

3^o. Over de onderscheidene vormen der Cholera en het gevondene bij lijkopeningen.

4^o. Over de verschillende oorzaken, het wezen en den aard der Cholera, door geschiedkundige mededeelingen aangaande den oorsprong en de verspreiding der laatste Epidemie.

5^o. Over de behandeling van den sporadischen en epidemischen braakloop.

6^o. Bedenkingen, zoo wel over de Cholera in hare hevige graden, als over de epidemische.

[p. 441]

Onze Lezers zien uit dezen korten inhoud, wat zij in dezen eersten bundel te wachten hebben. Tot gemakkelijk overzigt zoude het verkieslijk geweest zijn, als de Hoogleeraar alles bij uittreksels onder bijzondere rubrieken gebragt had, daar men nu gedurige herhalingen aantreft, en verpligt is, het gansche werk door te snuffelen, om betreffende het een of ander punt bijzondere aanwijzing te krijgen. Intusschien wenschen wij hem lust, tijd en krachten, tot verdere mededeeling zijner bijdragen.

No. II heeft, blijkens het opschrift, alleen betrekking op het vraagstuk der besmettelijkheid en de daaruit voortvloeijende voorbehoedmiddelen, en is niet als No. I eene verzameling van verspreide stukken, maar eene vertaling uit het Hoogduitsch. Het bewijs voor contagium ontleent de Heer behrend uit den loop der ziekte door alle streken, onder alle klimaten, jaargetijden en luchtsgesteldheid, langs de groote handel-routes, onafhankelijk van tellurische of cosmische invloeden; waaruit de Schrijver de noodzakelijkheid en het hoog belang afleidt eener goede geneeskundige staatsregeling. Dat ook in ons Vaderland een waakzaam Bestuur voortga, eene ziekte van deszelfs bodem te weren, welke bijna overal de helft, ja meer dan de helft der lijders geveld heeft, en dat geene handelsbelangen en sophistische redeneringen de belangen der menschheid en de redeneringen van het gezond verstand overstemmen!

Als wij, na al het gelezene over de bewuste Epidemie, de hoofdpunten andermaal opvatten, dan kunnen wij den wensch niet terughouden, dat een oordeelkundig onderzoek de nog duistere gedeelten van dit gewigtig onderwerp opheldere.

In de eerste plaats is het van het hoogste belang, uit te vorschen, waarin het wezen der Cholera Epidemica Orientalis gelegen zij; in hoeverre zij overeenkome met onze gewone sporadische Cholera; of zij den naam eener zenuw- of krampziekte verdiene, dan wel meer in het vaatgestel hare zitplaats hebbe, en aan welke behande-

[p. 442]

ling boven anderen de voorkeur toekome. 't Is te bejammeren, dat de ruwe empirische praktijk der hedendaagsche Engelsche Artsen veeleer aanleiding gegeven heeft tot allerlei verwarde denkbeelden, dan tot eenig klaar begrip der ziekte. Immers, wat begrip kan men hechten aan eene kwaal, die door aderlatingen, calomel, opium, pepermuntolie en brandewijn bestreden is geworden? Hoe kan men vooronderstellen, dat eene Epidemie bekend zou zijn, welke door den een' met een' sporadischen braakloop, door den ander' met eene zenuwkoorts, door een' derden met eene ziekte van het aderlijk vaatgestel wordt gelijk gesteld, en waarin men beurtelings verzwakkende en heete prikkelende middelen, als om strijd, aanprijst? Wat moet men denken van eene behandeling, waaronder doorgaans ruim de helft der lijders eene prooi der ziekte wordt? Moet ons dat alles niet doen besluiten, dat de Epidemie in haar wezen onbekend en het ware geneesmiddel tot nog toe niet gevonden is? Zou het de onlangs aangeprezen bismuth kunnen zijn? De ervaring zal ook thans wederom de zaak moeten beslissen; eene ervaring evenwel, door rede, theorie en studie voorgelicht, en naar de regelen der algemeene therapie handelende; met één woord, eene rationele ervaring, geene blinde empirie en routine, die men gewoonlijk daarmede verwart.